قطع كمك‌هاي امريكا به فلسطينيان صداي صهيونيست‌ها را هم درآورد
پاره شدن آخرين حلقه اتصال با رام‌الله
شهاب شهسواري
بعد از قطع 360 ميليون دلار كمك امريكا به سازمان‌هاي بين‌المللي مسوول رسيدگي به آوارگان فلسطيني، از بامداد روز شنبه به وقت واشنگتن، كمك‌هاي امنيتي امريكا به تشكيلات خودگردان فلسطيني در كرانه باختري رود اردن قطع شد. مبلغ 60 ميليون دلار كمك سالانه دولت امريكا به نهادهاي امنيتي تشكيلات خودگردان فلسطيني آخرين باقيمانده از كمك‌هاي امريكا به فلسطينيان بود كه بر اساس توافق‌هاي اسلو براي همكاري‌هاي ضد تروريستي ميان تشكيلات خودگردان و تشكيلات امنيتي رژيم اشغالگران، به نهادهاي امنيتي رام‌الله پرداخت مي‌شد. به نوشته واشنگتن‌پست بخش عمده اين پول صرف آموزش ماموران امنيتي تشكيلات خودگردان فلسطيني در پايگاه‌هاي امريكا در اردن مي‌شد. به نوشته رسانه‌هاي امريكايي مقام‌هاي اسراييلي نسبت به قطع اين كمك‌ها ابراز نگراني كرده‌اند. اجراي رسمي قانون موسوم به اتكا (ATCA) در واشنگتن باعث شده است كه به لحاظ قانوني امكان هرگونه كمك امنيتي از سوي واشنگتن به نهادهاي فلسطيني قطع شود، چرا كه بر اساس اين قانون كه سال گذشته ميلادي با هدف مصادره اموال فلسطينيان در امريكا در كنگره تصويب شد، در صورت مورد اتهام قرار گرفتن هر نهادي كه از امريكا كمك‌هاي توسعه‌اي و امنيتي دريافت مي‌كند به جرايم تروريستي در دادگاه‌هاي امريكا، دادگاه حق تصرف اموال اين نهاد در امريكا را خواهد داشت. تشكيلات خودگردان فلسطيني تاكيد كرده است از زمان اجراي اين قانون توسط واشنگتن، ديگر كمك امنيتي از دولت امريكا دريافت نخواهد كرد، چرا كه دريافت چنين كمك‌هايي مي‌تواند فلسطينيان را در معرض مصادره اموال و جريمه‌هاي چندين ميليارد دلاري به دليل پرونده‌هاي متعدد تشكيل شده از سوي صهيونيست‌ها در دادگاه‌هاي امريكايي قرار دهد.
پول امريكا را نمي‌خواهيم
يك مقام دولت امريكا در گفت‌وگو با رويترز تاكيد كرد: به دليل اجرايي شدن قانون اتكا، تمامي كمك‌هاي امريكا به نهادهاي مستقر در سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين در غزه و كرانه باختري از بامداد شنبه به وقت واشنگتن قطع شده است. به گزارش خبرگزاري رسمي وفا، صائب عريقات، مقام ارشد تشكيلات خودگردان فلسطيني گفته است: «اين كمك‌ها به درخواست خود ما قطع شده است. اگر قرار باشد اين كمك‌ها باعث شود كه ما در دادگاه‌هاي امريكا متهم شويم و مجبور به پرداخت جريمه‌هاي كلان باشيم، هيچ پولي از امريكا نمي‌خواهيم. ما دنبال هيچ چيز نيستيم، امريكايي‌ها تصميم خودشان را گرفته‌اند و ما بدون آنها به تلاش‌هاي‌مان براي مبارزه با تروريسم در منطقه ادامه مي‌دهيم.» نبيل ابوردينه، سخنگوي محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان فلسطيني به رويترز گفته است: «تعليق كمك‌ها به مردم ما كه شامل بخش‌هاي مهمي از جمله آموزش و بهداشت مي‌شود، آثاري منفي براي همه به بار خواهد آورد، جو منفي ايجاد مي‌كند و به بي‌ثباتي دامن مي‌زند.»
