نشاني از آمادگي براي اقدام مشترك نظامي نيست!

از زماني كه امريكايي‌ها اعلام كرده‌اند قصد دارند براي به اصطلاح «محافظت از دريانوردي آزاد در خليج فارس» يك ائتلاف نظامي در اين منطقه با مشاركت كشورهاي سراسر جهان ايجاد كنند، واكنش‌ها نسبت به اين موضوع كم نبوده است. اختلاف بر سر حفاظت نظامي از كشتي‌هاي بازرگاني در تنگه هرمز نشان مي‌دهد، امريكا و برخي شركاي اروپايي اين كشور، تا چه ميزان در سياست خارجي از يكديگر فاصله دارند. هايكو ماس، وزير خارجه آلمان با صراحت درخواست دولت رييس‌جمهور امريكا ترامپ را در مورد حمايت از حفاظت حمل و نقل دريايي در تنگه هرمز رد كرد و تاكيد دارد دولت آلمان در ماموريت دريايي كه امريكا طراحي كرده مشاركت نخواهد كرد. دولت آلمان راهبرد «حداكثر فشار» امريكا روي ايران را غلط مي‌داند. آلمان هيچ‌گونه تشنج نظامي را نمي‌خواهد و همچنان خواستار استفاده از ابزار ديپلماسي است. معاون سخنگوي دولت آلمان نيز معتقد است؛ اقدام حفاظت دريايي كشورهاي اروپايي، از نظر دولت آلمان «همچنان قابل بررسي» است. صدراعظم سابق گرهارد شرودر اختلاف بر سر ماموريت نظامي در خليج فارس را با جنگ عراق در 16 سال پيش مقايسه كرده و گفته است: «آلمان نبايد وارد بحران بين امريكا و ايران شود. اين امر به معناي مشروعيت دادن با تاخير به جنگ عراق است.» در اتحاديه‌هاي دموكرات و سوسيال مسيحي نشاني از آمادگي براي اقدام مشترك با امريكا نيست. رييس كميسيون سياست خارجي مجلس فدرال از حزب دموكرات مسيحي نيز بر اين باور است؛ «ماموريت مشترك با امريكا در حال حاضر مقدور نيست، زيرا اروپاييان سياست كاملا متفاوتي را در برابر ايران دنبال مي‌كنند». معاون فراكسيون احزاب مسيحي اعتقاد دارد: «آلمان در چارچوب اروپايي تنها در صورتي مي‌تواند در اجراي ماموريتي شركت كند كه با امريكا وحدت عقيده‌اي درباره يك استراتژي مشترك در برابر ايران وجود داشته باشد. امريكا تا به حال در اين زمينه از خود آمادگي نشان نداده است». جمع‌بندي مواضع مقامات سياسي و حزبي آلمان نشان مي‌دهد، اين كشور اجراي سياستي را كه از طريق ديپلماسي به تنش‌زدايي كمك كند، ترجيح مي‌دهد. وزير خارجه فرانسه در خصوص تحولات اخير در خليج فارس و تنگه هرمز اعلام داشته است؛ كشورش در تلاش‌ براي كاستن از تنش‌ها با ايران مشاركت دارد و فرانسه مشاركت زيادي در تلاش براي تحقق معيارهاي لازم براي تنش‌زدايي با ايران دارد. به اعتقاد او، در وضعيت فعلي چندين عامل وجود دارند: اينكه ايران اخيرا از دو محدوديت مربوط به توافق هسته‌اي برجام عبور كرد؛ اقداماتي در خليج فارس مانند توقيف اخير نفتكش استينا ايمپرو كه در ايجاد تنش نقش دارد و فشار حداكثري از سوي امريكا كه به تنش‌ها دامن مي‌زند و ايران را به سمت دادن پاسخ‌هاي بد به تصميم تاسف‌بار امريكا براي خروج از توافق سوق مي‌دهد. ما ظرف چند هفته