گروه اقتصادي
وزير صنعت، معدن و تجارت در آيين گراميداشت روز ملي صنعت و معدن از تغيير استراتژي اين وزارتخانه خبر مي‌دهد. او مي‌گويد: چنانكه پارسال سرآمد برنامه‌هاي وزارت صنعت حفظ توليد بود، اما امسال علاوه بر آن، نهضت ساخت داخل راه‌اندازي شده كه مي‌تواند صنعت كشور را به رونق برساند. رييس اتاق بازرگاني ايران نيز در اين مراسم از كاهش سهم صنعت از تسهيلات خبر داد؛ اظهاراتي كه با پاسخ علي لاريجاني رييس مجلس شوراي اسلامي همراه بود.
تغيير مسير
«رضا رحماني» وزير صنعت، معدن و تجارت در اين نشست مي‌گويد: پارسال در همين ايام، در ماه‌هاي نخست تهاجم اقتصادي دشمنان و تحريم‌ها را شاهد بوديم، اما اين جنگ اقتصادي را از ابتدا جدي گرفتيم و باور كرديم و متناسب با آن حركت انجام شد. رحماني با اشاره به عملكرد جهادي صنعتگران در ۲۰ سال گذشته اظهار داشت: امروز در حالي به توليد ادامه مي‌دهيم كه صنعت كشور در پيشاني تحريم‌ها قرار گرفته، نقل و انتقالات بين‌المللي ما مشكل داشته و كشتيراني ايران تحريم شده است. وزير صنعت، معدن و تجارت اضافه كرد: دشمنان در حالي سخت‌ترين تحريم‌ها را عليه كشورمان به اجرا گذاشتند كه فكر مي‌كردند توليد از كار افتاده و زمين خواهد خورد، اما با همت صنعتگران و با وجود همه مشكلات امروز توليد پابرجاست.
او در ادامه مي‌گويد: بانك جهاني رشد منفي ۶ درصدي براي بخش صنعت كشورمان را در سال گذشته پيش‌بيني كرده بود، اما امروز با قدرت اعلام مي‌كنيم كه صنعتگران ما راهكارها را يافته‌اند يا ايجاد كردند و بر اين اساس امروز سرپا هستيم و به توليد ادامه مي‌دهيم.
اين مقام مسوول تاكيد كرد: طي جلسات متعددي كه با بخش‌هاي مختلف فولاد، پتروشيمي، قطعه‌سازي، خودروسازي، ريلي و غيره داشته‌ايم بر توسعه داخلي‌سازي تاكيد شده و وزارت دفاع در اين راه به همكاري با بخش صنعت پرداخته و همچنين معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوري به شركت‌هاي دانش‌بنيان و وزارت علوم به دانشگاه‌ها دستور همكاري با بخش صنعت را صادر كرده است.
به گفته رحماني، وزارت صنعت براي تكميل راهبرد توسعه صنعتي كشور آمادگي دارد و اين مهم را به بخش خصوصي به عنوان رزمندگان امروز جبهه جنگ اقتصادي تفويض مي‌كند.
او تاكيد مي‌كند: هدف اصلي امروز، دستيابي به رونق توليد و ممانعت از تعطيلي واحدها و بيكاري كارگران و صنعتگران است. براي توسعه صنايع ريلي و كشتي‌سازي نيازمند تامين مالي هستيم و اكنون با قدرت اعلام مي‌كنيم كه براي ۱۰ سال آينده، چنانچه با ۱۰۰ درصد ظرفيت خود در صنايع ريلي و كشتي‌سازي كار شود، تقاضا همچنان وجود خواهد داشت، اما نيازمند تامين مالي است.
او ادامه مي‌دهد: شيوه‌اي براي جمع‌آوري نقدينگي‌هاي سرگردان در دست مردم تعريف شده و اين نقدينگي‌ها بايد به پاي توليد آورده شود.
به گفته اين مقام مسوول، بايد مشكلات را از پيش پاي فعالان اقتصادي برداشت و در تخصيص منابع محدود كشور بهينه عمل كرد. وزير صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان مي‌كند: امروز در حوزه صادرات به ويژه به ۱۵ كشور همسايه و همچنين براي مديريت بازار برنامه داريم، علاوه بر آن در موضوع مبارزه با رانت و فساد هيچ ملاحظه‌اي نداريم.
به گفته او، امروز تامين مواد اوليه پتروشيمي‌ها بهتر شده، سامانه جامع انبارها راه‌اندازي و بيش از ۵۰۰ هزار انبار در آن ثبت شده و سامانه‌اي نظير سامانه افق راه‌اندازي شده كه تا مرحله صدور فاكتور كالاها را به صورت الكترونيكي انجام خواهد داد.