تلاش تل‌آويو براي از سرگيري كمك‌ها
اما بزرگ‌ترين شاكي اقدام اخير امريكا، مقام‌هاي رژيم صهيونيستي هستند. به نوشته رسانه‌هاي اسراييلي، گروهي از مقام‌هاي اين رژيم در واشنگتن در حال رايزني براي يافتن راهي هستند كه امكان از سرگيري اين كمك‌ها به تشكيلات خودگردان فلسطيني ايجاد شود. به گزارش بي‌بي‌سي، يووال استنيتز، يكي از اعضاي كابينه امنيتي رژيم صهيونيستي روز پنجشنبه و پيش از اجرايي شدن قانون اتكا به يكي از ايستگاه‌هاي راديويي اسراييل گفته بود: «ما قطعا راه‌حلي براي دور زدن اين قانون در امريكا پيدا مي‌كنيم.» يك مقام اسراييلي به شرط پنهان ماندن نامش به واشنگتن‌پست گفته است: «درست است كه بايد عدالت براي قربانيان تروريسم اجرا شود، اما لازم است كه همزمان همكاري‌هاي امنيتي براي جلوگيري از حملات تروريستي هم ادامه پيدا كند.» دن شاپيرو، سفير پيشين امريكا نزد رژيم اشغالگر فلسطين به واشنگتن‌پست مي‌گويد كه نقش كمك‌هاي امريكايي در همكاري‌هاي امنيتي اسراييل و تشكيلات خودگردان فلسطيني بسيار مهم است. به گفته اين ديپلمات پيشين امريكايي «اين كمك‌ها در واقع ملاتي بود كه همكاري‌هاي دو طرف در زمينه جلوگيري از حملات تروريستي را به يكديگر متصل نگه داشته است. اجراي قانون اتكا از 31 ژانويه سال جاري به حدي براي مقام‌هاي اسراييلي هشدار‌دهنده بود كه از يك هفته قبل ديپلمات‌هاي خود را به واشنگتن فرستاده‌اند تا در مورد پيدا كردن راهي براي دور زدن اين قانون با كنگره و دولت رايزني كنند.» مقام‌هاي تشكيلات خودگردان فلسطيني تاكيد كرده‌اند كه قطع كمك‌هاي امنيتي امريكا هيچ اخلالي در عمليات ضدتروريستي نيروهاي امنيتي تشكيلات خودگردان ايجاد نمي‌كند. اما شاپيرو معتقد است هر چند در كوتاه‌مدت قطع برنامه‌هاي آموزشي اثري در عملكرد نهادهاي امنيتي تشكيلات خودگردان ندارد، اما در بلندمدت باعث مي‌شود كه كارايي دستگاه‌هاي امنيتي رام‌الله به شدت تضعيف شود. سفير پيشين امريكا در تل‌آويو همچنين معتقد است: «اين اقدام يك سيگنال قدرتمند به نيروهاي امنيتي فلسطيني است كه ديگر روي امريكا به عنوان يك شريك و متحد حساب نكنند.» روزنامه هاآرتص در گزارش تحليلي اجراي اين قانون را «نه تنها باعث پايان همكاري‌هاي امنيتي اسراييل و فلسطين، بلكه نقطه پاياني بر كار گروه‌هاي كنشگر همزيستي ميان اسراييلي و فلسطيني‌ها» توصيف مي‌كند.
قانون اتكا چيست؟
قانون اتكا، قانوني است كه ماه اكتبر سال گذشته ميلادي در سنا و مجلس نمايندگان امريكا، بدون حتي يك راي منفي به تصويب رسيد. اين قانون با نام كامل «قانون شفاف‌سازي ضدتروريسم» با هدف مشخص مسووليت مدني براي تشكيلات خودگردان فلسطيني و نهادهاي فلسطيني تصويب شده است. بر اساس اين قانون «هر نهاد خارجي كه از كمك‌هاي خارجي امريكا بهره‌مند مي‌شود، بايد در برابر شكايت‌هايي كه در دادگاه‌هاي امريكايي در مورد قربانيان امريكايي حملات تروريستي مطرح مي‌شود، پاسخگو باشد.» تاكنون بارها خانواده‌هاي يهودياني كه بر اثر درگيري‌ها در سرزمين‌هاي اشغالي كشته شده‌اند، از تشكيلات خودگردان فلسطيني و سازمان آزادي‌بخش فلسطين به دادگاه‌هاي امريكا شكايت كرده بودند، اما رويه جاري حقوقي در امريكا اين بود كه به دليل «فقدان صلاحيت قلمرو قضايي» اين شكايت‌ها مورد پذيرش قرار نمي‌گرفت. اما يك گروه راست‌گراي افراطي اسراييلي با عنوان «شورات هادين» طي سال‌هاي گذشته با استفاده