در مورد 9 نوزادي كه در مجتمع بيمارستاني امام خميني (ره) فوت كرده‌اند گفته مي‌شود كه كميته كنترل عفونت‌هاي بيمارستاني بيمارستان بايد ميزان عفونت «آسينتو باكتر» را به‌طور مستمر اندازه‌گيري مي‌كرده اما چون كنترل مستمري نبوده، به دليل استريل نبودن وسايل در اتاق عمل، استريل نبودن افراد يا رعايت نكردن شرايط استريل، اين عفونت به NICU بيمارستان منتقل شده.
اين‌طور نبوده كه اين 9 نوزاد به دليل آنكه كميته كنترل عفونت، ميزان آلودگي را كنترل نكرده فوت كرده‌اند. قطعا اين اطلاق معنا‌دار نيست علاوه بر آنكه فوت نوزادان در طول دو ماه اتفاق افتاده و اگر در طول يك هفته 9 نوزاد فوت مي‌كردند، شايد مي‌شد كه درباره اين اطلاق به كميته كنترل عفونت فكر كرد. در حالي كه اين‌گونه نبوده و فوت نوزادان در طول دو ماه اتفاق افتاده است. علاوه بر اينكه اين‌طور هم نيست كه 9 نوزاد حتما در اثر سپتيسمي ناشي از آسينتوباكتر فوت كرده باشند. اما به دليل آنكه كميته كنترل عفونت، موارد فوت در بيمارستان را پيگيري مي‌كند، نوزادان فوت شده هم كشت داده شدند كه جواب كشت سه نوزاد درباره آلودگي به عفونت آسينتوباكتر مثبت بود و شايد اين عفونت هم در پروسه مرگ نوزادان نقش داشته اما قطعا نمي‌توانيم بگوييم كه 9 نوزاد بر اثر عفونت آسينتوباكتر فوت كردند. كميته كنترل عفونت بيمارستان امام بدترين وضعيت را فرض كرد تا بتواند اقدامات لازم را انجام دهد و فرض بر اين بود كه 9 نوزاد بر اثر عفونت آسينتوباكتر فوت كرده‌اند اما واقعيت، آلودگي 9 نوزاد به آسينتو باكتر نبود و حتي كنترل نشدن عفونت در بخش زايمان نبود.
آسينتو باكتر جرمي است كه در تمام بخش‌هاي پرتردد وجود دارد و حتي در هوا هم هست اما نمي‌توانيم به اين آساني همه اتفاق را به آسينتوباكتر نسبت دهيم. با اين حال و بعد از مثبت بودن نتيجه كشت سه نوزاد از جمع 9 نوزاد فوت شده كارهاي بعدي انجام شد. بخش زايمان و NICU نوزادان با وجود آنكه بخش‌هاي پرترددي هم بودند و تعطيلي آنها در وضعيت پذيرش بيماران مشكل‌ساز مي‌شد، تعطيل شدند. با بقيه بيمارستان‌ها هماهنگ كرديم و تمام بيمارستان‌ها هم با ما اين همكاري را داشتند كه بيماران را پذيرش كنند. بيماران اين دو بخش هم ايزوله شدند و هر دو بخش ضد عفوني شد و به‌تدريج باز شد.
اقدامات مسوولان بخش مراقبت‌هاي ويژه نوزادان در طول دو ماه چه بود؟
طبق گزارشي كه به من دادند، سه مورد كشت مثبت آسينتو باكتر مشاهده شده بود و از ما براي تعطيلي بخش مجوز خواستند كه ما به بخش وارد شديم و ضمن هماهنگي با ساير بيمارستان‌هاي دانشگاهي، پذيرش جديد متوقف شد و مجوز به تعطيلي بخش داديم. بعد از تعطيلي، بخش به‌طور مكرر ضدعفوني شد. بيش از 150 مورد كشت مجدد انجام شد تا نتايج تمام كشت‌ها منفي شود. بعد از آن اجازه بازگشايي مجدد بخش مراقبت‌هاي ويژه نوزادان را داديم.
فكر نمي‌كنيد كه اقدام براي تعطيلي بخش مراقبت‌هاي ويژه نوزادان و كنترل شرايط كمي دير اتفاق افتاد؟
مسوولان بخش مراقبت‌هاي ويژه از همان نخستين نتيجه مثبت وجود عفونت آسينتوباكتر اقدامات خود را شروع كرد و ضدعفوني و ايزولاسيون بخش را انجام مي‌داد و گزارش اقدامات هم ارايه مي‌شد اما بخش تعطيل نشد چون براي تعطيلي بخش بايد با ما هماهنگ مي‌شد.
قصوري متوجه اعضاي كميته كنترل عفونت يا تيم اتاق عمل در شيوع عفونت در بخش‌ها نبوده؟
اگر هم به شما بگويم كه قصوري نبوده دوست ندارم كميته كنترل عفونت اين را بشنود. چون ما هميشه مي‌خواهيم به آنها بگوييم كه بايد بيشتر كار كنند. اما وقتي از نظر علمي به مساله نگاه كنيم و فاصله زماني مرگ نوزادان و تعداد كشت‌هاي مثبت از نظر عفونت آسينتوباكتر و علائم نوزادان فوت شده را در نظر بگيريم انصافا قصوري از طرف كميته عفونت بيمارستان امام صورت نگرفته است.
