مهر و اضطراب
مجيد قديمي
واژه‌نامه‌هاي «فارسي» براي «مِهر» معاني متنوعي آورده‌اند كه وجه مشترك همه آنها «محبت و مهرباني» است. نياكان ما نيز با برگزاري جشن مهرگان در روزهاي آغازين فصل پاييز به استقبال اين ماه پر از عشق و رحمت مي‌رفتند. آنها معتقد بودند در اوايل پاييز كاوه آهنگر عليه ضحاك به‌پا خاست و فريدون بر اژدي دهاك (ضحاك) غلبه كرد و... خلاصه آنكه آغاز مهر، همراه با عشق و موفقيت بوده است. اما اكنون ماه مهر و شروع فصل زيباي پاييز چه چيزي را براي خانواده‌هاي ايراني، خصوصا اگر فرزندي در سن و سال مدرسه داشته باشند، القا مي‌كند؟ بي‌شك پاسخ اين است كه ماه مهر، ماه «اضطراب» و نگراني است؛ ماه شروع كشمكشي بي‌نتيجه ميان فرزندان و اوليا. فرزنداني بي‌انگيزه براي تحصيل و خانواده‌هايي كه شيفته ناميدن فرزندان‌شان با القابي همانند دكتر و مهندس و... هستند. هركس فرزندي داشته باشد قطعا اضطراب‌هاي ابتداي سال تحصيلي را درك مي‌كند؛ خصوصا اگر فرزندش بي‌انگيزه به تحصيل باشد. پيرامون منشا اين اضطراب‌هاي ملال‌آور كه نتيجه بي‌انگيزگي دانش‌آموزان است، مطالعات متنوعي صورت گرفته اما شايد جامع‌ترين تحقيق، متعلق به «جان هتي» باشد.
او با بررسي ۱۵ ساله و مطالعه بيش از ۲۴۰ ميليون دانش‌آموز در انواع نظامات مختلف آموزشي، ۱۵۰ عامل تاثيرگذار در يادگيري را شناسايي كرد. از نظر او عوامل مهمي كه اثر منفي در يادگيري دارند؛ ۱- تعطيلات تابستاني، ۲- مردودي و ۳- رسانه‌ها و تلويزيون هستند و اثربخش‌ترين عامل در شادابي و بهبود وضعيت آموزشي و ايجاد انگيزه «كيفيت معلم» است. وقتي ما «معلمي» كه شغل دومش پردرآمدتر از معلمي است را مجبور مي‌كنيم كه اول مهر سر كلاس برود، گويا او را از بخش قابل‌توجهي از درآمدش منع كرده‌ايم. وقتي معلمي به سختي مي‌تواند امرار معاش كند، چگونه مي‌تواند با انگيزه و علاقه سر كلاس برود و اضطراب خود را به دانش‌آموزان منتقل نكند؟ وقتي جايگاه معلم در اجتماع ما آنچنان نازل است كه رسانه‌ها او را فردي كم‌توان، كوته‌نظر و غرق در مشكلات به تصوير مي‌كشند، چه انتظاري مي‌رود كه او در كلاس درس، شاداب و باانگيزه باشد؟ در تاريخ نقل است كه در مدينه معلمي بود به نام عبدالرحمن سلمي، به يكي از فرزندان امام حسين(ع) سوره حمد را آموخت. هنگامي كه فرزند گرامي آن حضرت، حمد را قرائت كرد امام بسيار خوشحال شدند و به عنوان تقدير هزار دينار و هزار حلّه به او پاداش دادند. وقتي امام(ع) به خاطر اين پاداش زياد، مورد اعتراض قرار گرفتند، فرمودند: «أين يقعُ هذا مِن عطائه؟» اين پاداش كجا و عطاي او كجا؟ اميدوارم در روزهاي آخر ماه محرم كه همراه با آغاز سال تحصيلي است، جامعه و مسوولان ما از سيره عملي امام حسين(ع) الهام گرفته و به بازسازي جايگاه معلمين عزيز مبادرت كنند.