عليرضا بيرانوند يكي از ستون‌هاي اصلي تيم ملي ايران به حساب مي‌آيد؛ يك نقطه امن در آخرين نقطه زمين. با اين حال حافظه تاريخي ايراني‌ها در ادوار جام ملت‌هاي آسيا هيچ‌وقت بازي‌هايي را كه به ضربات پنالتي منتهي شد و در آنها تيم ايران بازنده لقب گرفت، فراموش نمي‌كنند. كشيده شدن بازي به پنالتي تبديل به يكي از فوبياهاي فوتبالدوستان ايراني شده؛ جام‌هاي 1984 و 1996 مقابل عربستان، 2004 مقابل چين، 2007 مقابل كره‌جنوبي و همين چهار سال پيش مقابل عراق. در جام هفدهم نيز همچنان دغدغه ضربات پنالتي وجود دارد و باتوجه به اينكه ايران بعد از بازي با عراق وارد مرحله حذفي مي‌شود، اين دغدغه شدت هم گرفته. براي بررسي وضعيت دروازهباني تيم ملي در جام ملت‌ها با «بهزاد غلامپور»، يكي از دروازه‌بانان قديمي و بنام تاريخ فوتبال ايران كه سابقه حضور در تيم ملي و قهرماني در بازي‌هاي آسيايي با تيم ملي ايران و قهرماني در جام باشگاه‌هاي آسيا با پاس تهران را در كارنامه دارد به گفت‌وگو نشستيم.
وضعيت دروازه تيم ملي را در دو بازي ابتدايي چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
ايران كه بازي اول و دوم يمن و يتنام را به صورت كاملا يك‌طرفه و با اقتدار برد و از لحاظ گلري هم مشكلي نداشتيم. آقاي بيرانوند در اين دو ديدار بدون اشتباه ظاهر شد و موفق شد كلين‌شيت كند. به نظر نمي‌رسد در ادامه رقابت‌ها هم مشكل خاصي از لحاظ دروازهباني داشته باشيم.
ساير دروازه‌بان‌هاي جام چطور؟ گل زياد در اين مسابقات رد و بدل مي‌شود...
ببينيد تمامش مربوط به دروازه‌بان‌ها نمي‌شود. مثلا كره‌شمالي و يمن اصلا آن شرايط حرفه‌اي‌گري را ندارند و شايد بخشي از مشكل به دروازه‌بان‌هاي اين تيم‌ها مربوط شود، اما مشكل اصلي از كل تيم و ساختار و برنامه آنها است. گلرهاي ديگر جام را نمي‌توانم به شكل مشخصي درموردشان حرف بزنم، چون الان تيم خودمان هم در شرايط تمرينات نيم‌فصل قرار دارد و نتوانسته‌ام تمام بازي‌ها را ببينم.
يكي از دغدغه‌هاي اصلي ما در دوره‌هاي قبل ضربات پنالتي بوده. آيا در اين جام در صورت كشيده شدن بازي به ضربات پنالتي شانسي داريم؟
كار ما اصلا به آنجا كشيده نمي‌شود. بازي‌هاي ايران در 90 دقيقه تمام خواهد شد و بازي اصلا به وقت اضافه و ضربات پنالتي نمي‌رسد. ما در همان وقت معمول بازي همه را شكست خواهيم داد. البته هر چيزي محتمل است و اگر كار به آنجا كشيده شود قطعا مي‌دانم كه كي‌روش برنامه‌ريزي‌هاي لازم را انجام داده. نفراتش را مشخص كرده و تمريناتش را پشت‌سر گذاشته. با اين حال باز هم مي‌گويم گمان نمي‌كنم بازي‌هاي ايران به پنالتي بكشد. ايران راحت تا فينال خواهد رفت و ان‌شاءا‌لله قهرمان خواهيم شد.
حالا اگر به پنالتي كشيده شود، آيا بيرانوند مي‌تواند در پنالتي‌ها موفق باشد؟
صد‌در‌صد. بيرانوند بسيار آماده است. در جام جهاني بازي كرده. در تيم باشگاهي‌اش موفق بوده و من فكر مي‌كنم برگ برنده ما بيرانوند است.
در بحث دروازهباني و مخصوصا گرفتن ضربات پنالتي چه فاكتورهايي را مهم‌تر مي‌دانيد؟
بيشتر از همه اعتماد به نفس است. اعتماد به نفس و شرايط روحي و رواني خود دروازه‌بان بسيار مهم است. بعد از آن طبيعتا آمادگي جسماني مهم است. گلر روحيه خوبي داشته باشد، مي‌تواند در طول بازي عملكرد خوبي داشته باشد و در پنالتي‌ها هم دو يا سه تا پنالتي را در شرايط خيلي حساس مهار كند.
در فوتبال اروپا مي‌بينيم كه پنالتي‌زن‌هاي حريف را براي دروازه‌بان آناليز مي‌كنند.
