رويش گل‌هاي سرخ در امريكا
احسان شمس
دو شب از مناظرات مقدماتي درون حزبي دموكرات‌ها براي رياست‌جمهوري 2020 گذشته است. شب اول تنها ستاره اقبال سناتور اليزابت وارن از ايالات ماساچوست درخشيدن گرفت. ديگر نامزدهاي شب اول وزني نداشتند و به نظر مي‌رسد بيشتر براي ارتقاي جايگاه خود در درون حزب تلاش مي‌كنند. آنچه در شب اول مي‌تواند مورد توجه قرار گيرد در انتهاي مناظره و در پاسخ‌هاي يك كلمه‌اي بود. مجري از نامزدان مي‌پرسد كه «در يك كلمه بزرگ‌ترين تهديد ايالات‌متحده را نام ببريد؟» 10 پاسخ ارايه شده شامل چين، ترامپ، دخالت خارجي در انتخابات (روسيه)، تغييرات اقليمي و بروز جنگي جديد بود. در هيچ كدام از 10 پاسخ، اسم ايران به عنوان تهديد نيامد (همان‌طور كه در شب دوم هم درمورد ايران بسيار كوتاه بحث شد. اين موضوع را با مناظرات انتخابات 2008 و 2012 مقايسه كنيد كه عمده صحبت‌ها در مورد ايران به عنوان بزرگ‌ترين تهديدكننده امنيت ايالات‌متحده و محور شرارت بود و پاسخي است قاطع به مخالفان داخلي برجام. در ميان 10 نامزد 9 نفر با بلند كردن دست خواهان بازگشت ايالات‌متحده به برجام بودند. تاثير عمده برجام امنيتي است و نه اقتصادي و اين نكته مهم مورد توجه تحليلگران قرار نمي‌گيرد). اما شب دوم شب بزرگان بود.
جو بايدن معاون رييس‌جمهور سابق
76 ساله، برني سندرز سناتور 74 ساله و خانم جوان و رنگين‌پوست، سناتور هريس. مشخصا رقابت ميان اين سه نفر است و سايرين با حمله به اين سه نفر خودنمايي مي‌كنند و البته در ميان اين سه نفر جو بايدن بيش از همه مورد حمله قرار گرفت كه نظر به اول بودن او در نظرسنجي‌ها امري طبيعي است. حمله به بايدن بيشتر در قالب انتقاد از سن بالاي او يا اينكه زماني طرفدار تفكيك نژادي بوده و مانند اين صورت مي‌گرفت.اما آنچه موضوع اصلي اين مقاله است، شخص ميان بايدن و هريس است و او كسي جز برني سندرز نيست كه هر روز نسبت به انتخابات 2016 ستاره اقبال او پرنورتر مي‌شود؛ كسي كه مي‌توان او را رهبر سوسيال دموكرات‌هاي ايالات‌متحده دانست. صحبت از سوسياليسم در بزرگ‌ترين و پيچيده‌ترين نظام كاپيتاليسمي جهان بسيار غريب است. نگاهي به تاريخ سراسر تقابل ايالات‌متحده با تفكرات چپي بالاخص بعد از جنگ جهاني دوم كه در اوج خود منجر به ظهور دادگاه‌هاي سناتور مك كارتي شد و همچنين تقابل دايم فيزيكي با حوزه‌هاي نفوذ چپ چه در زمان حيات شوروي و چه بعد از فروپاشي شوروي و تقابل ايالات متحده با حوزه امريكاي لاتين كه هنوز وجود دارد. نظام سياسي – اقتصادي ايالات‌متحده در بطن خود انتي تز تفكرات چپ است. اما اكنون از واشنگتن بانگي ديگر برآمده است. مجله نيويوركر در مقاله خود مي‌پرسد: «چه وقت همگان سوسياليست شدند؟» جوانان ايالات‌متحده به راحتي خود را سوسياليست مي‌خوانند، در حالي كه در يك قرن گذشته، اين صحبت مصادف بود با از دست دادن امتيازات سياسي احزاب و چه بسا حضور در دادگاه‌هاي تفتيش عقايد سنا. اما اكنون كسي از ابراز آن ابايي ندارد. نكته بسيار مهمي كه در كنار ساير مسائل اين گروه نوخاسته بايد به آن توجه كرد آنكه هواداران اين تفكر يا جوانان هستند يا افراد سالخورده و افراد ميانسال يا طبقه تكنوكرات در آن به ندرت ديده مي‌شوند. اين تفكر به سرعت در حال پيشرفت و يارگيري است. برني سندرز در ميان دو نامزد نهايي رياست‌جمهوري 2016 دموكرات‌ها بود و با غول سياسي به‌نام هيلاري، رقابت شانه به شانه‌اي داشت. اكنون نيز كمپين او حمايت مالي قابل‌توجهي دارد. از سوي ديگر وجود حاميان جوان اين تفكر مشخص مي‌كند كه بايد منتظر افزايش نفوذ آن در سال‌هاي آينده در عرصه سياسي ايالات‌متحده بود، اما اكنون اين تفكر در رقابت رياست‌جمهوري 2020 ايالات‌متحده چه مي‌خواهد.