گذشته در تلاش بوده‌ايم، روند تشديد تنش‌ها را متوقف كنيم. گفت‌وگوها ادامه دارند. انگلستان كه در پاسخ به توقيف يك كشتي با پرچم اين كشور توسط نيروهاي ايراني اعلام كرده است قصد تشكيل يك نيروي اروپايي را براي اسكورت كشتي‌هاي نفتي خود در تنگه هرمز دارد، رسما مدعي است اين ائتلاف بدون حمايت امريكا كارساز نيست. اين موضوع مي‌تواند پيمان اروپايي در اين ارتباط را به خطر بيندازد، زيرا انگليس همراه با آلمان و فرانسه تلاش دارند تا قرارداد اتمي با ايران كه امريكا از آن خارج شده را نجات بدهند. شواهد نشان مي‌دهد مادريد درخواست رسمي امريكا در خصوص شركت در ائتلاف دريايي‌ در تنگه هرمز را دريافت كرده اما تمايلي براي پيوستن به اين ائتلاف ندارد. اسپانيا به دليل هراس از هزينه‌هاي ديپلماتيك كه ممكن است همراهي با ترامپ در برابر ايران داشته باشد، اين پيشنهاد را رد كرده است. سخنگوي جناح راست حزب محافظه‌كار نروژ مدعي است اين كشور بايد به درخواست بريتانيا پاسخ مثبت بدهد. نروژ يك كشور مهم در دريانوردي است و در خصوص تامين امنيت كشتيراني آزاد در داخل و خارج منطقه بايد اقدام مثبتي انجام دهد. اگر متحدان نزديك ما تصميم به انجام كاري بگيرند نروژ بايد مشاركت در آن را مدنظر بگيرد. يكي از اعضاي حزب كارگر نروژ كه عضو كميته دفاع و امور خارجي پارلمان است، مدعي است ما نگرانيم كشمكش جاري در خليج فارس به مشكلي بزرگ‌تر كشيده شود. دانمارك يكي از نزديك‌ترين متحدان امريكا در اروپا هميشه به درخواست‌هاي امريكا پاسخ مثبت داده است. دولت موقتا دعوت براي پيوستن به يك ماموريت دريايي اروپايي براي تضمين تردد آزاد كشتيراني در تنگه هرمز را پذيرفته اما نياز به تاييد پارلمان دارد تا در راستاي اجراي آن اقدام كند. دولت در نگراني‌ها درباره امنيت دريايي در خليج فارس در طول چند هفته گذشته شريك بوده و با متحدان خود در ارتباط نزديك است. ژاپن در حالي كه ايران را به خويشتنداري ترغيب مي‌كند، چگونگي مشاركت خود در ائتلاف نظامي امريكا را با احتياط بررسي مي‌كند. به گفته معاون پارلماني وزارت خارجه ژاپن شرايط بين‌المللي هر طور باشد، روابط دوستانه و تاريخي بين ژاپن و ايران تغييرناپذير است. نظر واقعي دولتمردان ژاپني اين است كه ايران، دوست ژاپن است كه سال‌هاي طولاني نفت مورد نياز اين كشور را تامين كرده است. روزنامه پرتيراژ «ماينيچي» ژاپن اعلام داشته است؛ توكيو هيچ كشتي جنگي براي مشاركت در طرح ائتلاف دريايي امريكا با هدف حفاظت از كشتي‌هاي تجاري و نفتكش‌ها در تنگه هرمز اعزام نمي‌كند. توكيو اين تصميم را به دليل ملاحظاتي كه درباره روابط دوستانه ديرينه با ايران دارد، اتخاذ كرده و اميدوار است روش‌هاي ديگري را بتواند براي تامين امنيت منطقه پيدا كند. اگر يك كشتي نيروي نظامي ژاپن مورد حمله قرار بگيرد، وضعيت به يك تقابل نظامي تمام‌عيار تبديل مي‌شود.