گروه اجتماعي
يازدهمين جشنواره پژوهش و نوآوري در مديريت شهري و ششمين جشنواره پژوهش و آموزش در مديريت شهري و روستايي درحالي به ايستگاه آخر خود رسيد كه در مراسم اختتاميه آن، مديران شهري و مديران وزير كشور هر كدام بر ضرورت توجه به تحقيق و پژوهش در شهرها داد سخن دادند.
شهردار تهران با اشاره به لوايح درآمدهاي پايدار و مديريت واحد شهري گفت: با كمك اين دو لايحه چرخه معيوب در شهرها و مديريت آن بهبود بسزايي پيدا خواهد كرد.
پيروز حناچي شهردار تهران به عنوان اصلي‌ترين سخنران اين برنامه ابتدا به اهميت پژوهش در حوزه شهري پرداخت و بر اين موضوع تاكيد كرد كه پژوهش‌هاي كاربردي مي‌توانند براي تصميم‌سازي‌ها و تصميم‌گيري‌هاي ما در حوزه شهري و مديريت شهري و موضوعاتي كه با آن مواجهيم به‌كارگرفته شوند. او با ذكر اينكه بايد تلاش كنيم نتايج اين پژوهش‌ها براي اداره شهرها كاربردي شود، گفت: امروز با دانشگاه‌هاي نسل سوم مواجهيم كه كارآفرين هستند و نتيجه فعاليت‌هاي‌شان روي كارآفريني نتيجه مستقيم دارد. بنابراين بايد به سمتي حركت كنيم كه مراكز آموزشي و پژوهشي ما هم براي كارآفرين شدن و تاثير آموزه‌هاي تحصيلي بر كارآفرين بودن حركت كنند.
شهردار تهران سپس به جايگاه ايران در عرصه پژوهش در دنيا اشاره‌اي داشت و گفت: ما امروز رتبه هفتادم دنيا در ميزان دارا بودن نيروي تحصيلكرده زير 30 سال را داريم و از سوي ديگر نيمي از جمعيت زير 30 سال كشورمان تحصيلات عاليه دارند.
او در ادامه همچنين به نقش شهرداري به عنوان يك شتابدهنده قوي در حوزه فعاليت استارت‌آپ‌ها اشاره كرد و گفت: به همين دليل لايحه حمايت از استارت‌آپ‌ها را تدوين و به شوراي شهر تهران ارايه خواهيم كرد.شهردار تهران در بخش ديگري از سخنراني خود به اهميت به كار بردن خلاقيت و آينده‌پژوهي در تحقيقات شهري اشاره‌اي داشت و گفت: مثلا نبايد يادمان برود كه اگر امروز صحبت از استفاده از خودروهاي الكتريكي مطرح مي‌شود جرقه آن سال‌ها قبل زده شده است بنابراين اگر قرار است در آينده حرفي براي گفتن داشته باشيم بايد به آينده از امروز نگاه كنيم و بايد بتوانيم با كمترين هزينه بهترين بهره‌برداري را داشته باشيم.او به ضرورت بازنگري در مديريت و اقدامات اشاره كرد و گفت: شيوه مديريت ما در افتراق بين فقر و غنا تاثير مستقيم خواهد داشت.
به اعتقاد شهردار تهران يكي از نتايج گام برداشتن براساس مطالعات پژوهشي اين است كه طرح‌ها كم‌هزينه‌تر و پربازده‌تر اجرا مي‌شود. او همچنين در توجيه اين ادعاي خود به چند مورد اشاره كرد و گفت: ما در شهر تهران طرح‌هاي داشته‌ايم كه بيش از ده سال، سالي بيست درصد بودجه شهر را مي‌بلعيده در حالي كه اگر امروز به آن طرح‌ها و نتيجه آنها در كيفيت زندگي مردم بپردازيم خواهيم ديد شايد اصلا اجراي اين طرح‌ها ضروري نبوده است.
حناچي سپس از طرح جديد شهرداري براي كنترل مسيرهاي سواره در شهرها سخن گفت و تصريح كرد: مدت‌هاي زيادي است كه ديگر در شهرها مسير خودرويي ايجاد نمي‌شود بلكه با تغيير مدهاي حمل و نقل تلاش مي‌شود تا نيازهاي مردم براي تردد رفع شود.
بودجه ۲۰۰ ميلياردي تحقيقاتي شهرداري
محسن هاشمي رييس شوراي شهر تهران كه يكي ديگر از سخنران‌هاي همايش ديروز بود به نقش تحقيقات «كاربردي» در اداره شهرها اشاره كرد و گفت: يكي از انواع پژوهش‌ها، تحقيقات كاربردي است كه شامل يك بخش علمي است و براي حل مساله و البته براي رفع نيازهاي بنيادي صورت مي‌گيرد. ما عمدتا از اين نوع تحقيقات در شهرداري استفاده مي‌كنيم.
هاشمي سپس به بودجه پژوهشي شهرداري پايتخت اشاره و تصريح كرد: در شهرداري تهران بودجه تحقيقات بيش از ۲۰۰ ميليارد تومان است كه يك دهم آن به مركز مطالعات و پژوهش‌ها مي‌رسد در حالي كه اين مركز تحقيقات مجموعه پيري است كه قبل از انقلاب تشكيل شده است.
او با اشاره به اين جشنواره تصريح كرد: طي جشنواره‌هايي كه تاكنون برگزار شده نزديك به چهل هزار اثر ارسال شده است. در اين جشنواره نيز ۱۳۰ طرح نوآورانه و 3هزار و 800 اثر به جشنواره ارسال شده كه ۷۰۰ اثر به جشنواره راه يافته است.
