مروري بر واكنش جناح‌هاي سياسي به سفر روحاني به نيويورك
نه حمايت تمام‌قد، نه تمام‌عيار
حسن روحاني سمت راست، بوريس جانسون سمت چپ و امانوئل مكرون در مركز ايستاده است. رييس‌جمهوري ايران به‌معناي واقعي لغت مي‌خندد، رييس‌جمهوري فرانسه لبخند به لب دارد و نخست‌وزير انگلستان نيز با چهره‌اي نه چندان خندان و نه‌چندان جدي به روحاني مي‌نگرد. ژان ايو لودريان، وزير امور خارجه فرانسه نيز بين روحاني و مكرون ايستاده و چون رييس‌جمهوري كشورش مي‌خندد. اين شرح تصويري است كه روز پنجشنبه و بعد از حضور سرزده مكرون در محل اقامت رييس‌جمهوري ايران و پيش از ديدار دوجانبه روحاني و جانسون منتشر شد و مطابق انتظار واكنش‌هاي متناقضي را در پي داشت. فارغ از نوع نگاه اصلاح‌طلبان به موضوع، آنچه جلب‌توجه مي‌كرد، تفاوت نگاه اصولگرايان به يك عكس بود. تسنيم با استفاده از تيتر «با دشمنان قدح شكن و با ما عتاب كن» صراحتا موضع خود را درباره آنچه «قهقهه‌هاي روحاني» خوانده، مشخص كرد. اين خبرگزاري اصولگرا برخلاف خبرگزاري نزديك به خود فارس صراحتا نوع خنده‌هاي روحاني در ديدار سه‌جانبه چندثانيه‌اي با مكرون و جانسون و ديدار دوجانبه با جانسون را به باد انتقاد گرفت و نوشت: «اين رفتار به اين دليل از طرف شخص رييس‌جمهور جاي تعجب دارد كه تيم سياست خارجي وي هميشه داعيه اين را داشته است كه ديپلمات است، زبان دنيا را مي‌فهمد و استاد رفتارهاي ديپلماتيك است و درعين‌حال حاضر نيست به دشمني كه كشورش را تحت محاصره اقتصادي قرار داده و به تعهدات بين‌المللي‌اش پايبند نيست، اخم كند! البته بايد ديد دولت در مقابل منتقدين به رفتارش در سازمان ملل چه پاسخي دارد. مطمئنا رييس‌جمهوري كه منتقدين را از روز اول تاكنون با بدترين الفاظ و القاب مورد عتاب قرار داده، قرار نيست در مواجهه با اين انتقادات نيز كه در فضاي مجازي به‌شدت زياد شده است، با منتقدان بگو و بخند راه بيندازد و مطمئنا با لحن ديگري غير از لحن برخورد با جانسون نخست‌وزير انگليس با آنها برخورد خواهد كرد!»
قياسي براي تخريب
موضع تسنيم البته از سوي روزنامه جوان نيز تكرار شد. اين روزنامه در شماره روز پنجشنبه خود به انتقاد از نوع گپ‌وگفت روحاني، مكرون و جانسون پرداخت. جوان در يادداشتي بدون نام نويسنده، با استفاده از تيتر «شما بوديد كه زبان ديپلماسي و زبان بدن بلد بوديد؟!» نوشت: «روحاني و دولتمردانش همواره تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي در دولت قبل را به نابلدي زبان بدن و ريزه‌كاري‌هاي آداب ديپلماتيك متهم مي‌كردند اما در عمل نشان دادند كه خود، همان‌قدر هم آداب ديدار رسمي ديپلماتيك و فضاسازي رسانه‌اي بعد ديدار را بلد نيستند.» جوان همچنين با استفاده از عكس ديدار روحاني، مكرون و جانسون از «خيز اروپا براي برجام 2 بدون اجراي برجام» با استفاده از «سيگنال‌هاي اشتباهي» مسوولان دولتي نوشت.
