جنگ تجاري چين و امريكا در بازار موبايل به اوج خود رسيد
هواوي انحصار گوگل را مي‌شكند؟
محمد ملانوري
ترامپ از روزي كه تبليغات انتخاباتي خود را شروع كرد به چيني‌ها تاخت كه باعث از بين رفتن مشاغل در امريكا شده‌اند و بايد با آنها مقابله كرد. ابتدا جنگ تعرفه‌اي روي كالاهاي اشتغال‌بر چيني شكل گرفت اما ديگر مساله فقط به تعرفه روي آن صنايع محدود نبود و مساله در مورد فناوري‌هاي نوين چين نيز بالا گرفته است. امريكايي‌ها چيني‌ها را متهم مي‌كردند كه اين كشور محدوديت‌هاي قانوني در مورد رعايت مسائل مربوط به حق نشر را رعايت نمي‌كند و با سرقت تكنولوژي‌هاي روز رقبا، به آنها ضربه مي‌زند. هواوي به عنوان دومين شركت بزرگ توليدكننده گوشي‌هاي هوشمند در جهان اولين و مهم‌ترين متهم پرونده است؛ متهمي كه فقط به اين عنوان تحت پيگرد نيست و بازداشت نايب‌رييس شركت هواوي به خاطر نقض تحريم‌هاي ايران در ماه‌هاي گذشته نيز نشان از گستردگي جنگ بين اين شركت چيني و امريكايي‌ها است. امريكا همچنين مكررا اين شركت را تهديدي امنيتي مي‌داند چون معتقد است دولت چين مي‌تواند از ابزارهاي نصب شده توسط آن به عنوان وسايل جاسوسي استفاده كند. اين شركت‌ها به سرقت ابزارهاي امنيت سايبري و نقض تحريم‌هاي امريكا متهم هستند. پيش‌تر در سال جاري، دولت امريكا شركت‌هاي امريكايي را از فروش قطعات به شركت ارتباطات زي تي‌اي چين منع كرد كه به نقض تحريم‌هاي ايران مربوط بود. امريكا بعدا اين ممنوعيت را لغو و به جاي آن جريمه‌اي بر آن شركت بزرگ اعمال كرد. در اين هفته اما شركت‌هاي امريكايي پس از تحريم امريكا نيز به تحريم هواوي و 70 شركت وابسته به آن اقدام كردند و فضا را بر اين شركت تنگ كردند.
تحريم گوگل و ديگران
زماني كه گوگل از سيستم‌عامل اندرويد براي گوشي‌هاي هوشمند به عنوان يك نرم‌افزار متن باز و آزاد رونمايي كرد، توانست رقباي وقتش را كنار بزند اما در هفته گذشته ممنوعيتي براي شركت هواوي وضع كرد و پس از آنكه ترامپ نام هواوي را در فهرست سياه تجاري قرار داد، گوگل نيز به فعاليت تجاري خود با اين غول بزرگ فناوري چيني پايان داد. گوگل تصميم گرفته است تا فعاليت‌هاي تجاري خود را با اين غول فناوري چيني در حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار و سرويس‌هاي فني پايان دهد؛ اتفاقي كه به نظر مي‌رسد اگر گوگل همكاري خود را با هواوي پايان دهد، غول فناوري چيني براي ادامه فعاليت‌هاي تجاري خود در خارج چين را با مشكلي جدي رو‌به‌رو كند و از اين به بعد، گوشي‌هاي هوشمند اين شركت در به‌روزرساني سيستم‌عامل اندرويد با مشكل مواجه شوند. البته، دسترسي به پروژه متن‌باز اندرويد يا AOSP براي همه به‌صورت رايگان وجود خواهد داشت. براساس اعلام گوگل، در‌حال‌حاضر ۲.۵ ميليارد دستگاه فعال اندرويدي در سراسر جهان استفاده مي‌شود. اما نسخه‌هاي آتي گوشي‌هاي هوشمند هواوي با سيستم‌عامل اندرويد نيز به اپليكيشن‌هاي گوگل پلي‌استور و جيميل و يوتيوب دسترسي نخواهند داشت. البته گوگل اعلام كرده دارندگان گوشي‌هاي كنوني اندرويدي مي‌توانند به‌روزرساني‌هاي منتشرشده گوگل براي سرويس‌هاي اين شركت را دريافت كنند. يكي از منابع آگاه درباره اين موضوع اعلام كرد: در صورت قطع همكاري گوگل با هواوي، اين شركت تنها مي‌تواند از نسخه عمومي اندرويد استفاده كند و نمي‌تواند به اپليكيشن‌هاي اختصاصي و سرويس‌هاي گوگل دسترسي داشته باشد.
