گروه سياسي
يك «دزدي دريايي» و بيم «تلافي» آن بخش اعظم دستگاه ديپلماسي، نظامي و نفتي دو كشور را درگير كرده است. سيزدهم تير بود كه با انتشار بيانيه‌اي، رسما اعلام شد يك ابرنفتكش «گريس1» در منطقه‌اي تحت حاكميت بريتانيا توقيف شده است، همچنين در اين بيانيه تاكيد شد كه نفتكش ايراني حامل نفت خام و راهي پالايشگاه بانياس در سوريه بوده است. درواقع تحريم‌هاي امريكا عليه ايران و تحريم‌هاي اروپا عليه سوريه از سوي منابع خارجي علت توقيف كشتي ايراني توصيف شدند در حالي كه عباس عراقچي، معاون وزير امور خارجه اين ادعا كه نفتكش ايراني در راه سوريه بوده را رد كرد و حسن روحاني نيز روز گذشته تاكيد كرد كه اين كشتي در منطقه‌اي بوده كه متعلق به اسپانيا اما تحت اشغال بريتانيا است. با اين حال و با وجود واكنش‌هاي دو سويه همچنان اين اقدام كه از سوي وزير امور خارجه «راهزني دريايي» نام گرفت به‌سرانجام نرسيده است.
همچنين بر اثر اين اتفاقات نفتكش انگليسي نيز از ترس تلافي در منطقه متعلق به عربستان لنگر انداخته‌است.
همين موضوعات باعث شد كه بخش اعظمي از جلسه روز چهارشنبه هيات دولت و حاشيه‌هاي آن به موضوع توقيف نفتكش ايراني اختصاص يابد و حسن روحاني اين اقدام را «سخيف» بخواند.
به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني نهاد رياست‌جمهوري؛ حسن روحاني روز چهارشنبه در جلسه هيات دولت تاكيد كرد كه دشمن به دنبال ايجاد ناامني در منطقه است و از اين رو به فضاي ايران تجاوز كرد كه البته با پاسخ قاطع مواجه شد و از سوي ديگر به‌طور نيابتي، كشتي نفتكش ايراني را توقيف كردند كه كار بسيار سخيف و غلطي بود.
رييس‌جمهوري همچنين خاطرنشان كرد كه انگليسي‌ها خود در آب‌هاي سرزميني اسپانيا به ناروا اين كشتي را توقيف كردند و اين در حالي است كه خودشان در اين سرزمين و منطقه جبل‌الطارق اشغالگر به حساب مي‌آيند چرا كه اين سرزمين متعلق به اسپانيا است و دولتي اشغالگر كه به ناروا در اين منطقه حضور دارد دست به اين كار سخيف زده است و اين در حالي است كه مردم اسپانيا نيز از اين كار انگليس اعلام انزجار كرده‌اند.
حسن روحاني با بيان اينكه اقدام انگليسي‌ها كاري بسيار سخيف، غلط و اشتباه بود و به زيان آنها است، بيان كرد همه بايد تلاش كنيم كه در سطح جهان، خطوط كشتيراني از امنيت كامل برخوردار باشد و به انگليسي‌ها گوشزد مي‌كنم كه شما آغازگر ناامني هستيد و تبعات آن را بعدا درك خواهيد كرد.
رييس‌جمهوري همچنين در بخشي از صحبت‌هاي خود به موضوعي اشاره كرد كه پيش از آن محمدجواد ظريف در توييتر خود بر آن تاكيد كرده‌بود. او اين پيش‌فرض را مطرح كرد كه ممكن است انگليسي‌ها به دستور امريكا يا آنچه گروه «ب» ناميده مي‌شود اين كار را كرده باشند كه البته باز هم اقدام غلط و اشتباهي است. او همچنين تاكيد كرد ضمن اينكه مي‌دانيم در داخل انگلستان شرايط انسجام ندارد و به‌هم ريخته است و دولت و پارلماني به‌طور منسجم وجود ندارد اما در عين اين سراسيمگي و به‌هم‌ريختگي، توقيف نفتكش ايراني كاري احمقانه بود.