بررسي نشد كه علت ورود اين باكتري به بخشي كه بايد شرايط استريل در آن شديد باشد چگونه بوده است؟
ورود آسينتوباكتر به بخش مراقبت‌هاي ويژه عجيب نيست اما بايد كنترل شود و نمي‌توانيم بگوييم كه اين عفونت اصلا نبايد وارد بخش بشود. در بخش‌هاي ويژه هم به‌طور مرتب عفونت‌ها را كنترل مي‌كنند اما وقتي تعداد عفونت‌ها زياد شد، شرايط را مرور مي‌كنند كه شايد علت مرگ‌هاي بخش با عفونت در ارتباط باشد.
خانواده نوزادان فوت شده تا امروز اقدامي نكرده‌اند؟
اطلاعي ندارم چون شكايات بيماران را به‌طور جداگانه پيگيري نمي‌كنم.
اگر خانواده نوزادان فوت شده بخواهند پيگير علت فوت فرزندان‌شان شوند چه كار بايد بكنند؟
در مرحله اول به بيمارستان مراجعه مي‌كنند و دفتر حاكميت باليني و پاسخ به شكايات بيمارستان در قبال آنها پاسخگو است. اگر خانواده قانع نشد مي‌تواند به مراجع قانوني مراجعه كرده و شاكي شود. مانند هر مورد ديگري، اين حق قطعا براي خانواده‌ها محفوظ است.
مديركل نظارت وزارت بهداشت گفت كه بيمارستان امام يك بيمارستان مرجع قابل مراجعه براي افراد با رفتار پرخطر است. نظر شما در اين باره چيست؟
اين نوزادان هم به شيوه سزارين و هم به شيوع طبيعي متولد شده بودند. بعضي از مادران هم در زمره گروه‌هاي پرخطر طبي بودند كه البته تعداد مراجعات مادران با مشكلات طبي به بيمارستان امام خيلي بيشتر از ساير بيمارستان‌هاست. تمام نوزادان فوت شده هم در NICU بستري بودند و در واقع، ما در بخش نوزادان هيچ مشكلي نداشتيم كه اگر در بخش نوزادان عادي مشكلي پيش مي‌آمد آن موقع بايد كميته كنترل عفونت طور ديگري با اين موضوع برخورد مي‌كرد. تمام نوزادان فوت شده هم نوزادان با بيماري زمينه‌اي بودند كه به خاطر مشكلات‌شان بايد در بخش مراقبت‌هاي ويژه نوزادان بستري مي‌شدند. از اين منظر مي‌توانيم بگوييم كه بعضي مادران مراجعه‌كننده به بيمارستان امام و نوزادان آنها در گروه‌هاي پرخطر از نظر بيماري‌هاي زمينه‌اي و مسائل طبي قرار داشتند.
منظورتان از گروه پرخطر از بابت مشكلات طبي چيست؟
مادراني كه مبتلا به ديابت، مشكلات قلبي، تيروييد يا بيماري‌هاي داخلي باشند و نوزاداني كه زودتر از موعد به دنيا آمده، مشكل قلبي، ريوي يا بيماري‌هاي زمينه‌اي داشته باشند و نگهداري آنها در بخش نوزادان عادي امكان‌پذير نباشد در زمره گروه پرخطر از بابت مشكلات طبي قرار مي‌گيرند.
عفونت هم فقط در NICU وجود داشت؟
بله و بخش، تعطيل و ضدعفوني شد.
دقيقا چند نوزاد بستري در بخش مراقبت‌هاي ويژه نوزادان و در چه بازه زماني فوت كردند؟
9 نوزاد در فاصله دي ماه تا نيمه اسفند فوت كردند.
بخش مراقبت‌هاي ويژه نوزادان چند روز تعطيل شد؟
ماجرا از 14 اسفند شروع شد و حدود دو هفته بخش زايمان و مراقبت‌هاي ويژه نوزادان تعطيل شد. پذيرش در هر دو بخش متوقف شد. نوزادان عفوني از نوزادان غير عفوني جدا شدند. هر دو بخش به تدريج استريل شد. حدود سه روز پيش از نوروز هم بخش‌ها بازگشايي شدند.
با توجه به حوزه مسووليتي كه داريد مقصر فوت 9 نوزاد را چه عامل يا افرادي مي‌دانيد؟
بخش‌هاي مراقبت ويژه عموما بخش‌هايي است كه نرخ مرگ در آنها به دلايل بسيار متفاوت، خيلي بالاست و براي اين اتفاق و بخصوص، براي فوت اين 9 نوزاد هيچگاه دنبال يك مقصر منفرد نمي‌گرديم.