1- خدمات شركت‌هاي بيمه خصوصي كه عمدتا گران بوده و پوشش مناسب درماني را نيز ارايه نمي‌كنند، حذف و بيمه فراگير دولتي به صورت رايگان دراختيار همه قرار گيرد. سيستم درماني اصلاح و همه به حق دسترسي به پزشك خوب را برخوردار باشند (حاميان: طبقه متوسط و ضعيف جامعه كه از عهده هزينه‌هاي درمان بر نمي‌آيند- دشمنان: غول‌هاي بيمه).
2- قوانين مهاجرتي اصلاح و ايالات‌متحده به عنوان كشوري مهاجرپذير، قوانين مناسب براي جذب مهاجران بر مبناي شايستگي اقدام كند. (حاميان: چند تبارها- دشمنان: اكثريت سفيد پوست) .
3- تحصيل رايگان در اختيار همه بوده و وام‌ها و بدهي‌هاي دانشجويي از طريق وضع ماليات بر شركت‌هاي وال‌استريت پرداخت شود (حاميان: دانشجويان و جوانان – دشمنان: غول‌هاي وال استريت كه حدود 60درصد اقتصاد جهان را دراختيار دارند).
4- توجه ويژه به تغييرات اقليمي و مهار ايالات‌متحده به عنوان بزرگ‌ترين توليدكننده گازهاي گلخانه‌اي از طريق توسل به مهار شركت‌هاي نفتي. حاميان: سبزها-دشمنان: غول‌هاي نفتي كه بر سياست ايالات‌متحده سايه‌اي سنگين دارند).
5- جلوگيري از بروز جنگي جديد و كاهش حضور نظامي در خاورميانه (حاميان: طبقه دانشگاهي- دشمنان: شركت‌هاي بزرگ اسلحه‌سازي و لابي قدرتمند آيپك).
6- مطابقت درآمد و هزينه‌هاي خانوارهاي امريكايي از طريق افزايش كف دستمزدها. (حاميان طبقه كارگر- دشمنان: شركت‌هاي چندمليتي).
نگاهي به ليست حاميان و دشمنان شعارهاي سندرز يعني جوانان و دانشجويان در مقابل غول‌هاي نفتي و وال‌استريت از هم‌اكنون شانس پايين سندرز را معلوم كرده و مشخص مي‌كند كه بايدن حريف مطمئن‌تري براي مبارزه با ترامپ ازسوي دموكرات‌هاست. از سوي ديگر معلوم مي‌دارد كه هنوز تناقضات بزرگي در سوسيال دموكراسي امريكايي نهفته است. چگونه مي‌توان عدالت اجتماعي را با كاپيتاليسم (فرزند ليبراليسم و بازار آزاد) جمع كرد؟ آيا اصلاح نظام سرمايه‌داري با كمك از عناصر سوسياليسم ممكن است؟ اما آنچه قدر متقن است آنكه جوانان حامي امروز، فردا سياست را به دست خواهند گرفت. نگارنده افتخار شاگردي درس جامعه‌شناسي مرحوم دكتر حسين افشار را داشتم. آخرين جمله كلاس او اين بود: «سوسياليسم دنيا را تكان داد و در آينده نيز تكان خواهد داد.»