روز گذشته البته تنها روحاني نبود كه به توقيف نفتكش ايراني اشاره كرد. بيژن زنگنه و محمدجواد ظريف كه از جمله اولين وزرايي بودند كه وارد حياط پاستور شدند نيز به سوالات خبرنگاران در اين مورد پاسخ دادند. هر دوي آنها به اين شبهه پاسخ دادند كه آيا پيشنهادي مبني بر تبادل نازنين زاغري با نفتكش ايراني وجود داشته يا نه و البته هر دو نيز پاسخ منفي داده و اظهار بي‌اطلاعي كردند.
محمود واعظي، رييس دفتر رييس‌جمهوري نيز اين اقدام انگلستان را كاري بسيار «اشتباه» و «نوعي راهزني بين‌المللي» توصيف كرد كه از طرف جمهوري اسلامي ايران محكوم است. او البته ارتباط اين اتفاق با برجام و اتفاقات پس از خروج امريكا را بدون مبناي منطقي دانست و گفت: «توقيف اين نفتكش ارتباطي با برجام ندارد، در جهان اتفاقات متعددي مي‌افتد كه نمي‌توان همه را به هم ربط داد اما اين نوع برخوردهاي غيردوستانه در روابط دو كشور اثر مطلوبي نمي‌گذارد.»
رييس دفتر رييس‌جمهوري همچنين در واكنش به اينكه اروپا به «اجراي سيستم ماشه» تهديد كرده است نيز گفت: «چنين اتفاقي نمي‌افتد و اروپايي‌ها به دنبال خروج از برجام نيستند.»
پيش از اين نيز رييس قوه قضاييه تهديد كرده‌بود اگر اروپايي‌ها نفتكش ايراني را رفع توقيف نكنند بايد منتظر عواقب آن باشند. امير حاتمي وزير دفاع كشور نيز تاكيد كرده‌بود اين اقدام تحمل نخواهد شد و بي‌پاسخ نخواهد ماند. همچنين چندي پيش محسن رضايي دبير مجمع تشخيص مصلحت نظام و برخي نمايندگان مجلس خواستار اعلام ممنوعيت عبور كشتي‌هاي بريتانيايي يا توقيف كشتي‌هاي بريتانيا و عربستان شده‌بودند.
امريكا با دست پس مي‌زند و با پا پيش مي‌كشد
حسن روحاني در بخش ديگري از سخنان خود تحركات اخير امريكا را حكايتي جالب و خنده‌آور توصيف كرد و گفت: كه تحركات امروز امريكا، حكايت آدمي است كه با دست پس مي‌زند و با پا پيش مي‌كشد. او همچنين تاكيد كرد امريكايي‌ها از يك طرف برجام را يك توافق بسيار بد و به تعبير خودشان بدترين توافق مي‌دانند و بدون هيچ بهانه‌اي از آن خارج مي‌شوند و از طرف ديگر وقتي ايران برخي از تعهدات خود را كاهش مي‌دهد، همگي از آن ابراز نگراني مي‌كنند در حالي كه بايد از امريكا نگران بود كه كل برجام را زير پا گذاشته است.
روحاني با اشاره به اينكه امريكا درخواست جلسه فوق‌العاده براي شوراي حكام داده و اين سوال را مطرح كرده كه چرا ايران برخي از تعهدات برجامي را كنار گذاشته است را داستاني خنده‌آور توصيف كرد و گفت: امروز امريكايي‌ها كاري را انجام مي‌دهند كه كمتر مي‌توان در تاريخ سياسي جهان سراغي از اينگونه اقدامات گرفت.
