محمدجواد ظريف:
برند ظريف مهم نيست
برند ايران مهم است
ديدار با فعالان فضاي مجازي و تعدادي از خبرنگاران رسانه‌هاي داخلي بهانه‌اي شد تا محمدجواد ظريف، وزير خارجه كشورمان اندكي متفاوت‌تر از هميشه به پرسش‌هاي منتقدان پاسخ بدهد.در اين جلسه، محور اصلي انتقادها از وزير خارجه به غيبت طولاني وي در فضاهاي مجازي چون فيس‌بوك و اينستاگرام، عدم برند‌سازي وي براي شخص خودش و همچنين ديپلماسي عمومي سفرا و نمايندگان ايران در كشورهاي ديگر مربوط بود. ظريف در بخش‌هاي نخست سخنانش گفت: اكثر انتقادها را قبول دارم اما از شما مي‌خواهم فراموش نكنيد آنچه به عنوان يك امر بديهي تلقي مي‌كنيم به هيچ‌وجه امر بديهي نيست. بنده 40 سال است در كار ديپلماسي هستم و به غير از اين كار هم كار ديگري بلد نيستم.وزارت خارجه با ساير دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها تفاوت دارد. ساير دستگاه‌ها صرفا از عملكرد خود دفاع مي‌كنند اما وزارت خارجه و شخص وزير بايد از عملكرد كشور دفاع كند؛ چرا كه من صرفا نماينده وزارت خارجه يا شخص ظريف يا يك گروه و حزب يا جريان نيستم، بلكه نماينده كل كشور هستم و وظيفه دارم اين كار را انجام دهم نه چيز ديگري، اگر سر كلاس‌هاي حقوق بشر من بياييد نظرات متفاوتي از آنچه به عنوان وزير خارجه ايران مي‌گويم احتمالا بشنويد. من در 2014 به عنوان ريسك‌پذيرترين آدم دنيا معرفي شدم. من از خطر كردن وحشت ندارم و سر كلاس‌هايم هم همين طور است. اما در برابر يك كشور خارجي نماينده جمهوري اسلامي ايران و كل ايران هستم. از جمله آنهايي كه به من حمله مي‌كنند يا يك شب نمي‌گذارند خواب راحتي داشته باشم به همين دليل است كه از برجام آنقدر كه بايد دفاع نكردم.برجام از موفق‌ترين تجربيات كشور در حوزه ديپلماسي و حتي بالاتر است و به اين مساله يقين دارم. هيچ مذاكرات مهمي در 40 سال گذشته نبوده است كه به‌طور غير مستقيم يا مستقيم در آن دخالت نداشته باشم اما برجام حتما از برجسته‌ترين تجربيات جمهوري اسلامي ايران است و اگر 10سال ديگر هم بگذرد باز هم همين را مي‌گويم. من از منافع ايران در برجام دفاع مي‌كنم نه از منافع برجام در ايران، اگر از منافع ايران دفاع كنم از قدرت خارجي امتياز مي‌گيرم و اين خطي است كه در مذاكرات برجام دنبال كردم.
رييس دستگاه ديپلماسي كشور با اشاره به گسترده شدن فضاي مجازي و رسانه‌اي در دنيا خاطرنشان كرد: در گذشته اگر در خارج از ايران صحبت مي‌كرديم كسي متوجه نمي‌شد چه گفته‌ايم و به راحتي انتخاب مي‌كرديم مخاطبان‌مان چه كساني باشند اما الان اينگونه نيست اگر در گوشه‌اي از مسجد صحبت كنيد دنيا آن را مي‌تواند بشنود و اگر در گوشه‌اي از دنيا صحبت كنيد تيتر يك كيهان مي‌شويد. ديگر در دنيا مخاطب نداريم مخاطب ما همه دنياست و در اين شرايط بايد اهم و مهم كنيم. مخاطب اصلي ما در وزارت خارجه خارجي‌ها هستند و ما از طرف كل ايران با آنها صحبت مي‌كنيم. اينكه برند «ظريف» مطرح بشود يا نشود، مطرح نيست. بلكه برند «ايران» بايد ايجاد شود نه يك شخص يا دستگاه يا تفكر.
ظريف در ارايه توضيح بيشتر به ماجراي استعفايش از وزارت امور خارجه اشاره كرد و گفت: من استعفا دادم چون تلاشم حفظ برند «ايران» بوده است و آن شب به اين نتيجه رسيدم ديگر برند ايران نيستم. اگر مي‌خواستم برند ظريف باشم. جايزه صلح نوبل را مي‌گرفتم. آن شبي كه قرار بود جايزه صلح نوبل را اعلام كنند يكي از دوستان خارجي زنگ زد به من و گفت سخنراني‌ات را نوشته‌اي؟ و من به او گفتم خيالت راحت به من نوبل نمي‌دهند. جان كري و خانم موگريني هم به نوعي پاسوز من شدند چرا كه قرار من نبود برند يك فرد را دنبال كنم. در صورتي‌كه آن شب (شب استعفا) به يك فرد تبديل شده بودم. من سال‌ها تلاش كردم مانع اين اتفاق شوم اما در آن مقطع اين تصور ايجاد شد كه ظريف نماينده سياست خارجي ايران نيست بلكه نماينده يك ديدگاه است آن هم ديدگاهي قابل حذف.
