ايران؛ بهشت تئاتر منطقه

در سال‌هاي اخير هنرمندان و مدرسان صاحب‌نام تئاتر جهان به ايران سفر كرده‌اند. از يوجينو باربا بگيريد تا ژروم بل فرانسوي و كلوديا كاستلوچي ايتاليايي كه سال‌ها از نزديك شاهد فرآيند تمرين و خلق آثار نمايشي حيرت‌انگيزِ بردارش، رومئو كاستلوچي (گران‌‌قيمت‌ترين كارگردان زنده حال حاضر جهان) بوده. همين سال گذشته هم يكي، دو مهمان خارجي مهم در بخش رزيدنسي سي‌وششمين جشنواره بين‌المللي تئاتر فجر حضور داشتند. همچنين گروه تئاتر Rimini protokoll يكي از پروژه‌هاي جهاني‌اش را با عنوان «ريموت تهران» در تهران به اجرا گذاشت. آثار اين گروه در حوزه تئاتر، صدا، نمايش راديويي، فيلم و چيدمان در محيط‌هاي شهري، خارج از صحنه از جمله مترو، زيرگذرها، كافه‌ها و گالري‌ها اجرا مي‌شود. اين رفت‌وآمد علاوه بر آورده‌هاي علمي و تجربي يك نكته مهم به همراه داشته، اينكه هنرجو و علاقه‌مند ايراني به واسطه گام برداشتن در كنار يك مدرس با تجربه هلندي، آلماني، فرانسوي، ايتاليايي و غيره، علاوه بر آشنايي با رويكردهاي به روز عرصه تمرين و اجرا در جهان، فرصت مواجهه با نقاط قوت و ضعف خود در مقايسه با همتاي خارجي را نيز كسب مي‌كند. به اين ترتيب ايران در ميان كشورهاي منقطه و همسايه، در زمينه هنرهاي نمايشي جايگاهي يگانه دارد و به جرات مي‌توان گفت بين همسايگان ما هيچ كشوري شاهد رفت و آمد اين سطح از هنرمندان جدي هنرهاي نمايشي جهان نيست. حتي با وجود انواع تحريم‌ها و فشارها يا پول‌ها و امكاناتي كه همين اطراف حاضرند براي سفر اين چهره‌ها هزينه كنند، مدرس و هنرمندي مانند كلوديا كاستلوچي با سر به تهران مي‌آيد.

حالا «لوران شتوان» كارگردان و طراح حركت مطرح فرانسوي مقيم برلين و «ميكاييل ماركلوند» اجراگر سوئدي مقيم برلين، دو سال پس از اجراي موفق‌شان در ايران، بار ديگر به تهران سفر كرده‌اند و قرار است به زودي اجرايي از آنها شاهد باشيم. اجرايي با حضور اجراگران ايراني كه در كارگاه «بدن‌هاي شنوا» انتخاب شده‌اند و پس از سپري كردن آخرين روزهاي تمرين، به زودي ما را به ديدن اجراي «موقعيت #۱» حاصل كارگاه برگزار شده در تهران دعوت مي‌كنند. مهسا رنجبريان، محسن خدري، راحله بهرامي و مهراوه مختاريان از اجراگران اين اجرا هستند. لوران شتوان از سال ۲۰۰۰ كارگرداني آثار تئاتري بسياري را در شهرهاي‌هاي اروپا، به خصوص در شهرهاي آلمان برعهده داشته و از سال ۲۰۰۶ تاكنون طراحي حركت اجراهاي متعددي را مبتني بر بدن انجام داده است كه آنها را در فرانسه، آلمان، بلژيك، استراليا، نروژ، سوييس، ايتاليا، هلند، ژاپن و روسيه به نمايش گذاشته است. ميكاييل ماركلوند تحصيلات خود را در سوئد در آكادمي باله شهر استكهلم آغاز كرده و پس از آن در مدرسه پارتس در بروكسل به تحصيل پرداخته است. او به عنوان performer در كمپاني رُزاز آنا ترزا دِ كرسْمِيكر فعاليت كرده و در شش سال گذشته تاكنون در تمام پروژه‌هاي لوران شتوان حضور داشته است. سفر اين دو هنرمند نيز در كنار ديگراني كه پيش‌تر به نام‌شان اشاره شد همه با تلاش دانشجويان انجام شده كه به يك نكته مهم نيز ارجاع مي‌دهد. جاي خالي آموزش‌هاي روزآمد تئاتري در دانشكده‌هاي تئاتري ما كه موجب شده جوانان خودشان آستين بالا بزنند.