در كنار گوگل، تامين‌كنندگان قطعات امريكايي هم از قانون دولت امريكا براي تجارت‌نكردن با اين شركت چيني، پيروي خواهند كرد. به‌گزارش بلومبرگ، سه غول طراحي و عرضه چيپ جهان يعني اينتل و كوالكام و برودكام به‌زودي همكاري خود با هواوي را قطع مي‌كنند. به‌گزارش Nikkei، سازنده چيپ آلماني، اينفاينئون تكنولوژي (Infineon Technologies) نيز مانند ميكرون تكنولوژي (Micron Technology) و وسترن ديجيتال (Western Digital)، سازندگان چيپ حافظه امريكايي، ارايه تجهيزات به هواوي را تعليق كرده است. اينتل چيپ‌هاي سرور و پردازنده لپ‌تاپ‌هاي هواوي را تامين مي‌كند؛ درحالي‌كه كوالكام نقش كمرنگي در تامين مودم‌ها و پردازنده‌هاي اين غول چيني دارد. بنابراين، هواوي از اقدام كوالكام زياد تحت‌تاثير قرار نخواهد گرفت چراكه خود مي‌تواند پردازنده‌هاي موبايل و مودم‌هاي موردنيازش را تامين كند. مايكروسافت هنوز درباره اينكه آيا همچنان ويندوز لپ‌تاپ‌هاي هواوي را تامين خواهد كرد يا خير، نظري نداده است ولي احتمال مي‌رود اين شركت نيز از دستورهاي دولت امريكا پيروي كند.
واكنش هواوي
هواوي پيش‌تر اعلام كرده بود درصورت ايجاد محدوديت در استفاده از سيستم‌عامل اندرويد، طرح‌هايي براي توسعه فناوري اختصاصي خود دارد. هواوي تاكيد كرد اين فناوري در‌حال‌حاضر در برخي محصولات چيني استفاده مي‌شود. اريك زو، يكي از مديران هواوي در مصاحبه مارس خود، اعلام كرده بود كه مهم نيست چه اتفاقي مي‌افتد. جامعه اندرويد از نظر قانوني نمي‌تواند دسترسي هيچ شركتي را به مجوز متن‌باز محدود كند.هواوي اما در بيانيه‌اي كه پس از اين تحريم به رسانه‌ها ارسال كرده، از گستردگي همكاري‌ها و تاثير خود در روند توسعه جهاني اندرويد سخن گفته است. اين ادعا با توجه به رشد دوبرابري فروش گوشي‌هاي اندرويدي هواوي آن هم در شرايطي كه ساير شركت‌ها با كاهش فروش مواجه بودند، كاملا صادقانه به‌نظر مي‌رسد. هواوي در بيانيه خود سعي كرده است اين اطمينان را به كاربران حال حاضر گوشي‌هاي هواوي و برند زيرمجموعه، يعني آنر بدهد كه به‌روزرساني‌هاي امنيتي و ارايه خدمات پس از فروش را براي كليه گوشي‌ها و تبلت‌هاي هواوي و آنر اعم از فروخته‌شده و انبار شده در سراسر دنيا ادامه خواهد داد. هواوي در اين بيانيه گفته است كه به ساخت اكوسيستم نرم‌افزاري امن و پايدار ادامه مي‌دهد؛ عبارتي كه شايد اعلام واكنشي براي مايكروسافت و گوگل باشد كه ممكن است هواوي نيز در زمينه سيستم عامل بخواهد دخالت كند. مشكلي كه احتمالا خود را در بخش توليدكنندگان اپ نشان خواهد داد كه آيا حاضرند براي سيستم عامل جديد نيز اپ‌هاي‌شان را تغيير دهند و هماهنگ كنند يا خير؟
هواوي در مورد چيپ‌ها نيز اعلام كرده است كه به اندازه توليد سه ماه خود، چيپ‌هاي ذخيره شده در انبارهايش دارد. گوشي‌هاي آنر 20 و آنر 20 پرو كه ديروز 31 ارديبهشت رونمايي شدند، قبلا فرآيند تاييد گوگل را طي كرده‌اند و بنابراين مشكلي نخواهند داشت. همچنين ميت ايكس (Mate X) تاشو هم احتمالا وضع مشابهي خواهد داشت اما گوشي‌هايي كه در ادامه سال رونمايي خواهند شد، همچنان وضعيت‌شان نامشخص است.
