اين كه تو بازي‌شون راهت نمي‌دن
سامان موحدي‌راد
فرصت دانلود غيرقانوني آخرين ساخته بونگ جون هو در ايران و اكران جهاني آن براي ايرانيان خارج از كشور بهانه‌اي شد تا در هفته گذشته بحث‌هاي مختلفي درباره «انگل» كه برنده نخل طلاي كن امسال هم شده در فضاي مجازي صورت بگيرد.
در چند وقت اخير هيچ فيلمي به اندازه «انگل» نتوانسته بود، احساسات متناقض را در من برانگيزاند و از اين جهت تجربه ديدنش براي اولين‌بار تجربه عجيب و منحصر‌به‌فردي بود. اما اگر كمي از فيلم فاصله بگيريم و از دور به آن نگاه كنيم با يك نمايش بي‌نقص درباره مفهوم قدرت در هر جايي كه يك نظام طبقاتي در آن شكل گرفته مواجه مي‌شويم. فيلم بامزه بونگ جون هو در نيمه اول زمانش مي‌تواند ما را نااميد كند.
انگار كه داريم يك داستان تكراري از نابرابري طبقاتي را مي‌بينيم. خانوده‌اي فقير و بي‌پول اما با استعداد كارهاي خدماتي خانواده‌اي ثروتمند، ساده و مهربان را انجام مي‌دهند. تا اينجاي كار ممكن است فيلم براي‌مان تكراري و حتي شعاري به نظر بيايد. اما از ميانه فيلم است كه داستان عوض مي‌شود و به چند غافلگيري تماشاي فيلم مهيج‌تر از قبل مي‌شود. اين ستون كوچك مجال پرداختن كامل به اين فيلم نيست و من هم كسي نيستم كه بخواهم چنين كاري انجام دهم. اما اگر بخواهيم در يك مقياس بزرگ‌تر به فيلم نگاه كنيم، «انگل» نمايش جالبي از اتفاقاتي است كه در عرصه قدرت در دنياي امروز رخ مي‌دهد.
شما هر قدر هم كه باهوش، متحد و با برنامه باشيد در دنياي امروزي تا يك حد معيني جاي پيشرفت داريد، بيشتر از آن براي شما ميسر نيست، چون شما به آن طبقه بالايي تعلق نداريد. چون در نهايت حتي اگر در خانه ثروتمندان زندگي كنيد و غذاي آنها را هم بخوريد و دزدكي بر مبل آنها هم تكيه بزنيد نهايتا مثل آن صحنه مهم فيلم كه آقاي «تانگ» زير ميز پنهان شده، اين شما هستيد كه «بو» مي‌دهيد و همين كار شما را خراب مي‌كند و مهر تاييدي است بر اينكه شما اهل اينجا نيستيد.
در واقع اين نظام سياسي و طبقاتي چنان آفريده شده كه شما تا حدي كه براي‌تان معين شده امكان پيشرفت داريد. حتي اگر مثل خانواده آقاي تانگ همزمان باهوش و دغل‌كار هم باشيد باز ساز و كار اين نظام شما را در خودش نمي‌پذيرد و يك جا مچ‌تان را مي‌گيرد كه «بو» مي‌دهيد. بنابراين راهي جز اينكه به صورت خيلي نمادين و در آرايش و لباس سرخپوستي عليه اين طبقه كه شما را در خود نمي‌پذيرد، شورش مي‌كنيد.
در بسياري از نقد رسانه‌هاي انگليسي‌زبان ديدم كه از اين فيلم برداشتي سياسي در خصوص مسائل كره و رابطه دو كره با امريكا داشتند كه نكات جالب و جذاب زيادي داشت و البته در قالب همين نگاه كلي ساختار قدرت قابل تفسير بود. اينكه روياي كره براي تبديل شدن به قدرت اول جهان مثل رويارويي خانواده زيرزمين‌نشين خانواده آقاي تانگ با سطح زندگي مرفه خانواده آقاي پارك است كه نهايتا به اين بازي راه‌شان نمي‌دهند.