تجربه تماشاي «برداشتن» را از دست ندهيد
سوژه؛ روان انسان معاصر
شورش تسليمي
نمايش «برداشتن» حاصل كارگرداني مشترك شهاب آگاهي و راهله تعبدي از جمله تجربه‌هايي است كه ظرف هفته پيش رو به صحنه مي‌آيد. شناخت چنداني درباره شيوه اجرايي و تجربه‌هاي گذشته راهله تعبدي ندارم اما براساس آنچه در سال‌هاي اخير از شهاب آگاهي سراغ داريم، گمان اوليه‌ام اين بود كه «برداشتن» با فعاليت‌هاي گروه تئاتر «بِين» نسبت دارد، نكته‌اي كه بعدا در گفت‌وگو با او رد شد: «اين كار در پروسه كارهاي گروه بِين ساخته نشده و تفاوت‌هاي ماهوي با اجراي آن گروه دارد. راهله سال‌ها قبل نمايشي دانشجويي اجرا كرد به اسم «جهش بزرگ» كه با شيوه رقص معاصر روي صحنه رفت اما آن سال‌ها چندان خوب ديده نشد. حتي در جشنواره مونولوگ دانشگاه هنر نيز جوايز خوبي دريافت كرد و بعدها هم در جشنواره‌هاي بين‌المللي روي صحنه رفت، ولي ديگر براي كار اتفاقي نيفتاد تا اينكه من و راهله سال گذشته تمرين‌هايي را براساس نمايشنامه «سايكوسيس ۴: ۴۸» از نوشته‌هاي سارا كين آغاز كرديم. عرفان خلاقي هم تمام وقت روي متن كار كرد تا امروز كه قرار است از سوم آبان در سالن سپند اجرا شود. درنهايت بايد بگويم «برداشتن» در زمينه رقص معاصر است.» گرايش به پرفورمنس و رقص معاصر در سال‌هاي اخير افزايش يافته و انتشار مقالات و مطالعات بيشتر در اين زمينه به كمك هنرمندان آمده است. زمينه مطالعاتي جداگانه‌اي كه ذيل آن مي‌توان به بحث فرديت و توجه به زيست انسان معاصر ايراني در شرايط سياسي- اقتصادي كنوني پرداخت. اما آنچه موجب مي‌شود تماشاي اين اجرا پيشنهاد شود، چيست؟ به گفته شهاب آگاهي، «برخلاف آنچه از اجراهاي اين‌چنين انتظار مي‌رود كه موسيقي نقش پررنگ داشته باشد ما در اجراي «برداشتن» سكوت و حركت را به ابزار بازيگر تبديل كرده‌ايم. با كوشش‌هاي عرفان خلاقي و اجراگرها، متن فعلي قدم به قدم از نمايشنامه مرجع فاصله گرفته، البته در مقاطعي با آن مماس مي‌شود و نسبت‌هايي برقرار مي‌كند اما مي‌توانم بگويم در طول اجرا به نوعي با متن مرجع مواجه هستيم و نيستيم. به گمانم اينكه ابزار اصلي اجراگر از او گرفته شده موجب مي‌شود بتوانيم تماشاي اين نمايش را به مخاطب پيشنهاد دهيم، فكر مي‌كنم اين اجرا كانسپت ويژه‌اي دارد.» «برداشتن» به نوعي بر مسائل روانشناختي انسان معاصر انگشت مي‌گذارد. كار بر اين مساله متمركز است كه اگر كسي يا چيز مهمي را از دست داديم، اين فقدان چه تاثيري بر ما مي‌گذارد و بايد چطور با آن مواجه شويم. دعوتي است براي اينكه در روزگار كنوني چطور با چنين مسائلي مواجه شويم. در معرفي كار مي‌خوانيم: «در فرهنگ دهخدا فعل برداشتن به معني بلند كردن، رفع كردن يا تحمل كردن است. اين نمايش از مجموعه تصاويري تشكيل مي‌شود كه برداشته نشده‌اند. لحظه‌هايي كه برداشته نشده‌اند و بودن را تحت تاثير و فشار قرار داده‌اند. در اين نمايش فعل برداشتن به‌گونه‌اي صرف مي‌شود كه سكون تحمل‌ناپذير هستي، تحمل‌پذير شود.»