نكته قابل توجه اما اينكه، جوان همانند تسنيم درحالي به نوع خنده‌هاي روحاني در ديدار با جانسون و مكرون انتقاد كرده كه عبدالله گنجي، مديرمسوول روزنامه جوان در حساب كاربري‌اش در توييتر نوشته است: «چرا در اين صحنه (ديدار روحاني، جانسون و مكرون) فردي به نام روحاني را مي‌بينيم و قضاوت منفي مي‌كنيم؟ چرا قدرت، عظمت و اقتدار جمهوري اسلامي ايران را نمي‌بينيم كه رهبران دو قدرت صاحب وتو به رييس‌جمهور ما التماس مي‌كنند كه با ترامپ گفت‌وگو كند؟ مگر در عرف بين‌الملل، قدرت‌هاي بزرگ به كشورهاي ضعيف التماس مي‌كنند؟ هرگز!»
اصولگرايان در اين ميان و در شبكه‌هاي اجتماعي نيز فعال بودند و با انتشار تصاوير و فيلم ديدار بنيانگذار جمهوري اسلامي با ادوارد شوارد نادزه، آخرين وزير امور خارجه شوروي در تهران و قياس آن با ديدار سيدمحمد خاتمي با رييس‌جمهوري فقيد فرانسه و روحاني با رييس‌جمهوري فعلي اين كشور، اصلاح‌طلبان را متهم به «غرب‌زدگي» كردند و تندترين انتقادات را عليه دولت دوازدهم به كار بردند.
يك طعنه و يك دست‌مريزاد
درست به همان ميزان كه ديدار روحاني با جانسون و مكرون براي اصولگرايان با واكنش‌هاي متناقض همراه بود، سخنراني رييس‌جمهوري در صحن مجمع عمومي هفتادوچهارمين دور از مجموع نشست‌هاي سازمان ملل متحد تقريبا به جز تحسين آنان واكنش چنداني درپي نداشت. روحاني حدود ساعت 19 غروب پنجشنبه و يك روز بعد از اظهارات رييس‌جمهوري فرانسه پشت تريبون سازمان ملل رفت و هفتمين سخنراني خود و سومين رويارويي‌اش با دونالد ترامپ را آغاز كرد. او در جريان اظهارات خود با اشاره به اقدامات خصمانه واشنگتن عليه تهران اظهار كرد: «من به نمايندگي از ملت و كشورم، اعلام مي‌كنم كه پاسخ ما به مذاكره تحت تحريم، «نه» است. دولت و ملت ايران، يك سال و نيم زير شديدترين تحريم‌ها، استقامت‌كرده است و هرگز با دشمني كه مي‌خواهد با سلاح فقر، فشار و تحريم ايران را به تسليم وا دارد، مذاكره نخواهد كرد. اگر پاسخ آري مي‌خواهيد همانطور كه رهبر معظم انقلاب اعلام كرده‌اند، تنها راه براي گفت‌وگو، بازگشت به تعهدات است. اگر نسبت به اسم برجام حساسيت داريد، به رسمِ آن بازگرديد و به چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت، متعهد باشيد. تحريم‌ها را متوقف كنيد تا راه گفت‌وگو باز شود.»
حسين شريعتمداري، نماينده ولي‌فقيه در روزنامه كيهان و مديرمسوول اين روزنامه در يادداشتي در همين زمينه تمام و كمال به استقبال رييس‌جمهوري ايران رفت. تعريف و تمجيد شريعتمداري از روحاني اگر بي‌سابقه نباشد، قطعا كم‌سابقه است و از همين‌رو در شبكه‌هاي اجتماعي بازتاب فراواني داشت. او در يادداشتي با استفاده از تيتر «آقاي روحاني دست مريزاد!» نوشت: «رييس‌جمهور كشورمان زبان گوياي مردم پاكباخته ايران اسلامي بود كه در مجمع عمومي سازمان ملل به سخن ايستاده بود. عزت و حكمت و مصلحت را به هم آميخته و تابلوي واقع‌نمايي از بايد‌ها و نبايدهاي پيش روي انقلاب اسلامي را در مقابل چشم جهانيان آويخته بود، سخنش را پس از نام خدا، با ياد حسين‌بن‌علي(ع) و اشاره به حق‌طلبي و ظلم‌ستيزي سالار شهيدان آغاز كرد و به روان پاك «همه حق‌طلباني كه با تحملِ همه سختي‌ها، براي احقاق حقوق خود مبارزه مي‌كنند» و تمامي «شهداي مظلوم بمباران‌ها و اقدامات تروريستي در يمن، سوريه، فلسطينِ‌اشغالي، افغانستان، عراق و ديگر كشورهاي جهان» درود فرستاد. مطلع سخن ايشان، مرز روشن و پُر رنگي بود كه ميان آوردگاه چهل‌ساله ايران اسلامي و اردوگاه حراميان امريكايي و اراذل غربي و عبري و عربي كشيده مي‌شد. روحاني بعد از اين مرزبندي به روشنگري افشاگرانه درباره هويت ضد‌انساني امريكا و متحدانش پرداخت.»