رييس‌جمهوري اسلامي ايران از 18 تير سال جاري همزمان با سالگرد خروج امريكا از برجام اعلام كرد كه اين صبر استراتژيك يك ساله به پايان رسيده است و برجام بايد جراحي شود. همچنين بر اساس تصميمي كلان كه از سوي شوراي عالي امنيت ملي نيز اعلام شد كاهش تعهدات برجام رقم خورد و به اروپا فرصتي 60روزه داده شد كه تعهد به برجام را عيان كند. با پايان 60 روز سطح ديگري از غني‌سازي نيز انجام شد.
از همين روي حسن روحاني ديروز در خلال سخنانش به اين موضوع نيز اشاره كرد و گفت كه آنها دليلي براي عدم غني‌سازي ايران اعلام نمي‌كنند و صرفا مي‌گويند كار بدي است يا اينكه هدف ايراني‌ها بد است. اما نمي‌توانند بگويند كه اگر كار بدي است چرا خودشان آن را انجام مي‌دهند و تنها كشوري كه در دنيا غني‌سازي بد انجام داده و از سلاح اتمي استفاده كرده است، امروز نصيحت‌گر ديگران شده و خود را مصلح معرفي مي‌كند.
رييس‌جمهوري همچنين اين پرسش را مطرح كرد كه آيا غني‌سازي كه منجر به ساخت سوخت رآكتور قدرت شده و نيازمندي‌هاي مردم را در زمينه شيرين كردن آب يا تامين برق برآورده مي‌سازد و موجب اقدامات پزشكي و توليد راديوداروها براي درمان بيماري‌ها مي‌شود و هزاران كاربرد صلح‌آميز در زمينه علوم و فناوري دارد براي ايران بد و براي ديگران خوب است؟
رييس‌جمهوري با بيان اينكه اروپايي‌ها هم از اينكه ايران برخي تعهدات خود را طبق برجام كنار گذاشته اظهار نگراني مي‌كنند، خطاب به آنان، گفت: «شما نمي‌خواهد نسبت به ايران نگران باشيد، نگراني شما بايد از امريكا باشد كه كل اين تعهد و برجام را زير پا گذاشته و تمام تعهدات بين‌المللي را متزلزل كرده است.»
او با تاكيد بر اينكه جمهوري اسلامي ايران در چارچوب برجام و توافق حركت مي‌كند و ساختارشكن نيست، توضيح داد كه ما ساختار برجام را برهم نزديم، 14 ماه به اروپا فرصت داديم و باز هم با اقدام جديد خود 2 ماه ديگر فرصت داديم و اقدامات ايران كاملا صحيح، درست و در چارچوب قانون است.
او اين فرض را نيز مطرح كرد كه ممكن است برخي سليقه ديگري در خصوص چگونگي اقدامات ايران داشته‌باشند كه مثلا چرا هيجاني و جهشي واكنش نشان نمي‌دهيم. در مقابل اينها، مبناي ما اين است كه فضا و زمان لازم را براي حفظ برجام تا جايي كه ممكن است نگه داريم چرا كه مي‌دانيم براي منطقه و جهان حائز اهميت است. او با اين جمله منتقدان هميشگي دولت و طرفداران اقدامات هيجاني را خطاب قرار داد و در ادامه يادآور شد: عجله‌اي نداريم كه با قرارداد و توافقي كه به معناي منطق و قدرت ديپلماسي ايران و توان مذاكراتي كشورمان در برابر قدرت‌هاي جهان است و توافقي كه تمام قطعنامه‌هاي شوراي امنيت را از بين برده و اتهام را از ايران رفع كرده و ما را بر صندلي مدعي نشانده و موجب انزواي امريكا شده است، برخورد هيجاني داشته باشيم.
رييس‌جمهور با بيان اينكه حتي برجام تضعيف شده امروز از چنان قدرتي برخوردار است كه سياست خارجي امريكا را متزلزل كرده است، گفت: امروز همه به امريكا و ترامپ ايراد مي‌گيرند كه چرا يك توافق مورد تاييد سازمان ملل را كنار گذاشته است.
