سفر به قصد گردش يا سفر به قصد اقامت؟

گروه اجتماعي

ايرانيان پس از آلماني‌ها، جايگاه دوم گردشگران ورودي به تركيه را از لحاظ آماري در سال 2019 نصيب خود كردند. سفر ايرانيان به تركيه در روزهاي پاياني سال 2019 در حالي افزايش يافت و مرز 5 ميليون نفر را رد كرد كه اين آمار بهار امسال افت قابل‌توجهي را ملاحظه كرده بود. در غياب آمارهاي تفكيكي نمي‌توان گفت كه چه درصدي از اين گردشگران به قصد گردشگري وارد تركيه شده و چه تعداد هم در جست‌وجوي اقامت دائم و موقت هستند. «رقيه حاتمي‌پور»، مديرعامل يك هلدينگ گردشگري در گفت‌وگو با «اعتماد» تركيه را مقصدي محبوب نه‌تنها براي ايرانيان، بلكه براي ساير گردشگران جهاني مي‌خواند و مي‌گويد كه تركيه با برنامه‌ريزي مشخصي توانسته است جذابيت‌هايي را براي گردشگران تعريف كند كه موردپسند همه واقع شود؛ با اين حال آنچه در مورد افزايش حضور ايراني‌ها در تركيه مي‌تواند مورد ملاحظه قرار بگيرد، ورود گردشگران ايراني به مقصد اين كشور و به قصد خريد خانه يا آپارتمان است. حاتمي‌پور با توجه به اين مساله هشدار مي‌دهد كه با توجه به تغيير موضع دولتمردان تركيه در شرايط اقامت موقت سال 2020، ميلياردها دلار ايرانياني كه در اين كشور صرف خريد آپارتمان و خانه شده، ممكن است دچار آينده‌اي مبهم شود.

بر اساس اعلام فرماندار شهر استانبول تركيه، در ۱۰ ماهه نخست سال جاري ميلادي (۲۰۱۹) آمار ورود گردشگران خارجي به شهر استانبول به رقم ۱۲ ميليون و ۶۹۰ هزار و ۳۷۶ نفر رسيده است. به نقل از «عصر ايران» از سي‌ان‌ان ترك، به گفته فرماندار استانبول، پس از آلماني‌ها گردشگران ايراني در جايگاه دوم هستند و در ۱۰ ماهه نخست سال جاري ميلادي ۷۷۴ هزار و ۶۸۲ گردشگر ايراني وارد استانبول شده‌اند. وزارت گردشگري تركيه ماه گذشته نيز با ارايه آماري از ميزان ورود گردشگران خارجي به تركيه در ۹ ماهه نخست سال جاري ميلادي، اعلام كرده بود گردشگران ايراني پس از آلماني‌ها بيشترين تعداد گردشگران خارجي شهر استانبول بوده‌اند و پس از ايراني‌ها، روس‌ها در جايگاه سوم هستند. اين در حالي است كه آمار ارديبهشت سال جاري نشان‌دهنده كاهش سفر ايراني‌ها به تركيه بود. طبق آماري كه ارديبهشت امسال از سوي سفير تركيه در ايران مطرح شده بود، 700 هزار و 711 ايراني در پنج ماه نخست سال 2019 به تركيه سفر كردند. اين عدد در مدت زمان مشابه سال گذشته 980 هزار و 103 نفر بوده و به معناي كاهش 28 درصدي است. با اين حال اتحاديه آژانس‌هاي مسافرتي تركيه از هدف‌گذاري براي جذب 5/2 ميليون ايراني تا پايان سال 2019 خبر داد. امري كه در آخرين ماه‌هاي سال 2019 ميلادي محقق شد تا جايي كه «ديلي‌صاباح تركيه» در دسامبر 2019 خبر از ورود 5 ميليون گردشگر ايراني به تركيه داد و گفت دولتمردان ترك مي‌خواهند در سال جديد ميلادي اين آمار را به 6 ميليون نفر برسانند. در اين گزارش نقل شده بود كه در ميان شهرهاي تركيه، وان به يكي از محبوب‌ترين مقصدهاي گردشگري خريد بدل شده است تا جايي كه در ايام تعطيلات رسمي كشور ايران، ظرفيت هتل‌هاي اين شهر 100 درصد اشغال مي‌شوند.

نكته قابل‌توجه در اين آمار مرز نامشخص ميان ايراني‌هايي است كه به مدت كوتاه و به قصد گردشگري وارد كشور تركيه مي‌شوند و افرادي كه به قصد اقامت در اين كشور خانه مي‌خرند. رويترز سه ماه پيش در گزارشي از افزايش دو برابري خريد خانه در تركيه توسط ايرانيان در هشت ماهه اول سال 2019 خبر داده بود. به گزارش «ايسنا» به نقل از مركز آمار تركيه، در نيمه نخست سال ۲۰۱۹، تعداد كل خانه‌هاي فروخته شده در تركيه معادل ۵۰۵ هزار و ۷۹۶ واحد بوده است كه از اين تعداد، ۱۹ هزار و ۹۵۲ واحد خانه توسط اتباع خارجي خريداري شده است. اين رقم در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته ۶۹ درصد افزايش داشته است.

