تماشاگر فحاش، عدمش به ز وجود
علي كربلايي
فحاشي در ورزشگاه‌ها براي سال‌هاي سال است كه آفت فوتبال ايران شده و فضاي استاديوم‌ها را براي اقشار گسترده‌اي از مردم غيرقابل تحمل كرده است. يكي از دلايل كليدي مخالفان حضور زنان در ورزشگاه‌ها نيز همين توهين‌هاي لجام‌گسيخته در ورزشگاه‌هاست. فدراسيون فوتبال تاكنون چند مرتبه برخوردهاي جزيي با فحاشان و هتاكان داشته و تماشاگران فحاش را از حضور در ورزشگاه منع كرده است. در جريان ديدار تيم‌هاي پرسپوليس و ماشين‌سازي در تهران، هواداران پرسپوليس به مادر رسول خطيبي هتك حرمت كردند. پس از پايان مسابقه هوشنگ نصيرزاده و خطيبي در مصاحبه‌هاي جداگانه اعلام كردند كه مادر خطيبي، مادر دو شهيد است. اين مصاحبه كافي بود تا به فاصله كمتر از 12 ساعت فدراسيون فوتبال با انتشار بيانيه‌اي صريح‌اللحن به هواداران پرسپوليس هشدار و قول برخورد سريع با اتفاقات رخ داده را بدهد. در اين بيانيه آمده است: «شكي نيست هزاران جام زرين نمي‌تواند با قطره‌اي از مجاهدت‌ها، فداكاري‌ها و عزت پهلوانان واقعي ايران اسلامي در جنگ تحميلي برابري كند. از اين‌رو، فدراسيون فوتبال ضمن ابراز تاسف و محكوميت اقدام معدودي در بي‌احترامي به خانواده معزز و محترم خطيبي كه والده ارجمند دو شهيد دفاع مقدس و رسول خطيبي كه برادر آن دو شهيد بزرگوار است، بلافاصله پس از مسابقه شب گذشته پرونده مربوطه را در بالاترين سطح اركان حقوقي و انضباطي فدراسيون باز كرده است و اقدام قاطعانه با عامل يا عوامل اين اتفاق با هدف پاكسازي كامل فضاي كليه ورزشگاه‌ها به عمل خواهد آمد.»
در پاسخ به اين بيانيه باشگاه پرسپوليس هم با انتشار بيانيه‌اي اعلام كرد: «ايمان داريم تماشاگراني كه عليه آقاي خطيبي شعارهايي سر دادند هرگز نمي‌دانستند كه والده ايشان مادر دو شهيد والامقام هستند.» همين‌طور در بخشي ديگر آمده است: «در ارتباط با همين موضوع هم شاهد فحاشي‌ها به مادر آقاي اميد عاليشاه كه خواهر شهيد گرانقدر هستند، بوده‌ايم اما در پي اين اتفاق تلخ نه باشگاه پرسپوليس و نه بازيكن و نه مديران ورزشي و نه هواداران پرسپوليس روي خواهر شهيد بودن والده محترم آقاي عاليشاه مانور نكردند، چراكه بر اين باوريم آنها كه در تبريز به والده آقاي عاليشاه اهانت كرده‌اند، نمي‌دانستند كه مادرشان خانواده شهيد هستند و اكنون نيز از دامن زدن هدفمند عده‌اي به اين اتفاق بسيار بسيار متاسف هستيم.» رييس هيات‌مديره باشگاه ماشين‌سازي تبريز هم با بيانيه‌اي توهين به يك «مادر شهيد» را تقبيح كرده است.