روحاني در مورد اينكه اسراييلي‌ها به صراحت اذعان كردند كه آنها به امريكا فشار آوردند كه از برجام خارج شود، گفت: وقتي توافقي بدترين دشمن مسلمانان در منطقه يعني صهيونيست‌ها را نگران كرده است، معلوم است كه توافق قدرتمندي است و برجام يكي از افتخارات ديپلماسي ايران و در تاريخ سياسي ايران هيچ‌گاه فرصتي پيش نيامده بود كه قدرت ديپلماسي خود را به رخ جهانيان بكشانيم و با اين توافق اين اتفاق مهم به وقوع پيوست.
رييس‌جمهوري علت گام‌هاي تدريجي اما تصاعدي در زمينه برجام را در ابتدا «حفظ برجام» و «دعوت از ديگران به سياست، منطق، اخلاق، معاهده و قوانين بين‌المللي» توضيح داد.
روحاني در بخش پاياني با اشاره به علاقه‌مندي‌هايي كه براي مذاكره با ايران ابراز مي‌شود، به خاطره‌اي از زمان جنگ تحميلي اشاره و روايت كرد: «وقتي صدام خرمشهر، مهران و قصرشيرين را در اشغال خود داشت و همزمان از مذاكره با ما سخن مي‌گفت، مشخص بود كه اقدام او نادرست و فريبكارانه است، چرا كه اگر به دنبال مذاكره بود بايد ابتدا از مناطق اشغال شده، بيرون مي‌رفت. بنابراين همزمان با اشغالگري حرف از مذاكره معنا ندارد، اگر امريكا بحث مذاكره را مطرح مي‌كند، قطعا فريبكارانه، نادرست و غلط است. اگر فكر مي‌كنند كه راه‌حل شرايط موجود مذاكره است، بايد تحريم‌ها را كنار بگذارد و به تعهدات خود بازگردد.»
اگر امريكا صادق است بايد كل تحريم‌ها را كنار بگذارد
او بار ديگر تاكيد كرد كه اگر امريكا در گفتار خود صادق است بايد كل تحريم‌ها را كنار بگذارد و از ملت ايران به خاطر اقدامات غلط و نادرستي كه انجام داده‌ايد، عذرخواهي كرده و به تعهدات خود باز گردد كه در آن صورت شرايط متفاوت خواهد بود اما بي‌ترديد زماني كه خرمشهر در اشغال است با كسي صحبت نمي‌كنيم. رييس‌جمهوري همچنين تاكيد كرد: زماني كه اقتصاد مردم و روابط بانكي كشورمان و فروش كالا و واردات و صادرات دچار مشكل است، بحث از مذاكره حتما فريبكاري است و ملت ايران هوشيار است و نمي‌توانيد با فريب، اين ملت را از راه حق منحرف كنيد. روحاني در بخش ديگري از سخنان خود با قدرداني از ايستادگي و تلاش ملت ايران، تمام مسوولان، وزرا و همه ارگان‌ها و نهادها كه كار بزرگي را در ماه‌هاي اخير، انجام داده‌اند، گفت: با وجود اينكه فشار دشمن شديدتر شده است و شرايطي به وجود آوردند كه منطقه ناامن باشد، شاخص‌ها در همه زمينه‌ها مثبت و رو به رشد بوده و در بازار امنيت نسبي حاكم است.
او ادامه داد بدخواهان تصور مي‌كردند كه در شرايط كنوني همه‌چيز به‌هم خواهد ريخت در حالي كه شرايط كاملا برعكس تصور آنها رقم خورده است و در بهار امسال تراز تجارت خارجي مثبت بوده و صادرات بيش از واردات شده است، ضمن اينكه شرايط صادرات غيرنفتي نيز مناسب است و بسياري از فعالان اقتصادي به خاطر قانون و ملت ايران، ارز ناشي از صادرات را به داخل كشور بازمي‌گردانند كه كار بسيار شايسته‌اي است.