بله نمونه زياد داريم. اين كمك مي‌كند كه ذهن دروازه‌بان آماده باشد و براي ضربات احتمالي تمريناتش را انجام دهد. حالا بعضي جاها براي دروازه‌بان مي‌نويسند كه كدام بازيكن چطور پنالتي مي‌زند و بعضي جاها عكس مي‌گيرند و دراختيار گلر قرار مي‌دهند. اينها همه ترفند‌هايي است كه باعث مي‌شود دروازه‌بان پنالتي‌ها را مهار كند.
در سبك دروازهباني براي پنالتي برخي دروازه‌بان‌ها بعد از ضربه حركت مي‌كنند و برخي هم اصطلاحا 50، 50 مي‌كنند، شما كدام را ترجيح مي‌دهيد؟
بله هر كس شگرد خاص خودش را دارد. من توصيه‌اي به شاگردهايم نمي‌كنم. من مي‌خواهم كه هر كس شرايط خودش را داشته باشد. هر دروازهباني بايد خودش تصميم بگيرد. ما نمي‌توانيم زور كنيم به دروازه‌بان كه بايست و بعد از ضربه حركت كن يا همزمان با ضربه بپر. اين تصميم برآمده از ذات خود گلر است.
تعويض حسن رودباريان با وحيد طالب‌لو بعد از كشيده شدن بازي ايران و كره به ضربات پنالتي در جام 2007 كار درستي بود؟
اين برمي‌گردد به صلاحديد سرمربي تيم. حتما آقاي طالب‌لو در تمرينات بهتر كار كرده بوده و همه هم مي‌دانستيم كه طالب‌لو پنالتي‌گير بهتري بود. همه شناخت كاملي روي ايشان داريم. من فكر مي‌كنم بخشي از آن تعويض به اين خاطر بود كه از لحاظ روحي - رواني روي حريف تاثير بگذارد. شايد حريف پيش خودش فكر مي‌كرد كه اينها يكي را آورده‌اند كه پنالتي‌گير است. نمي‌توان در كل گفت كار درستي بوده يا خير. درنهايت تصميمات سرمربي است و برمي‌گردد به تمرينات. چيزي نيست كه بشود رويش خيلي مانور داد.
آيا بيرانوند مي‌تواند راهي ليگ‌هاي اروپايي شود؟
صد‌در‌صد مي‌تواند. حتي من مي‌گويم اگر ايشان پيشنهاد داشت حتما بايد برود. اين اصلا جاي مكث ندارد. وقتي پيشنهاد اروپايي داشته باشد بايد برود. گمان هم مي‌كنم كه جزو اولين دروازه‌بان‌هايي باشد كه بتواند راهي يك تيم معتبر اروپايي شود. آقاي بيرانوند اگر برود در يك تيم مطرح، افتخارش براي همه و فوتبال ايران است. قبلا داشتيم نمونه‌هايي مثلا آقاي نكيسا در تيم آپولون قبرس بازي مي‌كرد و الان هم آقاي امير عابدزاده را داريم كه در اروپا بازي مي‌كند. گلرها وقتي توانايي را در خودشان ببينند و باور كنند، مي‌توانند در اروپا هم بازي كنند.
به نظر شما، ما در تربيت دروازه‌بان در سال‌هاي اخير موفق عمل كرده‌ايم؟
بله، موفق بوده‌ايم. تمام مربيان دروازه‌بان‌ها در ايران كاملا به‌روز و تمام‌شان حرفه‌اي هستند و از آناليزها و فيلم‌هاي بازي‌ها زياد استفاده مي‌كنند. همگي زحمتكش هستند و قابل احترام. اگر ليگ برتر و ليگ دسته يك را نگاه كنيم و آمار‌ها را بررسي كنيم، نشان مي‌دهد كه مربيان دروازه‌بان‌ها در اين چند سال تاثيرگذاري خوبي داشته‌اند. در ليگ و جام باشگاه‌ها و تيم ملي مشخص هستند. ما مربيان باسوادي داريم.
بهترين دروازه‌بان تاريخ ادوار جام ملت‌هاي آسيا از نظر شما كيست؟
احمدرضا عابدزاده.
يعني عابدزاده از مرحوم حجازي هم بهتر بود؟
(مي‌خندد) سوال سخت شد. هم ناصر‌خان خدابيامرز و هم احمدرضا بهترين گلرهاي آسيا بودند اما من عابدزاده را انتخاب مي‌كنم.
اگر كار به ضربات پنالتي كشيده شود قطعا كي‌روش برنامه‌ريزي‌هاي لازم را انجام داده. نفراتش را مشخص كرده و تمريناتش را پشت‌سر گذاشته. با اين حال گمان نمي‌كنم بازي‌هاي ايران به پنالتي بكشدولي به‌هر‌حال برگ برنده ما بيرانوند است.