نكته عجيب تمام اين بيانيه‌ها اينجاست كه گويا ارزش و جايگاه والاي مادر فراموش و ناديده شده و اگر مادر رسول خطيبي، مادر شهيد نبود، شاهد هيچ واكنشي از سوي فدراسيون، كميته انضباطي و باشگاه‌ها نبوديم. متاسفانه اين‌طور به نظر مي‌رسد كه براي آقايان فدراسيون‌نشين فحاشي در ورزشگاه‌ها تبديل به امري عادي و روتين شده و تنها اگر يك مادر شهيد مورد خطاب توهين‌ها باشد اشكالي وجود دارد. البته بديهي است كه حرمت مادر شهيد، اوجب واجبات است در فرهنگ اسلامي جامعه ما؛ ولي بدعتي كه فدراسيون فوتبال در برخورد گزينشي با هواداران فحاش و هتاك گذاشته است، آينده خوشي ندارد. توهين به هر شكلي محكوم است، اما فدراسيون تنها در مواردي خاص بيانيه صادر مي‌كند. بيانيه باشگاه پرسپوليس هم عذر بدتر از گناه است. اينكه هواداران نمي‌دانستند والده آقاي خطيبي مادر شهيد است، آيا توجيه مناسبي براي فحاشي شديد هواداران‌شان است؟ اگر ايشان مادر شهيد نبود، ديگر مشكلي وجود نداشت؟ از متن هر سه بيانيه اين‌گونه برمي‌آيد كه به واقع همين‌طور است و اگر خطيبي از خانواده شهدا نبود، برخوردي با هواداران پرسپوليس صورت نمي‌گرفت. همه ما مكررا در احاديث خوانده‌ايم كه حرمت مومن از حرمت كعبه بالاتر است. حرمت مومنه نيز كه به نحو اولي. ماده 1 اعلاميه جهاني حقوق بشر نيز مي‌گويد: «تمام افراد آزاد زاده شده و در حرمت و حقوق با هم برابرند.» همچنين اصل دهم قانون اساسي كشورمان بر قداست خانواده تاكيد كرده و اصل بيست و دوم قانون اساسي، حيثيت اشخاص را مصون از تعرض دانسته است. بنابراين فحاشي تماشاگران تراكتورسازي به خانواده رسول خطيبي، حتي اگر خطيبي جزو خانواده شهدا نبود، از صد جهت محكوم بود و نيازي نبود كه فدراسيون فوتبال و باشگاه پرسپوليس، انتساب فردي خاص به خانواده شهدا را دليل ممنوعيت و محكوميت فحاشي تماشاگران به آن فرد قلمداد كنند.
فدراسيون فوتبال براي ريشه‌كن كردن فحاشي هواداران در استاديوم‌ها مي‌تواند از همان روشي كه در كشورهاي صاحب فوتبال مرسوم است، استفاده كند. ليگ برتر يك ماه به تعويق افتاد تا مشكلاتي از اين قبيل حل و فصل شود، اما مي‌بينيم كه هياهوي ايجاد شده براي «هيچ» بوده. دوربين‌هاي مداربسته چهرهزن در ورزشگاه‌ها از الزام‌هايي بود كه سازمان ليگ براي ورزشگاه‌ها در نظر گرفته بود و اين‌طور به نظر مي‌رسد كه در هيچ ورزشگاهي چنين سيستمي وجود ندارد. اگر اين امكان ساده و نه‌چندان پرهزينه (به نسبت هزينه‌هاي جاري فوتبال)، در ورزشگاه‌هاي ايران وجود داشته باشد، افراد خاطي و هتاك به سادگي شناسايي شده و از حضور در ورزشگاه‌ها منع مي‌شوند. مانند اقدامي كه باشگاه چلسي انجام داد و با شناسايي 3 نفر از هواداران كه به استرلينگ توهين نژادپرستانه كرده بودند، آنها را مادم‌العمر از حضور در ورزشگاه محروم كرد. اگر با «توهين» هواداران حاضر در ورزشگاه‌ها برخورد درستي صورت بگيرد، ديگر لازم نيست نگران توهين به خانواده معظم شهدا باشيم. فحاشان را با استفاده از دوربين‌هاي چهرهزن شناسايي كنيد و به آنها تذكر دهيد. در صورت تكرار فحاشي، آنها را براي هميشه از حضور در ورزشگاه‌ها محروم كنيد. تماشاگر فحاش، عدمش به ز وجود.