معترضان هنگ‌كنگي اين‌بار با پرچم امريكا به خيابان‌ها آمدند
نفوذ ناگهاني ترامپ
شهاب شهسواري
اشاره: آنچه در هنگ‌كنگ در شرف وقوع است جاي تامل دارد، به خصوص حضور معنادار تبليغات امريكايي، ناظران را به اين فكر فرو مي‌برد كه از خود بپرسند امريكا در هنگ‌كنگ چه برنامه‌اي دارد و از اين ناآرامي‌ها به دنبال چيست؟
بعد از برگزاري انتخابات محلي در هنگ‌كنگ كه با مشاركت بالاي شهروندان و پيروزي قاطع نامزدهاي معترضان ضدچيني در هنگ‌كنگ به پايان رسيد، بار ديگر كار اعتراضات خياباني در اين كشور به خشونت كشيد. صبح يكشنبه در شرايطي كه نهادهاي دولت خودمختار هنگ‌كنگ به برگزار‌كنندگان راهپيمايي مجوز داده‌بودند، نهايتا بعد از حركت معترضان به سمت كنسول‌گري امريكا در هنگ‌كنگ، مجبور به استفاده از گاز اشك‌آور براي متفرق شدن معترضان شدند. اما معترضان هنگ‌كنگي به قصد اعتراض يا تسخير به سمت كنسول‌گري امريكا نمي‌رفتند. در نمايشي تازه از نقش واشنگتن در ادامه اعتراضات در هنگ‌كنگ، بسياري از معترضان با پلاكاردهاي «تشكر از ترامپ» و تصاويري از او در راهپيمايي روز يكشنبه حاضر شده‌بودند. در يك هفته گذشته و بعد از مشاركت 75 درصدي شهروندان هنگ‌كنگ در انتخابات شوراهاي محلي و راي قاطع آنها به فعالان مدني هوادار اعتراضات، از ميزان خشونت‌ها در اعتراض‌هاي هنگ‌كنگ كاسته شده بود، اما شعارها در حمايت از امريكا بعد از آن به اعتراضات هنگ‌كنگ راه پيدا كرد كه چهارشنبه هفته پيش، دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا مصوبه موسوم به «دموكراسي و حقوق بشر هنگ‌كنگ» را امضا و به قانون تبديل كرد. هرچند اگر ترامپ هم اين مصوبه را امضا نمي‌كرد، به دليل راي بالاي اين طرح و راي مثبت تقريبا تمامي نمايندگان دو مجلس امريكا، از جمله اجماع بدون مخالف دو حزبي در سنا و فقط با يك راي منفي در مقابل 417 راي مثبت در مجلس نمايندگان تصويب شده بود. اگر ترامپ تصميم مي‌‌گرفت اين طرح را وتو كند، فقط دو سوم از آراي نمايندگان سنا و مجلس نمايندگان كافي بود تا تصميم او را دور بزنند و امضاي رييس‌جمهور فقط يك اقدام تشريفاتي محسوب مي‌شد. معترضان هنگ‌كنگي اما اين اقدام ترامپ را هديه روز شكرگزاري به مردم هنگ‌كنگ تفسير كردند و پنجشنبه شب در تجمعي بزرگ با حمل عكس‌هايي از ترامپ و حمل پرچم‌هاي امريكا، از او تشكر كردند.
تحريم در بحبوحه جنگ تجاري
امضاي مصوبه تحريم سياستمداران چيني و هنگ‌كنگي به بهانه حقوق بشر، مي‌تواند آسيب جدي به گفت‌وگوهاي ميان دو ابرقدرت بزرگ اقتصادي جهان بزند. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا بارها تاكيد كرده است كه قصد دارد يك پيمان تجاري بسيار بزرگ با چين ببندد تا كسري تراز تجاري اين قدرت بزرگ اقتصادي جبران شود. ترامپ براي مجبور كردن پكن به امضاي اين قرارداد از سال پيش تعرفه‌هاي سنگيني را بر واردات امريكا از چين وضع كرده است؛ تعرفه‌هايي كه به گفته ترامپ در صورت عدم امضاي يك پيمان تجاري تا دو هفته ديگر، چندين برابر افزايش پيدا خواهند كرد. اما امضاي مصوبه تحريم پكن، به شدت با واكنش منفي دولت چين مواجه شده است. سخنگوي وزارت امورخارجه چين با دادن بيانيه‌اي تاكيد كرده است كه اين اقدام را «نشانه بارز رفتار هژمونيك و سلطه‌طلبانه» تلقي مي‌كند، چرا كه «هنگ‌كنگ بخشي از خاك چين است و اين اقدام واشنگتن به معناي دخالت در امور داخلي چين است.»
