رونمايي از معامله قرن باز هم به تاخير افتاد
شكست كارگاه منامه
شهاب شهسواري
دونالد ترامپ 3 روز بعد از برگزاري كارگاه اقتصادي دامادش در بحرين تاكيد كرد كه اجراي طرح موسوم به «معامله قرن» براي مساله فلسطين، سخت‌ترين توافق تاريخ است. او تهديد كرد اگر در دوران او اين طرح عملي نشود، ديگر هرگز هيچ طرح صلحي به نتيجه نخواهد رسيد. اظهارات ترامپ بعد از آن بيان مي‌شود كه جارد كوشنر، داماد او كه به عنوان مسوول تدوين طرح «معامله قرن» منصوب شده است، اعلام كرد جزييات سياسي اين طرح «چند ماه ديگر» رونمايي خواهد شد. دونالد ترامپ دليل اين تاخير در انتشار طرح معامله قرن را «تاخير در تشكيل كابينه» دولت اشغالگر سرزمين فلسطين توصيف كرد. جارد كوشنر، داماد ترامپ در گفت‌وگو با سي‌ان‌ان در مورد دستاورد كارگاه منامه گفته است: «حاضران موافق بودند كه پروژه‌هاي ما در صورت اجراي يك توافق بسيار اجرايي خواهد بود اما لازم است كه فضاي مناسبي براي آن به وجود بيايد.» همزمان جنبش حماس با صدور بيانيه‌اي از مردم بحرين به خاطر حمايت از فلسطين و مخالفت با برگزاري نشست كارگاه «از صلح تا شكوفايي» تشكر كرده است. در طول برگزاري نشست اقتصادي در منامه، پايتخت بحرين بسياري از شهروندان بحريني با وجود فشارهاي امنيتي در شبكه‌هاي اجتماعي به انتقاد از ميزباني اين جزيره خليج فارس از نشست امريكايي معامله قرن پرداختند. موسي ابومرزوق، عضو دفتر سياسي حماس نيز به شدت از اظهارات وزير امورخارجه بحرين در مورد لزوم عادي‌سازي روابط با اسراييل انتقاد كرده است. خالد بن احمد، وزير امورخارجه بحرين در گفت‌وگويي با روزنامه تايمز اسراييل گفته بود:«ما باور داريم كه اسراييل يك كشور است و مي‌خواهيم رابطه‌مان را با آن بهتر كنيم و با آن به صلح برسيم.» اين اظهارات وزير خارجه بحرين با استقبال شديد رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين مواجه شده بود. وزارت خارجه رژيم اشغالگر با انتشار توييتي تاكيد كرده بود:«ما از عبارات مثبتي كه از سوي وزير خارجه بحرين به كار رفته است، تشكر مي‌كنيم.»
نگراني از آينده آوارگان فلسطيني
تاخير در رونمايي از بخش سياسي معامله قرن در حالي رخ مي‌دهد كه نمايندگان امريكا در امور خاورميانه به صورت مستمر از پاسخ به سوالات در مورد موضع آنها نسبت به تشكيل دولت مستقل فلسطيني، حق بازگشت آوارگان و احتمال وجود دو دولت در سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين طفره مي‌روند. جارد كوشنر، كه كارگاه اقتصادي‌اش در منامه بدون دستاوردي محسوس، چهارشنبه هفته آينده به پايان رسيد به سي‌ان‌ان گفته است كه اصطلاحاتي مانند «راهكار دو كشور» و «دولت مستقل»، «اصطلاحاتي محلي» هستند و طرح او از اين عبارات «سنتي» متفاوت خواهد بود. او همچنين در مورد اظهارنظر ديويد فريدمن، سفير امريكا در سرزمين اشغالي فلسطين كه گفته بود «امريكا مشكلي با ضميمه شدن بخش‌هايي از كرانه باختري رود اردن به اسراييل ندارد» حاضر به پاسخگويي نشد.