به گفته اين مركز، در ماه ژوئن ۶۱ هزار و ۳۵۵ واحد مسكوني در تركيه فروخته شده است كه از اين بين، ۱۶.۴ درصد كل معاملات در استانبول صورت گرفته است. در اين ماه 2 هزار و 689 واحد مسكوني به خارجي‌ها فروخته شده است كه در مقايسه با ژوئن سال قبل ۳۰.۵ درصد بيشتر شده است. اتباع عراقي با خريد ۴۲۹ خانه بزرگ‌ترين گروه خريدار مسكن تركيه بوده‌اند و ايراني‌ها با ۴۱۵ واحد، روس‌ها با ۱۹۰ واحد، آلماني‌ها با ۱۲۶ واحد، انگليسي‌ها با ۱۱۳ واحد و كويتي‌ها با ۱۱۲ واحد به ترتيب دومين تا ششمين گروه بزرگ خريدار مسكن در تركيه بوده‌اند. طبق قوانين جديد، اتباع خارجي با خريد خانه‌اي به ارزش ۲۵۰ هزار دلار و بالاتر مي‌توانند شهروندي و تابعيت تركيه را به دست آورند. از زمان تصويب اين قانون خريد خانه توسط خارجي‌ها رونق زيادي گرفته است.

دليل افزايش آمار گردشگران ايراني در تركيه چيست؟

استراتژي‌ها و سياست‌هاي تركيه در جذب گردشگران خارجي كه مورد پسند همه گردشگران جهان است، به زعم «رقيه حاتمي‌پور» از مهم‌ترين دلايل استقبال گردشگران ايراني از اين كشور است. وجود برنامه‌هاي تفريحي و گردشگري، پذيرايي‌هاي 24 ساعته در هتل‌ها و ديگر خدمات تفريحي و رفاهي عاملي است كه نه تنها ايراني‌ها، بلكه اروپايي‌ها و ساكنان كشورهاي اسكانديناوي را جذب تركيه كرده است. حاتمي‌پور معتقد است استانبول تنها مقصد گردشگري ايراني‌ها در تركيه نيست و شهرهايي مثل آلانيا، ازمير و وان نيز در زمره مقاصد گردشگري ايرانيان قرار مي‌گيرند. در واقع آنها در جست‌وجوي امكانات گردشگري كه در كشور خود ندارند به اين مقاصد سفر مي‌كنند. با اين حال حاتمي‌پور خريد خانه در تركيه را در افزايش اين آمار ورود گردشگران ايراني به استانبول بي‌تاثير نمي‌داند و مي‌گويد: «متاسفانه با تبليغات صورت گرفته و با توجه به شرايطي كه ما در حال حاضر داريم، افراد باهوش و دولت‌هايي كه از هوش اقتصادي بالايي برخوردارند، براي جيب متقاضيان زمينه‌سازي و برنامه‌ريزي مي‌كنند.» او به تبليغات گسترده و اغراق ‌شده خريد آپارتمان در تركيه اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «برخي از تبليغات چنان غلو مي‌كنند كه مي‌گويند اگر در تركيه خانه بخريد بعد از 45 روز كارت شهروندي خواهيد گرفت و بعد از آن هم ويزاي اروپا و متاسفانه آمار بالاي خريد خانه در تركيه توسط ايراني‌ها مويد اين نكته است كه اين تبليغات توانسته اثر خود را بگذارد.» موضع دولت تركيه درمورد نحوه اقامت موقت ايراني‌ها در اين كشور تغيير كرده است و اگر تا پيش از اين ايراني‌ها مي‌توانستند بعد از ورود به تركيه، سه ماه اقامت موقت با يك رفت و برگشت داشته باشند و بعد اين اقامت موقت را تمديد كنند، در برنامه سال 2020 اگر در طول سه ماه اقامت موقت در تركيه، از اين كشور خارج شوند تا يك سال اجازه اقامت در تركيه را نخواهند داشت. حاتمي‌پور اين تغيير موضع را «محدوديتي سنگين» براي آن دسته از افرادي مي‌داند كه به تبعيت از فشار تبليغات، ميليون‌ها دلار صرف خريد خانه در تركيه كرده‌اند: «تبليغات و توسل به جذابيت‌هاي گردشگري كه در كشور ما وجود ندارد متاسفانه منجر به اين امر شده است، اما ايراني‌ها بايد بدانند تركيه و دوبي و گرجستان اروپا نيستند، نمي‌توان تمام قراردادها و اسناد مالكيتي در اين كشور را غيرقابل اعتماد خواند با اين حال بسياري از اين تبليغات واهي واقعا خيانت مي‌كنند.»

«برخي از تبليغات چنان غلو مي‌كنند كه مي‌گويند اگر در تركيه خانه بخريد بعد از 45 روز كارت شهروندي خواهيد گرفت و بعد از آن هم ويزاي اروپا و متاسفانه آمار بالاي خريد خانه در تركيه توسط ايراني‌ها مويد اين نكته است كه اين تبليغات توانسته اثر خود را بگذارد.» موضع دولت تركيه درمورد نحوه اقامت موقت ايراني‌ها در اين كشور تغيير كرده است و اگر تا پيش از اين ايراني‌ها مي‌توانستند بعد از ورود به تركيه، سه ماه اقامت موقت با يك رفت و برگشت داشته باشند و بعد اين اقامت موقت را تمديد كنند، در برنامه سال 2020 اگر در طول سه ماه اقامت موقت در تركيه، از اين كشور خارج شوند تا يك سال اجازه اقامت در تركيه را نخواهند داشت.