كاهش سهم صنعت از تسهيلات
غلامحسين شافعي رييس جديد اتاق بازرگاني ايران ضمن اشاره به برخي آمارهاي رسمي در بخش صنعت، خواستار اجراي قوانين مربوط به بهبود فضاي كسب و كار شد و گفت كه آمارها نشان مي‌دهد تمايل به سرمايه‌گذاري در بخش توليد بسيار كم شده است. در اين مراسم غلامحسين شافعي با بيان اينكه صنعت ما حال و روز خوشي ندارد، مي‌گويد: قبول اين واقعيت ما را براي رفع مشكلات مصمم مي‌كند.
او مي‌گويد: طبق آمارهاي رسمي رشد اقتصادي بدون در نظر گرفتن نفت و رشد بخش صنعت به ترتيب در سال گذشته منفي ۲.۴ و منفي ۶.۵ درصد بوده است. رييس اتاق بازرگاني ايران با اشاره به كاهش سهم بخش صنعت از توليد ناخالص داخلي به قيمت ثابت سال ۹۷ از ۱۴.۴ درصد در سال ۹۳ به ۱۲.۱ درصد ادامه مي‌دهد: نرخ رشد تشكيل سرمايه ناخالص در ماشين‌آلات در سال ۹۷ منفي ۶.۹ درصد بوده كه نشان مي‌دهد تمايل به سرمايه‌گذاري در بخش توليد بسيار كم شده است.
شافعي يكي از عوامل اصلي بي‌ثباتي و پيش‌بيني‌پذير نبودن آينده را نبود نظارت در اجراي قوانين دانست و گفت: بالاتر از مسائلي همچون حمايت از صنعتگران و كمبود نقدينگي، بايد محيط كسب و كار براي فعاليت‌هاي اقتصادي آماده شود.
صنعتگران پول نمي‌خواهند
او با بيان اينكه وزارت امور اقتصادي و دارايي به دنبال حذف قوانين مزاحم است اما ۱۰ برابر آن قوانين مزاحم جديد پيش روي ما وجود دارد، اظهار كرد: بسياري از صنعتگران مي‌گويند كه پول نمي‌خواهند و خواستار اين هستند كه زد و بندها و سورپرايزهاي هر روزه از جلوي پاي صنعتگران برداشته شود.
رييس اتاق بازرگاني ايران در ادامه بزرگ‌ترين مشكل واحدهاي صنعتي را بي‌ثباتي و غيرقابل پيش‌بيني بودن قيمت مواد اوليه دانست و گفت: توليدكنندگان و صنعتگران براي فرداي خود خواب راحتي ندارند. از طرف ديگر هزينه‌هايي كه در يك سال اخير به بخش‌هاي مولد وارد شده، ريسك فعاليت‌هاي اين بخش‌ها را بالا برده و به همين دليل بانك‌ها تمايلي به اعطاي وام به اين بخش‌ها ندارند. او افزود: مطابق آمارهاي رسمي، سهم صنعت و معدن از تسهيلات پرداختي از ۳۱.۶ درصد در سال ۹۰، به ۲۷ درصد رسيده است؛ بنابراين بازنگري اساسي در سياست‌هاي صنعتي كشور انجام شود. شافعي با بيان اينكه مسيري كه تاكنون طي كرده‌ايم در حد توسعه صنعتي كشور نبوده، اظهار كرد: يكي از راه‌هاي اصلاح مسير، تدوين راهبرد توسعه صنعتي و اجراي آن است كه اگر دولت و مجلس به بخش خصوصي ماموريت دهند كه راهبرد توسعه صنعتي را تدوين كند، با هزينه خود اين كار را انجام خواهيم داد؛ اما به شرط اينكه به ما قول دهند كه پس از تدوين در كتابخانه‌ها خاك نخورد.
دوران گذار
اظهارات و گلايه‌هاي شافعي بي‌پاسخ نماند، علي لاريجاني رييس مجلس شوراي اسلامي مي‌گويد: در اين مورد نبايد ترديد داشت كه وضعيت فعلي يك دوره گذراست و نمي‌تواند اين وضع ادامه پيدا كند. ايران نيز كشور دست و پا بسته‌اي نيست ما بازيچه دست كسي نيستيم و تشخيص مي‌دهيم كه كدام حرف حسابي است و كدام حرف بدوي است. او ادامه مي‌دهد: رهبري امسال را سال رونق توليد ناميده است، مساله امروز كشور ما توليد است و ترديدي در آن نيست كه توليد بدون تجارت بين‌المللي شرايط متعارفي ندارد اما مساله اين است كه شرايط امروز كشور ما نامتعارف است و اين واقعيت را بايد قبول كنيم كه نه در صادرات و نه مسائل بانكي شرايط طبيعي نداريم و بايد براي اين دوره خاص تدبير لازم را در نظر بگيريم. ما از نظرات بخش خصوصي استقبال مي‌كنيم ما آيين‌نامه‌ها را تغيير داديم و نماينده بخش خصوصي علاوه بر حضور در كميسيون‌ها مي‌تواند به همراه نماينده دولت در صحن حضور داشته باشد و صحبت كند.