از لابي قدرتمند يهوديان در واشنگتن، براي تغيير قانون در اين زمينه فعاليت كرده است. نهايتا سال گذشته ميلادي اين موسسه اسراييلي موفق شد تا كنگره امريكا را به تصويب قانوني براي تغيير رويه جاري قضايي در امريكا راضي كند. «شورات هادين» به عنوان نماينده حقوقي گروهي از خانواده‌هاي افراد با تبعيت امريكايي-اسراييلي كه در درگيري‌هاي مناطق اشغالي فلسطين آسيب ديده‌اند، سال 2015 موفق شده بود كه راي دادگاهي را براي دريافت 655 ميليون دلار غرامت از تشكيلات خودگردان فلسطيني و سازمان آزادي‌بخش فلسطين به دست بياورد، اين راي در تجديد نظرخواهي به دليل «عدم صلاحيت دادگاه» لغو شده بود. بر اساس قانون جديد اتكا، اگر نهادي خارجي دريافت‌كننده كمك‌هاي امريكا باشد، به شكل خودكار صلاحيت دادگاه حتي خارج از قلمرو قضايي امريكا به اين نهاد تسري پيدا خواهد كرد. ارقام جريمه‌ها و غرامت‌هايي كه دادگاه‌هاي امريكايي در آراي خود به نفع صهيونيست‌ها تعيين كرده‌اند فقط در پرونده 2015 معادل 10 برابر كل كمك‌هاي يك سال امريكا به نهادهاي امنيتي تشكيلات خودگردان است.
كمك‌هايي كه قطع شد
ايالات متحده امريكا به عنوان بزرگ‌ترين قدرت اقتصادي جهان يكي از اصلي‌ترين اعانه‌دهندگان به تشكيلات خودگردان فلسطيني در رام‌الله و سازمان‌هاي بين‌المللي بود كه براي خدمات به آوارگان فلسطيني فعاليت مي‌كردند، اما از زمستان گذشته كه تشكيلات خودگردان فلسطيني در واكنش به تصميم دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا براي انتقال سفارت امريكا از تل‌آويو به قدس اشغالي، گفت‌وگوهاي خود با امريكا را قطع كرد، به تدريج تمامي اين كمك‌ها و اعانه‌ها قطع شده‌اند. ماه آگوست سال جاري دولت امريكا رسما اعلام كرد كه تمامي كمك‌هاي خود را به سازمان اونروا (آژانس امدادرساني و كاريابي براي آوارگان فلسطيني در خاور نزديك سازمان ملل متحد UNRWA) قطع مي‌كند. سال 2017 امريكا معادل 370 ميليون دلار به عمليات اونروا در اردوگاه‌هاي آوارگان فلسطيني در سراسر خاورميانه كمك كرده بود، اما اين رقم در سال 2018 به صفر رسيد. واشنگتن چندي بعد از قطع كمك 25 ميليون دلاري براي كمك به بازسازي بيمارستان‌هاي سرزمين‌هاي اشغالي خبر داد. دولت امريكا همچنين خبر داده بود كه مبلغ 200 ميليون دلار بودجه اختصاص داده شده به پروژه‌هايي در سرزمين‌هاي فلسطيني را «به موارد ديگر در خاورميانه» منتقل كرده است. چندي بعد، واشنگتن خبر داد كه كمك 10 ميليون دلاري به فرآيند سازش تشكيلات خودگردان فلسطيني با اسراييل را هم قطع مي‌كند. برنامه جهاني غذا، ماه گذشته ميلادي بخش عمده‌اي از كمك‌هاي خود به آوارگان فلسطيني را به دليل «فقدان بودجه» قطع كرد. قطع كمك 60 ميليون دلاري به نهادهاي امنيتي تشكيلات خودگردان فلسطيني، تازه‌ترين اقدام امريكاست كه به نظر مي‌رسد، عملا تمام ارتباط‌هاي مالي باقيمانده ميان فلسطينيان و امريكا را قطع مي‌كند. به گزارش الجزيره، قطع كمك‌هاي امريكا به فلسطينيان بخشي از راه‌حل واشنگتن براي تحت فشار قرار دادن رهبران فلسطيني است تا در مقابل برنامه صلح پيشنهادي امريكا مشهور به «معامله قرن» تسليم شوند. در نتيجه قطع اين كمك‌ها تاكنون بخش عمده‌اي از كاركنان نهادهاي غيردولتي فعال در سرزمين‌هاي اشغالي از كار بيكار شده‌اند و تعداد زيادي از پروژه‌هاي زيرساختي، بهداشتي و درماني و ايجاد فرصت‌هاي شغلي معلق شده‌اند.