معافيت موقت
روز پنجشنبه كه واشنگتن، هواوي را در فهرست سياه تجاري خود قرار داد، همكاري‌هاي تجاري با اين شركت با محدوديت مواجه شد. روز جمعه، اداره بازرگاني ايالات متحده اعلام كرد كه احتمال دارد به‌منظور جلوگيري از وقفه در فعاليت شبكه و تجهيزات موجود هواوي، برخي محدوديت‌ها عليه اين شركت كاهش پيدا كند. اين موضوع نهايتا تاييد شد و امريكا براي سه ماه بخشي از تحريم‌هاي هواوي را تعليق كرد. بنابراين، گوشي‌هاي موجود اين شركت همچنان مي‌توانند به‌روزرساني‌هاي اندرويد را دريافت كنند.
در اين دوره زماني، هواوي همچنان قادر خواهد بود كالاهاي امريكايي را براي پشتيباني از شبكه‌هاي موجود و تامين نرم‌افزارهاي به‌روز براي دستگاه‌هاي موجود هواوي بخرد. بااين‌حال، اين شركت همچنان از خريد قطعات و تجهيزات امريكايي براي ساخت محصولات جديد بدون مجوز رسمي منع شده است.
اثر بر بازارهاي جهاني
ديويد بلابر، معاون بخش تحقيقات CCS Insight معتقد است كه دسترسي توليدكنندگان گوشي‌هاي هوشمند به چنين اپليكيشن‌هايي براي حفظ رقابت در بازار رقابتي اروپا بسيار حايز اهميت است. اين تحليلگران معتقدند با توجه به اينكه اكثر اپليكيشن‌هاي موبايلي گوگل در چين مسدود و كاربران چيني مجبور به استفاده از نرم‌افزارهاي بومي هستند، به‌نظر مي‌رسد كاربران چيني در مقايسه با ساير كاربران كشورهاي ديگر كمتر تحت‌تاثير تصميم جديد گوگل مبني‌بر پايان همكاري با هواوي قرار گيرند و اين تصميم، تنها براي كاهش حجم بازار اين شركت در سطح جهان است و منجر به تغييرات اساسي تجارت هواوي در بازارهاي اروپايي خواهد شد.
براساس گزارش رويترز، هواوي همچنان مي‌تواند از AOSP، سيستم‌عامل اندرويد بدون گوگل موبايل سرويس، استفاده كند. علاوه‌براين، به‌طوررسمي اين شركت مي‌تواند براي اپليكيشن‌ها هواوي‌استور داشته باشد اما در اين زمينه مساله بزرگ آن است كه هواوي بتواند شركت‌هاي توليدكننده اپليكيشن را راضي كند كه اپليكيشن‌هاي خود را در هواوي‌استور قرار دهند و به‌طورمرتب آنها را به‌روزرساني كنند. اين مساله ممكن است براي هواوي دردسرساز باشد.
تاثير در بازار ايران
بهنوش بابايي، وارد‌كننده موبايل در خصوص نقش اين مناقشات در بازار ايران به «اعتماد» مي‌گويد: اكوسيستم تامين موبايل در ايران به‌شدت مريض و آشفته است. در حال حاظر بازار ايران پذيراي محصولاتي است كه از مناطق مختلف به ايران وارد مي‌شود. او در تشريح شرايط اين بازار مي‌گويد: حدود 50 درصد بازار ايران به محصولات سامسونگ تعلق دارند. تا اواخر سال 2018 سامسونگ به سفارش نمايندگي‌هاي ايراني محصولاتي را به عنوان THR توليد مي‌‌كرد و به بازارهاي ايران منتقل مي‌شد اما چندين ماه است كه توليد اين محصول متوقف شده و واردات در حال حاضر به واسطه بازارهاي منطقه‌اي امارات و ديگر بازارهاي منطقه‌اي تامين شده است. اين آشفتگي در بازار محصولات اپل نيز وجود دارد؛ به نحوي كه ورود محصولات تنها به شيوه مسافري وارد مي‌شود يا گارانتي‌ها از سوي شركت وارد‌كننده عرضه مي‌شود. بابايي با اشاره به سهم بازار هواوي در بازارهاي ايران مي‌گويد: سهم هواوي در بازار ايران بيش از 20 درصد است و هواوي تنها شركتي است كه به‌طور مستقيم محصولات خود را مي‌فروشد، به‌طور مستقيم پول دريافت مي‌كند و به‌طور مستقيم كالاي خود را ارسال مي‌كند. نمايندگي‌هاي هواوي در ايران پيش از اين اعلام كرده بودند كه با توجه به تحريم‌ها تا 10 تيرماه به تعهدات خود ادامه مي‌دهند. او ادامه مي‌دهد: به نظر نمي‌آيد براي فعاليت هواوي در بازار ايران مشكلي پيش بيايد. نمايندگي‌هاي اين شركت نيز اعلام كرده‌اند براي كاربران مشكلي ايجاد نخواهد شد.