سيلاب و تغييرات اقليمي
صديقه ترابي
سيلاب‌هايي كه با شدت و تواتر بيش از پيش به وقوع مي‌پيوندند يكي از نشانه‌هاي تغييرات اقليمي هستند. گرم شدن كره زمين تغييرات اقليمي را نه فقط در ايران بلكه در كل دنيا به همراه داشته و يكي از پيامدهاي آن وقوع پديده‌هاي جدي است. به اين معنا كه طي يك سال شاهد سيلاب و خشكسالي هستيم و در عين اينكه سيلاب‌هاي بزرگ و پرشدت در كوتاه‌مدت رخ مي‌دهند در ماه‌هايي از سال هم شاهد خشكسالي هستيم. از ديگر پيامدهاي تغيير اقليمي، افزايش دمايي بود كه سال گذشته با آن مواجه بوديم، يا خشكسالي 15 سالهاي كه در برخي استان‌هاي كشور قابل رويت است. افزايش آفات يا تغيير گونه‌هاي قابل كشت در منطقه‌اي هم مي‌تواند از ديگر نشانه‌هاي تغييرات اقليمي باشد. سيلاب طي سالهاي گذشته در نقاط مختلفي از كشورمان به وقوع پيوسته حتي استان قم كه كاملا خشك است با اين پديده مواجه شد. سيلاب مخصوص استان خاصي نيست و در ابعاد متفاوت مي‌تواند، شهرهاي ايران را تحت تاثير خود قرار دهد و از اين نظر براي مقابله با اين شرايط بايد از پيش آمادگي داشت و از همه مهم‌تر بايد پذيرفت كه ما با تغييرات اقليمي مواجه هستيم. مثل بيماري كه اگر بيماري‌اش را نپذيرد، مراحل درمان را آغاز نمي‌كند، بايد اين اتفاق را بپذيريم تا در جست‌وجوي درمانش باشيم. از طرف ديگر بحث پيشگيري هم مطرح است و سالانه كنفرانس‌هاي جهاني پرشماري در اين حوزه برگزار و ميان دانشمندان و كشورهاي جهان، تعهدهاي رسمي و غيررسمي براي كاهش سرعت انتشار گازهاي گلخانه‌اي نوشته مي‌شود. كاهش سرعت توليد گازهاي گلخانه‌اي نقطه مقابل توسعه است و كشورهايي كه مي‌پذيرند اين تعهد را به جان بخرند بايد ابعاد و روش توسعه خود را تغيير دهند و از اين رو كشورهاي مختلف با اين توافق محتاطانه برخورد مي‌كنند. كاهش سرعت انتشار گازهاي گلخانه‌اي نيازمند اجماع جهاني است و به همين دليل اجراي كامل آن زمانبر خواهد بود اما در حال حاضر و در كشور خودمان مي‌توانيم، اقداماتي را براي تعديل اثرات تغييرات اقليمي در نظر بگيريم. بايد راهكارهاي سازگاري با اين شرايط را جست‌وجو كنيم و ببينيم بارش‌هاي ما چه تغييري كرده‌اند، چه تغييري در نوع محصولات و نوع خاك حاصل شده است. نكته اينجاست كه ديگر نمي‌توانيم مثل گذشته رفتار كنيم بايد اين تغييرات را در زيست‌بوم خودمان بشناسيم و اقدامات بعدي را در تناسب با آنها انجام دهيم. براي شناسايي ابعاد مختلف سيلاب در كشور نيازمند مطالعات جامع آسيب‌پذيري هستيم تا از طريق آن راه‌هاي سازگاري با اين پديده را پيدا كنيم و آثار سوء و خسارت‌هاي آن را براي مردم كاهش دهيم.