به گزارش ايسنا وي ادامه داد: اما بعد از آن مساله ديگر آن كسي نبودم كه بتواند از سياست جمهوري اسلامي ايران دفاع كند اتفاقا بر خلاف تصور برخي‌ها اصلا هم عصباني نبودم اما به‌شدت دلخور بودم چون تلاشي كه در تمام عمر كاري‌ام انجام داده بودم كه سياست خارجي ايران يك كل واحد است از بين رفت. فكر مي‌كنم مردم هم متوجه اين مساله شدند.
ظريف گفت: برخي كمپين‌هاي رسانه‌اي در حمايت و عليه من تشكيل شد. دوستان آدرس كساني كه به من اتهام دروغگويي مي‌زدند را درآوردند، همه‌شان از آلباني نبودند اينجا هم هستند دوستاني كه شبانه‌روز اين زحمت را مي‌كشند حتي اگر قرار باشد همصداي ديگران شوند. واقعيت اين است در حوزه خارجي بايد منافع ملي را در نظر بگيريم. امروز دوستان و فعالان فضاي مجازي از جناح‌هاي مختلف اينجا هستند و بايد بگويم سياست ما اين است كه وزارت خارجه را گرفتار سياست داخلي نكنيم. البته من هم نظرات خاص خودم را دارم اما معتقدم نبايد درگير مسائل داخلي باشيم. متاسفانه ما را وارد سياست‌هاي داخلي كردند و اين به ضرر كشور است. سياست خارجي وجه‌المصالحه دعواهاي سياسي داخلي نيست چطور است ترامپ اگر بگويد هفت تريليون دلار در منطقه خرج كرديم و ضرر كرديم حرفش را تيتر مي‌كنيم اما اگر بگويد جان كري از پس ظريف بر نيامد را باور نمي‌كنيم؟
همانطور كه پهپاد امريكايي را زديم سياست خارجي‌اش هم مورد هدف قرار مي‌گيرد. چرا مي‌توانيم پهپاد را بزنيم اما در سياست خارجي نه. چرا بي‌اعتمادي و نااميدي را به جامعه تزريق مي‌كنيم. البته اميد به ديگري داشتن سم مهلك است اما اينكه به مردم بگوييم اگر با خارجي صحبت كردي حتما سرت كلاه مي‌رود، چه فايده‌اي دارد. آقاي جوادي‌آملي به من گفتند وقتي با اينها دست مي‌دهي بعدش انگشتانت را بشمار. برخي دوستان خيلي انقلابي در مذاكره‌اي برخورد ما را ديدند و گفتند چرا روي يك كلمه اينقدر اصرار مي‌كني كه باشد و در پاسخ گفتم به خدا بر سر برجام هم همين كار را كردم اما شما با من اينطور برخورد كرديد. من متوجه نمي‌شوم چرا برخي مي‌خواهند با تخريب به اهداف‌شان برسند و اعتماد و اميد مردم را سلب كنند.
رييس دستگاه ديپلماسي خاطرنشان كرد: از وزارت خارجه توقع نداشته باشيد به جاي كار روي برند ايران روي برند وزارت خارجه كار كند. اگر آقاي روحاني مي‌گويد حاضرم به خاطر كشور قرباني شوم، من شش سال پيش گفتم آمده‌ام براي قرباني شدن، نه قهرمان شدن. ظريف در ادامه با اشاره به يكي از نقل قول‌هايي كه از وي در برخي رسانه‌ها منتشر شده است گفت: من در جايي گفتم امريكا از نظر قدرت نظامي مي‌تواند به ايران حمله كند اما چرا نمي‌كند، چون از مردم ما و از فرهنگ ايثار و شهادت مي‌ترسد.آنچه ما را حفظ كرده است نه توان ديپلماسي است، نه چيز ديگر بلكه فرهنگ خودباوري و ايثار و شهادت است.
ظريف در ادامه گفت: اينقدر از اين لاطائلات شنيده‌ام و جواب ندادم چون طرف دعواي من شما نيستيد، امريكا و جان كري بوده است. در جلسه‌اي كري به من گفت ما مي‌توانيم سايت فردو را بزنيم، فكر نكنيد نمي‌توانيم اين كار را انجام دهيم و من گفتم شما چقدر در جنگ ويتنام، عراق يا افغانستان موفق بوديد؟ موفقيتي به دست نياورديد اما اين را هم بدانيد مردم ايران فرق مي‌كنند و او در پاسخ گفت به خاطر همين است نمي‌خواهيم وارد دعوا شويم.
ظريف خطاب به خبرنگار سوال‌كننده و منتقدانش گفت: شما تنهايي به قاضي رفتيد، موفق هم بيرون آمديد چون ما حرف نزديم و سكوت كرديم. شما مي‌گوييد برجام يك جسد است خب برويد آن را خاكش كنيد و شش قطعنامه شوراي امنيت را بگيريد. آقاي ترامپ هم براي‌تان جشن مي‌گيرد. وي ادامه داد: در روابط خارجه به ما يك دستوري مي‌دهند و ما مي‌رويم آن را انجام مي‌دهيم اما وقتي ترامپ از يونسكو و ديگر سازمان‌ها و قراردادهاي بين‌المللي خارج مي‌شود يا سهميه خود را به سازمان ملل نمي‌دهد چه كار مي‌شود كرد يا دنيا در مقابل آن چه كار توانست بكند؟ امروز دبيركل سازمان ملل اعلام مي‌كند قادر به پرداخت حقوق كارمندان اين سازمان نيست.