با انتشار گزارش جديد آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درباره راستي‌آزمايي اجراي برجام صورت گرفت
تاييد غني‌سازي اورانيوم ايران در فردو
گزارش جديد آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درباره راستي‌آزمايي اجراي برجام توسط ايران عصر روز گذشته و پس از پايان روز نخست نشست وزراي خارجه اتحاديه اروپا در بروكسل منتشر شد. گزارشي كه همه منتظر آن بودند تا با توجه به جزييات آن درباره گام‌هاي ايران در كاهش تعهدات برجامي، تصميم نهايي در قبال ايران را بگيرند. تصميمي كه يا بايد عبور از اين گزارش و فرصت دادن به ديپلماسي باشد يا استفاده از مكانيسم‌هاي جاري در توافق براي حل و فصل اختلاف با تهران.
بدنه اصلي اين گزارش مويد اجرايي شدن گام‌هاي ايران در مسير كاهش تعهدات برجامي به خصوص گام چهارم و تاييد آغاز غني‌سازي در مجتمع غني‌سازي شهيد مسعود عليمحمدي (فردو) بود. در همين رابطه، كاظم غريب‌آبادي، سفير و نماينده دايم كشورمان نزد سازمان‌هاي بين‌المللي در وين درباره جزييات منتشر شده در اين گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي گفت: «برابر اين گزارش، فعاليت‌هاي راستي‌آزمايي آژانس در خصوص برجام از 16 ژانويه 2016 تاكنون ادامه دارد. اين گزارش همچنين مي‌افزايد كه ايران غني‌سازي UF6را در فردو آغاز كرده و سطح غني‌سازي ايران نيز به چهار و نيم درصد رسيده است. ميزان ذخاير اورانيوم غني شده ايران نيز تا تاريخ 3 نوامبر، 372.3 كيلوگرم اعلام شده است. گزارش آژانس همچنين اذعان مي‌دارد كه ايران سانتريفيوژهاي جديد را نيز برابر اعلام اخير خود نصب كرده است. اين گزارش اذعان كرده كه آژانس به اماكن مورد نياز دسترسي دارد، ايران به اجراي داوطلبانه و موقت پروتكل الحاقي ادامه مي‌دهد و راستي‌آزمايي عدم انحراف مواد و فعاليت‌هاي اظهار شده در ايران ادامه دارد.»
دقايقي پس از انتشار اين گزارش رسانه‌هاي بين‌المللي با انتشار جزييات آن تيتر زدند كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي آغاز غني‌سازي ايران در فردو را اعلام كرد. در بخش‌هاي ديگري از اين گزارش، نهاد ديد‌بان هسته‌اي سازمان ملل متحد اعلام كرده ايران اقدام به نصب سانتريفيوژهاي پيشرفته از جمله
IR-8B، IR-9، IR-S و IR-6SMO كرده است. همچنين ادعا شده كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در منطقه‌اي كه به آژانس اعلام نشده ذرات اورانيوم طبيعي كشف كرده است.
رويترز درباره اين گزارش نوشت: بر اساس گزارش‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، ايران گام به گام تعهدهاي هسته‌اي خود را در پاسخ به تبعات خروج واشنگتن از توافق هسته‌اي و بازگشت تحريم‌هاي هسته‌اي كم مي‌كند. تهران اعلام كرده كه هر زمان تحريم‌هاي امريكا برداشته شوند، مي‌تواند با سرعت گام‌هاي معكوس برجامي را به حالت گذشته بازگردانده و به تعهدات خود در اين توافق وفادار بماند. در بخش‌هايي از گزارش آژانس تاييد شده كه ايران از تاريخ 9 نوامبر غني‌سازي در سايت هسته‌اي زيرزميني خود با عنوان فردو را آغاز كرده است. همزمان ميزان ذخاير اورانيوم غني شده ايران نيز به فراتر از 202 كيلوگرمي رسيده كه در برجام قيد شده بود. البته درصد غني‌سازي در تاسيسات هسته‌اي ايران همچنان از چهار و نيم درصد بالاتر نرفته كه البته بيش از 3.67درصد است كه ايران در برجام متعهد شده بود. با اين همه غرب نگران غني‌سازي 20درصد در ايران است، چراكه اين درصد را بستر مناسبي براي رسيدن سريع به غني‌سازي 90درصد مي‌داند. نكته ديگري كه در گزارش آژانس به آن اذعان شده، اين است كه ايران به سانتريفيوژهاي پيشرفته‌تري هم دست پيدا كرده كه اين مساله نيز در گام سوم كاهش تعهدات برجامي تهران گنجانده شده بود. ايران هفته گذشته اعلام كرده بود كه در حال كار روي ماشين‌هايي است كه سرعت غني‌سازي آنها 50 برابر IR1 است.
به گزارش بي‌بي‌سي، در بخش‌هايي از گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران ادعا شده كه اين نهاد ذرات اورانيوم را در يك سايت اعلام نشده در ايران پيدا كرده است.در اين گزارش ادعا شده آژانس كشف كرده ذرات طبيعي اورنيوم از طريق عامل انسان به محلي آورده شده كه ايران آن را از قبل اعلام نكرده بود.
برخي رسانه‌هاي بين‌المللي اين بخش از گزارش آژانس را به ادعاهاي نخست‌وزير رژيم اسراييل درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي مخفي ايران در مكاني به نام تورقوزآباد مربوط مي‌دانند. سال گذشته ميلادي بود كه نخست‌وزير رژيم اسراييل نقشه‌اي از تهران و عكسي از ساختماني در تورقوزآباد، در جنوب تهران از توابع بخشداري كهريزك شهرستان ري را نشان داد و گفت اين تصاوير مكان تاسيسات سري جديدي در ايران را نشان مي‌دهد. نتانياهو در نطق خود مدعي شد ايران يك انبار مواد و تجهيزات اتمي در اين روستا دارد كه تاكنون مخفي بوده است.
تصاويري كه پس از اين ادعاي نتانياهو از محل مدنظر وي منتشر شد، نشان داد كه اين محل انباري مخروبه است و هيچ نشانه‌اي از فعاليت‌هاي هسته‌اي مخفي در آن ديده نشد. مقام‌هاي ايران نيز تاكنون بارها ادعاي نخست‌وزير رژيم اسراييل درباره فعاليت هسته‌اي مخفي در ايران را تكذيب كرده‌اند. در گزارش آژانس بين‌المللي به بيان جزييات درباره مكاني كه گفته شده به آژانس اعلام نشده اما ذرات اورانيوم در آن مشهود بوده، پرداخته نشده است.