به مناسبت افتتاحيه نمايشگاه عكس انتزاع در گالري سروا
رسيدن به رستگاري آزادي با هنر انتزاعي
فاروق مظلومي
انتزاع از ريشه نزع به معني بريدن است و در هنر به نوعي قطع اتصال از زمان و مكان تعبير مي‌شود. اين موضوع تعريف عكس و عكاسي انتزاعي را سخت‌تر مي‌كند. چراكه عكس در يك زمان و مكان مشخص با آگاهي كامل عكاس ثبت مي‌شود. شايد نقاش در حالت انتزاعي بتواند نقاشي كند اما عكاس بايد با حواس كامل عكس خوب را بسازد يا اتفاق ساخته شده را ثبت كند. يك عكس انتزاعي حتي مي‌تواند حاصل لحظه‌اي لرزش عكاس يا دوربين باشد. عكاسي، بازنمايي اشيا و وضعيت‌هايي است كه وجود دارند يا حاصل واسازي همين بازنمايي است. واسازي در معناي شالوده‌شكني و ساخت‌گشايي. آنچه كه عكاسي انتزاعي را از عكاسي عمومي جدا مي‌كند، نحوه بازنمايي است كه اشيا را بدون توجه به كاركرد آنها صرفا به عنوان يك فرم نشان مي‌دهد. در اين نوع عكاسي گاهي حتي فرم‌هاي مشخص مثلا لحظه دويدن آنچنان پرقدرت و فعال هستند كه به دويدن و انسان توجه نمي‌شود و فقط فرم و فيگور حاصل از اين وضعيت ديده مي‌شود. مثل اين مي‌ماند كه شما يك ليوان آب را فقط يك استوانه ببينيد. در مجموعه عكس انتزاع در گالري سروا به عكس‌هايي توجه شده است كه عكاس‌ها با تكه‌تكه كردن جهان پيش روي‌شان يك قطعه مشخص را در لنز ديده‌اند كه اين نگاه ويژه با چشم غيرمسلح به لنز هرگز ممكن نبود. اين عكس‌ها نوعي ديگرگونه ديدن جهان پيرامون و رجعت از اين جهان «حبس بنياد» به رستگاري آزادي در هنر است. اگر عكاسي در روزهاي اوليه خودش صرفا به ثبت مناظر و حوادث و پرتره مشغول بود اما اكنون با منفك كردن صحنه‌اي از جهان پيرامونش به نحوي موثر از اشيا و جهان هويت‌زدايي مي‌كند مثلا تكه‌اي از فرم روسري آبي در باد بيشتر شبيه امواج درياست تا روسري. اين دگرگون‌سازي در اغلب آثار نمايشگاه عكس انتزاع ديده مي‌شود. براي رسيدن به جهان ناديده و مغفول نياز است كه عكاس از كادرهاي بسته‌تر استفاده كند تا جايي كه فضايي به نام فضاي زمينه وجود نداشته باشد. در عكاسي انتراعي فاصله ناظر از موضوع معمولا خيلي دور يا خيلي نزديك است در اين نوع عكاسي رديفي افقي از درختان به يك خط تبديل مي‌شود يا از يك تخته سنگ بزرگ فقط بافتي نقطه‌آلود ديده مي‌شود. فاصله مناسب از موضوع در اين نوع عكاسي فاصله‌اي است كه ماهيت و هويت موضوع به يك مساله فرعي تبديل شود. تنه درخت در فاصله چند سانتي ديگر تنه نيست بلكه ساختاري از خطوط با يك بافت ويژه است. اين نگاه چه خودآگاه و چه ناخوداگاه در مجموعه انتزاع در گالري سروا ديده مي‌شود. تكه‌اي از يك سازه فلزي كه به اُپ آرت ويكتور وازارلي نزديك شده است يا افروختگي و جرقه‌هاي آتش كه بيشتر يك درخت را بازنمايي مي‌كند از نمونه‌هاي مشخص عكس انتزاعي در اين نمايشگاه هستند. اگر به عكس‌هاي موجود در فضاي مجازي توجه كنيم، مي‌بينيم كه تاكنون عكاسي انتزاعي از عكاسي معمولي شكست خورده است. هنوز ذائقه عمومي عكس‌هايي را دوست دارد كه با موضوع مشخص و قابل فهم يا زيبا مثل غروب دريا و كوير باشند. در عكاسي عمومي ايجاد هيجان زودگذر و شوك مد نظر است البته مدتي است كه شعبده‌بازي با عكس هم به شيوه‌هاي عكس‌بازي اضافه شده مثلا عكس‌هايي از افراد كه خورشيد يا ماه در دست‌هايشان قرار گرفته است. عكاسان مجموعه انتزاع با عكس‌هاي‌شان به كسي هيجان تزريق نمي‌كنند يا شوك وارد نمي‌كنند آنها با رستگاري آزادي در هنر انتزاعي مخاطب را به سكوت و تعمق دعوت مي‌كنند.
هنرمندان اين نمايشگاه
امير اصغرزاده، عسل كاظميان، احسان طوطيان، ياسمن اخلاق‌دوست، مهدي بندري، نازنين داودي، عاطفه كريمي، تارا تفرشي و مريم معصومي‌نژاد تا بيست و نهم ماه آبان منتظر مخاطبان هنر عكاسي هستند.