قفسه سينه زيباي مشت‌زن امريكايي
اين اولين‌بار نيست كه معترضان هنگ‌كنگي براي تشكر از امريكا به خيابان‌ها مي‌آيند. روز پنجشنبه هم يك روز بعد از امضاي قانون تحريم چين توسط رييس‌جمهور امريكا، تعدادي از معترضان هنگ‌كنگي با در دست داشتن عكسي از سيلوستر استالونه، هنرپيشه امريكايي سري فيلم‌هاي راكي كه صورت دونالد ترامپ با استفاده از ابزار دستكاري عكس روي آن قرار گرفته بود، اقدام ترامپ را ستودند. اين عكس را يك روز قبل از راهپيمايي در هنگ‌كنگ، شخص دونالد ترامپ در حساب كاربري شبكه اجتماعي توييتر خود منتشر كرده بود. بعد از آنكه ترامپ در سخنراني خود در ايالت فلوريدا گفته بود كه پزشك مخصوص رييس‌جمهور در معاينه سالانه به او گفته است «قفسه سينه زيبايت را به من نشان بده» عكسي از سر خود بر هيكل راكي بالبوئا، مشت‌زن امريكايي فيلم راكي با بازي سيلوستر استالونه در توييتر منتشر كرد. اين عكس پنجشنبه شب در هنگ‌كنگ دستمايه معترضان براي تحقير دولت مركزي چين شد. معترضان هنگ‌كنگي معتقدند كه دولت پكن، به‌‌رغم وعده‌اش براي آزادي و دموكراسي در هنگ‌كنگ، در 22 سال گذشته دخالت‌هاي زيادي در امور داخلي اين منطقه خودمختار انجام مي‌دهد. منطقه هنگ‌كنگ كه تا سال 1997 تحت استعمار بريتانيا قرار داشت، 22 سال است كه به چين بازگشته است، اما بر اساس قرارداد انتقال حاكميت دولت پكن وعده داده است دست‌كم تا 50 سال سيستم حكومتي «يك كشور، دو نظام» را در اين منطقه اجرايي كند، به اين معنا كه به‌‌رغم تعلق اين منطقه به چين، حكومت آن برخلاف نظام وابسته به حزب كمونيست چين به شكل نظام سرمايه‌داري غربي كنترل مي‌شود. پكن همواره بريتانيا و امريكا را به تحريك مردم پكن براي خشونت در اين منطقه عليه نهادهاي وابسته به چين متهم مي‌كند. معترضاني كه از سوي رسانه‌هاي غربي «دموكراسي‌خواه» معرفي مي‌شوند، از خرداد ماه امسال تاكنون به صورت پيوسته در حال تظاهرات و اشغال مراكز تجاري و بستن خيابان‌هاي هنگ‌كنگ هستند.
قوانين تحريم و منع صادرات جديد امريكا
براساس قانوني كه چهارشنبه هفته گذشته در امريكا رسما اجرايي شد، دولت ايالات متحده امريكا موظف مي‌شود شهروندان چيني و هنگ‌كنگي كه واشنگتن ادعا مي‌كند در سركوب حقوق بشر در هنگ‌كنگ دست داشته‌اند تحريم شوند و در هر توافق تجاري، تجارت ترجيحي با هنگ‌كنگ در برابر چين در نظر گرفته شود. همچنين وزارت خارجه امريكا مامور شده است گزارشي سالانه از وضعيت نظام حكومتي و حقوق بشر در هنگ‌كنگ به كنگره امريكا ارسال كند. همزمان با اين مصوبه، دونالد ترامپ با امضاي قانوني ديگر، فروش تجهيزات غيرمهلك كنترل شورش را از جمله گاز اشك‌آور، گلوله‌هاي فومي، دستبند، اسپري فلفل، شوكر و تجهيزات انتظامي مشابه به پليس هنگ‌كنگ را ممنوع كرد.
اعتراض پكن به كميسر عالي حقوق بشر
همزمان دولت چين به اظهارات كميسر عالي حقوق بشر سازمان ملل متحد، ميشله باشلت، رسما اعتراض كرده است. باشلت روز شنبه با انتشار يادداشتي در روزنامه انگليسي‌زبان تايواني ساوت چاينا مورنينگ پست، از دولت چين خواسته بود از خشونت عليه معترضان هنگ‌كنگي خودداري كند و از حكومت خودمختار هنگ‌كنگ خواسته بود تا هياتي مستقل براي تحقيقات عادلانه در مورد اتهام‌هاي استفاده بيش از اندازه از خشونت در برابر اعتراضات هنگ‌كنگ تشكيل دهد. نمايندگي چين در دفتر سازمان ملل در ژنو، با محكوم كردن اين نوشته، محتويات آن را براساس شواهد «دستكاري شده» و «اظهارات نابجا در مورد مديريت ويژه منطقه هنگ‌كنگ» و «دخالت در امور داخلي چين» توصيف كرده بود.