اظهاراتي از اين دست، نگراني‌ها در ميان كشورهاي پيرامون سرزمين اشغالي را افزايش داده است. دولت‌هاي اردن، لبنان و سوريه كه كشورهاي‌شان دهه‌هاست، ميزبان ميليون‌ها آواره فلسطيني هستند كه به دليل اشغال سرزمين‌هاي‌شان مجبور به ترك خانه خود شده‌اند نسبت به هدف امريكا براي پاك كردن مساله آوارگان فلسطيني به شدت نگران هستند. دولت لبنان كه حاضر نشد در كارگاه اقتصادي منامه شركت كند، بارها تاكيد كرده است كه هرگز حاضر به تن دادن به طرح صلحي نيست كه مساله بازگشت آوارگان فلسطيني به سرزمين‌هاي‌شان در آن پيش‌بيني نشده باشد. چهارشنبه هفته پيش و همزمان با برگزاري نشست منامه، سعد حريري نخست‌وزير لبنان تاكيد كرده بود كه «استقرار دايمي آوارگان» مخالف قانون اساسي لبنان است. همزمان روزنامه الاخبار لبنان در گزارشي خبر داده است كه داماد ترامپ در ملاقات‌هاي خصوصي، پيشنهاد مشوق‌هاي مالي و سياسي به لبنان در صورت پذيرش معامله قرن داده است. به گزارش فارس به نقل از الاخبار، پيشنهادهاي كوشنر شامل تسهيل در روند ترسيم مرزهاي مورد اختلاف در جنوب لبنان، دستيابي بيرون بر مبالغ مالي زياد و تعهد امريكا به تسريع روند بازگشت آوارگان سوري بوده تا لبنان نيز در مقابل فلسطيني‌ها را به مهاجرت تشويق كند و به فلسطيني‌هايي كه در لبنان باقي مي‌مانند، اجازه كار در طرح‌هاي سرمايه‌گذاري در كنار لبناني‌ها داده شود.
دولت مستقل فلسطيني در برنامه نيست
دو سال و نيم بعد از روي كار آمدن دونالد ترامپ، مقام‌هاي دولت او همچنان براي رونمايي از طرح موسوم به «معامله قرن» كه قرار است به عنوان راهكار امريكا براي مساله فلسطين عرضه شود، امروز و فردا مي‌كنند. در شرايطي كه داماد رييس‌جمهور امريكا، جارد كوشنر پيش از ماه رمضان مدعي شده بود كه اين طرح بعد از پايان ماه رمضان رونمايي خواهد شد اما از عمل به وعده خود باز ماند. كاخ سفيد هفته گذشته با انتشار يك بروشور تبليغاتي در مورد آينده فلسطينيان در صورت جمع‌آوري كمك‌هاي خارجي و سرمايه‌گذاري بين‌المللي به استقبال برگزاري كارگاهي دو روزه در بحرين رفته بود كه در آن قرار بود تا «فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري در سرزمين‌هاي اشغالي» براي حاضران توصيف شود. اما تهيه‌كننده طرح موسوم به معامله قرن همچنان در مورد محتواي آن چيزي كه قرار است به افكار عمومي عرضه كند، سردرگم به نظر مي‌رسد. كوشنر در گفت‌وگويي زنده با سي‌ان‌ان همزمان با برگزاري جلسه منامه از پاسخ به سوال‌هاي مجري برنامه ناتوان بود. او كه قبلا مدعي شده بود، طرح معامله قرن بعد از ماه رمضان رونمايي مي‌شود بار ديگر زمان رونمايي بخش سياسي اين طرح را «چند ماه ديگر» بيان كرد. كوشنر در برابر سوالات متعدد مجري سي‌ان‌ان در مورد حق تشكيل دولت مستقل براي فلسطينيان و احتمال پذيرش راهكار دو دولتي توسط حكومت امريكا ناتوان بود.
جارد كوشنر در مصاحبه با سي‌ان‌ان در پاسخ به سوالات در مورد راهكار دو دولتي همچنين تشكيل «دولت مستقل» اين عبارات را «اصطلاحات بومي سنتي» دانست و ادعا كرد تصوري كه در طرح او پيش‌بيني شده است با تصاوير موجود از مساله فلسطين متفاوت خواهد بود. ولف بليتزر، مجري شبكه سي‌ان‌ان از داماد رييس‌جمهور امريكا سوال كرد كه «آيا در نتيجه طرح او نهايتا فلسطيني‌ها قادر به تشكيل حكومت مستقل خواهند بود؟» اما كوشنر از پاسخ مستقيم به اين سوال طفره رفت و گفت: «خيلي اصطلاحات محلي مختلفي در مورد اين موضوع به كار برده مي‌شود كه تاكنون هيچ يك به نتيجه‌اي نرسيده‌اند، طرح ما متفاوت است.»
كوشنر كه تاكنون بارها رونمايي از طرح سري خود را به تاخير انداخته است اين بار هم در مورد زمان رونمايي از طرح سياسي معامله قرن گفت:«بايد ببينيم در عرض چند ماه آينده چه اتفاقي خواهد افتاد. ما يك طرح نوشته‌ايم كه جزييات آن در آينده منتشر مي‌شود الان فكر كنم كه مجموعا 60 صفحه شده باشد.» او در مورد ادعاي سفير امريكا در سرزمين‌هاي اشغالي كه «حاكميت بر بخش‌هايي از كرانه باختري رود اردن» را حق دولت اشغالگر دانسته بود، حاضر به پاسخگويي نشد و گفت:«بايد ببينيم وقتي كه طرح ما منتشر مي‌شود چه چيزي در آن است.»