شريعتمداري البته در بخش ديگري از يادداشت خود طعنه به روحاني و حاميانش را فراموش نكرده و نوشت: «و بالاخره، سخنان ديروز آقاي روحاني با برخي از ديدگاه‌هاي قبلي ايشان و نگاه بارها اعلام‌شده جمعي از مدعيان اصلاحات و كارگزاراني‌ها و شماري از اطرافيان او كه بعضا به فتنه امريكايي- اسراييلي ۸۸ آلوده‌اند، تفاوت جدي و فاصله‌اي پُر ناشدني دارد و حاكي از آن است كه جناب روحاني با ديدگاه‌ها و بينش و منش‌هاي يادشده مرزبندي كرده و فاصله گرفته‌اند و اين اميدواري را پديد آورده است كه به لطف خداي منان و گره‌گشا، اين مسير آن‌گونه كه ديروز در سخنان ايشان بروز يافته بود ادامه يابد و برخي مشاوران از كنار جناب‌شان دور بمانند!» در اين ميان احزابي نظير اعتدال و توسعه، حزب متبوع روحاني نيز اظهارات رييس‌جمهوري در مجمع عمومي سازمان ملل متحد را «نقطه عطفي در تاريخ ديپلماسي ايران» دانستند. اين حزب ميانه‌رو، در بيانيه خود آورده است: «مواضع اصولي و مقتدرانه رييس‌جمهوري اسلامي ايران در نيويورك، نقطه عطفي در تاريخ ديپلماسي ايران به شمار مي‌رود و
بار ديگر نشان داد كه ملت آزاده و سرافراز ايران، بر پايه 3 اصل عزت، حكمت و مصلحت، همواره منادي صلح و گفت‌وگو بوده و خواهد بود اما هرگز تسليم زورگويي و خباثت دشمنان نمي‌شود.»
با تمام اين تفاسير و با درنظرگيري مجموع واكنش‌ها به اظهارات روحاني در صحن مجمع عمومي سازمان ملل متحد و ديدار او با همتايان اروپايي‌اش، مي‌توان گفت كه اين دور از سفر روحاني به نيويورك در قياس با دفعات گذشته به مراتب با جنجال كمتري در داخل كشور همراه شد و عمده رسانه‌ها و جناح‌هاي سياسي از قدرت ايران نوشتند. شايد به همين دليل بود كه محمدرضا عارف، رييس فراكسيون اميد مجلس در صفحه شخصي خود در اينستاگرام نوشت: «وقتي تيتر روزنامه‌هاي كشور را نگاه مي‌كردم كه همگي اعم از اصولگرا و اصلاح‌طلب با محوريت منافع ملي سخنراني با صلابت و غرورآفرين رييس‌جمهوري محترم در مجمع عمومي سازمان ملل را پوشش دادند، آرزو كردم رسانه‌هاي ما با وجود اختلاف‌نظرهاي طبيعي كه با يكديگر دارند، در مسائل داخلي هم با چنين رويكردي يعني تقويت همگرايي و همبستگي ملي عمل كنند و دولت را در شرايط دشوار فعلي ياري دهند، چراكه موفقيت دولت، باعث سرافرازي ايران عزيز است.»