هاشمي با بيان اينكه بايد از اين همه تحقيق و پژوهش نتيجه بهتري مي‌گرفتيم، تصريح كرد: بايد يك تحقيق و پژوهش انجام دهيم تا بفهميم چرا اين همه مورد پژوهشي اثربخشي خود را در مديريت شهري نداشته است.رييس شوراي شهر تهران با اشاره به ميزان تحصيلات كارمندان شهرداري تهران گفت: در شهرداري نزديك به ۶۵ هزار پرسنل داريم كه نزديك به ۴۰۰ نفر تحصيلات دكترا، ۸ هزار نفر تحصيلات ارشد و ۲۰ هزار نفر تحصيلات كارشناسي دارند. آقاي بوچاني بايد گزارشي از اين جهت به شوراي شهر بدهند كه اثربخشي تحقيقات و پژوهش در شهرداري تهران چقدر بوده و به چه ميزان در شهرداري تهران استفاده شده است.او همچنين در توضيح ديدگاه خود افزود: در زمينه‌هاي مختلفي از جمله آلودگي هوا، ترافيك، آسيب‌هاي اجتماعي، چابك‌سازي بدنه شهرداري، شيوه‌هاي تامين درآمدهاي پايدار و غيره در مركز مطالعات پژوهش داشتيم، اما وقتي نگاه مي‌كنيم هرچند تعداد اين تحقيقات زياد بوده، اما در مديريت شهري به درستي مورد استفاده قرار نگرفته است. بايد يك تصميم اساسي بگيريم و نتيجه اين همايش ما را مجبور كند تصميمات در مديريت شهري پشتوانه مطالعاتي داشته باشد.
برنامه‌ريزي بدون تحقيق و پژوهش
بعد از شهردار تهران و رييس شوراي شهر پايتخت نوبت مرتضي الويري، رييس شوراي عالي استان‌ها بود كه پشت تريبون قرار گيرد و از جايگاه پژوهشي ايران در جهان و نقش تحقيقات و پژوهش در اداره شهرها سخن بگويد. او در ابتدا با اشاره به آمار يونسكو در خصوص تحقيق و توسعه در ايران گفت: بر اساس آمار يونسكو هزينه تحقيق و توسعه در ايران حدود ۰.۳۲ درصد از توليد ناخالص داخلي (GNP) است در حالي كه اين ميزان در ژاپن ۱۰ برابر است و اين بيانگر لزوم توجه جدي به پژوهش و تحقيق در كشور است.
او از پژوهش و نوآوري به عنوان يك حلقه اتصال بين حكمروايي شهري و كارآفريني ياد كرد و گفت: اين مهم از طريق سياستگذاري مديريت شهري با هدف حل مسائل پيچيده شهري و بهبود خدمات شهري صورت مي‌گيرد.
او با بيان اينكه شهرها به عنوان پيچيده‌ترين برساخته‌هاي بشر نياز به پژوهش و بهره‌گيري از علوم و دانش دارند بر ضرورت و اهميت تحقيق و پژوهش تاكيد كرد و گفت: هرگونه برنامه‌ريزي بدون پژوهش و تحقيق محكوم به شكست است. نبايد اين موضوع مهم را فراموش كنيم كه استفاده از خدمات دانشگاهي به هم‌افزايي و كاهش معضلات شهري منجر مي‌شود.
علم واردات‌محور
اما علاوه بر مديران شهري، اين مراسم، سخنران‌هاي ديگري هم داشت كه شايد اصلي‌ترين آنها معاون عمراني وزير كشور بود. مهدي جمالي‌نژاد سخنانش را با رتبه جهاني ايران در خصوص پتانسيل‌هاي موجود در آن آغاز كرد و گفت: وقتي امروز به رتبه‌هاي جهاني كشورمان از بعد پتانسيل‌هاي موجود نگاه مي‌كنيم مي‌بينيم كه در بسياري از دارايي‌ها در رتبه‌هاي يك تا پنج قرار داريم. اما به‌رغم اين دارايي‌ها و پتانسيل‌ها امروز در بسياري از موضوعات با مشكلات متعددي دست به گريبان هستيم. به نظرم وقت آن است كه از خود بپرسيم چرا امروز آلودگي‌هاي ما بيشتر شده است؟ چرا امروز درگير آلودگي خاك بوده و اين نوع آلودگي هم به انواع آلودگي‌هاي‌مان اضافه شده است؟ چرا حس تعلق شهروندان به شهرها و روستاها كم شده است؛ چرا امروز برخلاف اين همه پتانسيل هنوز عملكردهاي‌مان اين گونه است كه بازدهي لازم را ندارد؟
جمالي‌نژاد سپس به نقد شيوه مديريت شهري در ايران پرداخت و گفت: نقد جدي ما اين است كه ما امروز نياز به يك بازانديشي در حوزه‌هاي كاري‌مان داريم. بايد بار ديگر شهرها را مرور كرده و اقدامات‌مان را هم مرور كنيم.
معاون عمراني وزير كشور تصريح كرد: امروز بايد به دنبال دلايل واقعي بروز مشكلات برويم. اين درحالي است كه بايد بگويم متاسفانه اكثر پژوهش‌ها و علوم ما وارداتي است. البته منظورم اين نيست كه واردات علم و دانش چيز بدي است اما آن چيزي كه ايراد محسوب مي‌شود واردات محور بودن صرف است و آنجايي اصل مشكل شروع مي‌شود كه نتوانيم علم وارداتي را بومي‌سازي كنيم.او يكي ديگر از مشكلات كشور را وابستگي آن به نفت و تصميمات نفتي عنوان كرد و گفت: استدعاي من اين است كه در حوزه مديريت شهري انسان‌هاي عاشق و جوانان مشتاق را براي ساخت از نو شهرها درگير كنيد.