لاريجاني تصريح كرد: فارغ از تحريم‌هاي كذايي امريكا ما يك‌سري مشكلات ساختاري داريم. آقاي شافعي در خصوص قانون كسب و كار گفتند حرف ايشان درست است، از ۵۳ حكم اين قانون فقط ۹ حكم آن اجرا شده، ۱۱ حكم اجراي ناقص و ۲۵ حكم اصلا اجرا نشده است صنعتگران حق دارند كه نگران باشند دولت بايد اين مساله را پيگيري كند.
رييس مجلس با بيان اينكه من مخالف تدوين استراتژي و برنامه‌ريزي نيستم، اما مسائل مهم‌تري داريم و با قاطعيت عرض مي‌كنم كه احتياج داريم در شرايط فعلي مسائل متناسب با بازار كار را در نظر بگيريم، مي‌گويد: خيلي از اين مسائل قانون نيست، بلكه تدبير است به‌طور مثال قانون ارزش افزوده به چه دليل دفاتر ۱۰ ساله را بررسي مي‌كند آيا الان وقت اين كارهاست؟ حتي من شنيدم آقاي جهانگيري بخشنامه دادند كه فقط يك سال بررسي شود اما باز برخي كار خود را مي‌كنند.
او با تاكيد بر اينكه همه بايد قبول كنند توليد پيشران كشور است، مي‌گويد: برخي مي‌گويند الان كه درآمد نفت ما مشكل پيدا كرده بايد تمركز را بر ماليات قرار دهيم، اين هم حرف درستي است اما همان‌طور كه وزير صمت به دنبال كار توليدكنندگان است، وزير اقتصاد هم بايد همان مقدار به فكر توليدكنندگان باشد. ماليات بگيريد اما به اندازه. اينها مساله‌اي است كه به قانون نياز ندارد، بلكه تدبير است.
لاريجاني ادامه داد: در بحث تامين اجتماعي هم همين طور بايد فرصت تنفس به واحدها بدهيم دولت نيز بايد از ديگر ظرفيت‌هايي كه در بودجه جهت پرداخت بدهي خود به تامين اجتماعي ديده شده، استفاده كند.
او ادامه داد: بسياري از واحدهاي توليدي به سرمايه در گردش نياز دارند، الان آقاي همتي به من گفتند كه تسهيلاتي در اجراي زنجيره توليد در نظر گرفته شده اين يعني با وزارت صمت همكاري وجود دارد. در قانون آمده سهم صنعت و معدن از تسهيلات ۴۰ درصد است، اينكه الان گفته مي‌شود فقط ۲۷ درصد تعلق گرفته، خلاف است. اين طبيعي است كه بانك‌ها به دنبال طرح‌هاي زودبازده باشند اما اينجا بايد بانك مركزي با آنها برخورد كند همان‌طور كه براي بخش مسكن ۲۰ درصد هزينه‌ها را مبناي تسهيلات قرار داد بايد براي صنعت نيز همين كار را كند. او با انتقاد از فشار بانك‌ها به واحدهاي توليدي اضافه مي‌كند: به دليل شرايط موجود و گران شدن ارز برخي واحدهاي توليدي داراي بدهي معوق به بانك‌ها هستند و بانك‌ها هر روز به آنها فشار مي‌آورد، بانك مركزي بايد جلوي آنها را بگيرد. آقاي همتي در يك سال اخير وضعيت نابسامان بانك مركزي را سروسامان دادند و مي‌توانند اين كارها را نيز انجام دهند. رييس مجلس ادامه داد: يكي ديگر از كارهايي كه مي‌توانيم در شرايط فعلي انجام دهيم، ايجاد پنجره واحد است كه به ما كمك بسياري مي‌كند. آقاي شافعي گفتند حال و روز ما امروز خوب نيست، اما نبايد اين كلمه مرسوم را فراموش كنيم كه عيار انسان‌ها در شرايط سخت مشخص مي‌شود ما اگر مي‌خواهيم ايراني غيرتمند نشان دهيم، وقت آن امروز است.