در جلسه اخير شورا، رييس شوراي اسلامي شهر تهران با اشاره به انتصاب رييس جديد قوه قضاييه، تاكيد كرد كه شوراي اسلامي شهر تهران آماده است كه با دستگاه قضايي تعامل كند.
محسن هاشمي با بيان اينكه سازمان بازرسي كل كشور بر عملكرد مديريت شهري نظارت دارد، در اين باره خاطرنشان كرد: همچنين دادگاه‌هاي كاركنان دولت و دادسراي نظامي نيز در حال رسيدگي به پرونده‌هاي مشهور و مهم شهرداري تهران هستند كه اميدواريم با اطلاع‌رساني شفاف، قاطع دستگاه قضايي در دوره جديد بتواند آسيب‌ها به اعتماد عمومي را كه در سال‌هاي اخير ايجاد شده است، ترميم كند.
اما فساد تا چه حد در شهرداري ريشه دوانده و چقدر شوراي شهر پنجم و شهرداري جديد توانسته از عهده مقابله با آن برآيد؛ مقوله‌اي كه سال‌هاست در كالبد مديريت شهري تهران ريشه دوانيده و باعث سلب اطمينان شهروندان نسبت به شهرداري شده است. به همين بهانه گفتوگويي انجام داده‌ايم با «محمود ميرلوحي» كه به عنوان يكي از اعضاي شورا تاكنون با جديت موضوع فساد در شهرداري را دنبال كرده و حتي به همين دليل و به سبب مصاحبه‌هايي كه در اين زمينه داشته در دادگاه نيز محكوم شده است.
ديروز رياست شوراي شهر در گفتوگويي اعلام كرد كه شوراي شهر آماده همكاري با قوه قضاييه در مقوله مبارزه با فساد در مديريت شهري است. اما واقعيت اين است كه عملكرد يك سال و نيم گذشته شورا به گونه‌اي نبوده كه اعتماد مردم در اين مقوله جلب شود . اين موضوع را قبول داريد؟
نه. اصولا فساد واقعيتي است كه همه از آن مي‌نالند. هم مديريت شهري، هم حاكميت و حتي مقام معظم رهبري و روساي قوا. در كنار آن در مورد مقوله فساد ما با دونوع رويكرد مواجهيم. يك نظريه كه مي‌گويد فساد سيستماتيك و سازمان‌يافته است و يك رويكرد كه معتقد است فساد هنوز به مرحله سازمان يافتگي نرسيده است. ولي به هر تقدير مقوله فساد در ايران مقوله‌اي تاريخي است كه اتفاقا پژوهش‌هاي زيادي هم در مورد آن انجام شده است .
يعني در مورد فساد در شهرداري هم تحقيقي انجام شده است ؟
بله . تحقيق جدي در اين زمينه به پژوهش دكتر عابد جعفري برمي‌گردد كه در مقوله فساد در دوره مديريت شهري گذشته تحقيقات جامع و مفصلي را انجام داده است؛ تحقيقي كه در قالب دو جلد منتشر شده است.
خب در اين تحقيق چه نتيجه‌اي در مورد وجود فساد در شهرداري حاصل شده است؟
اين پژوهش ابعاد مختلف و وسيعي دارد. ولي به طور خلاصه مي‌توان گفت اين تحقيق حكايت از آن ابعاد گسترده فساد در بخش‌هاي مختلف دوره قبلي شهرداري دارد . البته همانطور كه مي‌دانيد نظرسنجي انجام شده در ابتداي دوره مديريت شهري كنوني نيز حكايت از آن دارد كه مردم نيز معتقد به وجود فسادي عميق در بدنه شهرداري هستند. براي همين شوراي پنجم هم، مقابله با فساد را به صورتي جدي در دستور كار خود قرار داد. فسادي كه به اعتقاد من ناشي از اقتصاد رانتي و وضع مقرراتي است كه شرايط رقابتي ناسالمي را ايجاد مي‌كند. اين فساد در حالي شكل گرفته كه دستگاه‌هاي نظارتي زيادي در شهرداري و سيستم قضايي وجود دارد . به عنوان مثال فقط در شهرداري ما بيش از هزار و 300 نيروي حراستي و بازرسي داريم! اما فكر نمي‌كنم حتي اگراين تعداد به 2 هزار نفر هم افزايش پيدا كنند؛ اتفاق خاصي بيفتد. براي همين هم بود كه شوراي پنجم حذف رانت، شكستن انحصارطلبي و شفافيت و اطلاع‌رساني عمومي را به عنوان اولويت اصلي خود قرار داد.
