درگذشت انريكتا باسيليو
اولين زني كه مشعل المپيك را روشن كرد
«او جوان و بيست ساله بود كه با روشن كردن مشعل بازي‌هاي المپيك تابستاني مكزيك 1968 تاريخ‌ساز شد.»
انريكتا باسيليو، اولين زن تاريخ كه مشعل بازي‌هاي المپيك را روشن كرد در 71 سالگي درگذشت. درگذشت او توسط كميته ملي المپيك مكزيك تاييد شد، اما آنها مشخص نكردند كه مرگ او به چه علت بوده است.
بازي‌هاي المپيك تابستاني 1968 به دلايل زيادي به ياد ماندني شد. شروع اين مسابقات با حضور باسيليو در مراسم آغازين همراه بود. بعد از اينكه عضو 20 ساله تيم دووميداني مكزيك به عنوان شخصي كه مشعل المپيك را روشن مي‌كند انتخاب شد، جو رسانه‌اي بين‌المللي به راه افتاد و مردم جهان با افتخار از انتخاب او استقبال كردند. آن زمان او در مصاحبه‌اي با نيويورك‌تايمز گفته بود: «فكر مي‌كنم من به اين دليل انتخاب شدم زيرا زنان و مردان مكزيكي داراي حقوق يكسان هستند و كشورش اميدوار است اين برابري به همه دنيا نشان داده شود.» او ادامه داد: «خيلي سخت است در روزگاري كه در آن زندگي مي‌كنيم همه چيز را به يك مرد وابسته كنيم. مردان و زنان بايد iguales باشند؛ اين كلمه به زبان مكزيكي
يعني برابر.»
در 12 اكتبر 1968 باسيليو وارد استاديوم المپيك در شهر مكزيكوسيتي شد و مشعل المپيك را كه با جانشيني 1775 مشعل از طريق دريا و زمين از يونان تا مكزيك حمل شده بود را به دست گرفت. او مسير پياده‌روي خودش را با حمل مشعل آغاز كرد و سپس بعد از 90 قدم مسير صعودي را پيمود و مشعل را در يك توده فلزي عظيم فرو برد و مشعل بازي‌هاي المپيك را برافروخت تا با همراهي 100 هزار نفر تماشاچي حاضر در استاديوم، رسما بازي‌هاي المپيك آغاز شود.
ستون‌نويش ورزش تايمز در آن روز نوشت: «هر كسي كه گوش‌هاي حساسي داشته باشد، مي‌تواند صداي روح مانند را بشنود. اين صدا مي‌تواند مربوط به يونانيان باستان باشد كه در مقبره‌هاي خود به شكل وحشيانه‌اي در حال فروپاشي و چرخيدن هستند. آنها هرگز به يك زن اجازه ندادند كه به بازي‌هاي المپيك آنها نزديك شود. آنها براي هر زني كه به خودش اجازه مي‌داد به حريم آنها تجاوز كند، مجازات مختصري در نظر گرفته بودند. آن زن بلافاصله از صخره كنار دريا روي صخره‌هاي پايين آن پرتاب مي‌شد.» او اين‌طور نوشته‌اش را ادامه مي‌دهد: «اينجا ما بعد از دو هزار سال زني در مركز توجه داريم همراه با مشعل المپيك؛ او كارش را به خوبي انجام داد.»
المپيك مكزيكوسيتي چند لحظه فراموش نشدني ديگر را پشت سر گذاشت. از جمله زماني كه ورزشكاران دووميداني امريكا يعني تامي اسميت و جان كارلوس براي اعتراض به نژادپرستي و بنرهاي ستاره‌دار هنگام بازي، مشت‌هاي خود را روي سكو، پس از دريافت مدال و هنگام پخش سرود ملي امريكا بلند كردند. همچنين وقتي باب بيامون با جهش 29 فوتي، دو و نيم اينچ ركورد جهاني پرش طول را افزايش داد. تقريبا دو فوت از ركورد قبلي بيشتر.
باسيليو در دوي 400 متر، 80 متر بامانع و 400 متر بامانع شركت كرد و در همه اين مسابقات از رسيدن به مرحله فينال باز ماند. او هيچ وقت در هيچ المپيك ديگري به رقابت نپرداخت. از آن زمان چندين زن مشعل المپيك را در بازي‌هاي زمستاني و تابستاني روشن كردند. اما باسيليو و كتي فريمن، دووميداني كار استراليايي كه در سال 2000 مشعل المپيك سيدني را روشن كردند، تنها ورزشكاران زني هستند كه خودشان به تنهايي اين كار را انجام دادند.
نرما انريكتا باسيليو در 15ژانويه سال 1948 در مكزيكالي، پايتخت ايالت باجا كاليفرنيا در يك خانواده بزرگ از كشاورزان پنبه به دنيا آمد. او در كالج شهر زادگاهش تحصيل كرد و در ماده 80 متر بامانع، پيش از حضور در المپيك قهرمان كشورش شد. در سال 2004 باسيليو بار ديگر مشعل المپيك را حمل كرد. او مشعل المپيك را در راه رسيدن به آتن، هنگامي كه از مكزيكوسيتي عبور مي‌كرد با خود حمل كرد.
منبع: نيويورك‌تايمز