و به نظر خودتان اين خط مشي تاكنون نتيجه‌بخش هم بوده است؟
بله. تصور ما اين است كه گام‌هاي خوبي برداشته شده است. البته بايد توجه داشته باشيم كه تمام ابزارهاي لازم براي برخورد با فساد در اختيار شورا نيست و ما نمي‌توانيم براي بقيه سازمان‌ها و نهادها و وزارتخانه‌ها تعيين تكليف كنيم. درچنين شرايطي ما سامانه شفافيت را راه‌اندازي كرديم تا تمام اطلاعات پرسنلي كاركنان و قراردادهاي شهرداري در آنها منتشر شود. اينها دستاوردهاي كمي نبوده است.
اما برخلاف شما من و خيلي‌هاي ديگر فكر نمي‌كنيم كه شورا و شهرداري در مبارزه با فساد موفق بوده باشند!
ما اصول خودمان را داريم. معتقديم كه ابتدا بايد خود مسوولان پاك و مبرا باشند. براي همين اولين گام خود براي مبارزه با فساد را در اين قرارداديم كه نيروهاي سالم‌تر را در راس امور منصوب كنيم و به كار بگيريم. گام بعدي ما اين خواهد بود كه سامانه صدور پروانه را روي سايت شفافيت بارگذاري كنيم. چراكه در همين فرآيند صدور پروانه، تخلفات بسياري مي‌تواند رخ دهد كه با اين روش مي‌توان جلوي آنها را گرفت و بالاخره در كميته اقتصادي و تنظيم مقررات شورا تلاش مي‌كنيم تا با اتخاذ راهكارهايي اطمينان پيدا كنيم كه مزايده‌ها و مناقصه‌ها در سلامت كامل برگزار شود تا در آينده يك پيمانكار نتواند با رانت كاري را بگيرد و برنده شود!
يعني شما برخلاف برخي از اظهارات معتقد نيستيد كه فساد در شهرداري سيستماتيك است؟
راستش را بخواهيد چندان موافق اين نظريه نيستم. فساد سيستماتيك به اين معناست كه اكثريت شهرداري در بحث فساد دخيل باشند. درحالي كه اصلا چنين نيست . بلكه برعكس، افراد معدودي هستند كه با زير پا گذاشتن قوانين، مرتكب تخلف مي‌شوند. وگرنه اكثريت بدنه شهرداري جزو گروهي هستند كه اتفاقا آبرو و حيثيت‌شان براي‌شان مهم است . البته دكتر عابد جعفري هم در تحقيقات‌شان به چنين چيزي اشاره نكرده‌اند. خيلي وقت‌ها نيز فساد ناشي از ناآگاهي شهروندان است. مثلا ممكن است پيمانكاري مقداري طلب از شهرداري داشته باشد و فردي بگويد من اين طلب را برايت وصول مي‌كنم و فلان قدر مي‌گيرم. همين زمينه‌ساز بروز فساد خواهد بود.
آماري هم داريد كه در طول اين يكسال و 9 ماه چند پرونده تخلف رسيدگي شده‌اند؟
نه . ولي در طول همين مدت حداقل خود من در كميسيون ماده صد بيش از 10 مورد تخلف پرسنل را درمورد ماده 7؛ به كميته تخلفات ارجاع داده‌ام . اين درحالي است كه در سال 95 تعداد كل تخلفات شهرداري از تعداد انگشتان دست هم كمتر بوده است.
گفتيد كه راهكارهاي مبارزه با فساد و اصلاح ساختار و قوانيني كه مديريت شهري جديد داشته، مثمر‌ثمر بوده است. مي‌توانيد مثالي در اين زمينه بزنيد؟
بله . مثال كه زياد است. مثلا براساس بررسي‌هاي انجام شده، پسماند مي‌تواند بيش از 3 هزار ميليارد تومان براي شهر درآمد داشته باشد ولي جالب است كه سال گذشته فقط 14 ميليارد تومان آن محقق شده است و بقيه به خاطر ناكارآمدي مديريت شهري محقق نشده است. امسال اين رقم به 250 ميليارد رسيده است و پيش‌بيني مي‌كنيم با راهكارهايي كه درصدد اجراي آن هستيم، اين رقم در سال آينده به 500 ميليارد تومان برسد.
اين نشان مي‌دهد كه مي‌توانيم با راهكارهايي هزينه اداره شهر را كم كنيم و به همان نسبت، فساد در شهر را نيز در مديريت شهري كاهش دهيم.