شعر فجر و آنها كه نمي‌آيند
اسماعيل اميني
چند روز پيش سعيد بيابانكي، دوست شاعرم به عنوان دبير علمي جشنواره شعر فجر معرفي شد. با سعيد بيابانكي از اوايل دهه هفتاد آشنا شدم. ابتدا با شعرهاي ساده، دلنشين و پر از تازگي و خلاقيتش و سپس با شاعري جست‌وجوگر و اهل تأمل و مطالعه كه در هر سروده‌اش، راهي تازه به دنياي كلمات، انديشه و عواطف انساني مي‌گشايد. خوشحالم كه سعيد بيابانكي، دبير جشنواره شعر فجر شده است. او چند دهه است كه با نسل‌هاي مختلف از شاعران و دوستداران شعر، همنشيني و دوستي دارد و مي‌تواند منعكس‌كننده صداي آنها در جشنواره باشد. درباره جشنواره شعر فجر از چند سو، پرسش‌هايي مطرح است كه من از نگاه خودم، پاسخ برخي از آنها را مي‌نويسم.
1- آيا جشنواره شعر فجر به خاطر نامش، فقط منحصر است به آثاري درباره انقلاب و روزهاي پيروزي آن؟
جشنواره شعر فجر مانند جشنواره فيلم فجر، جشنواره تئاتر فجر و ديگر جشنواره‌هاي هنري فجر، محدوديت موضوعي ندارد و تمام كتاب‌هاي شعر منتشر شده سال را در بر مي‌گيرد.
2- چرا براي حضور جريان‌هاي مختلف شعري در اين جشنواره، زمينه مساعد نيست؟
در اين جشنواره، تمام كتاب‌هاي شعر و كتاب‌هايي درباره شعر كه در سال گذشته منتشر شده است، در معرض داوري هستند بنابراين هيچ جريان شعري نيست كه ناديده گرفته شود.
3- چرا در تركيب داوران از جريان‌هاي مختلف استفاده نمي‌شود؟
من تجربه شخصي خودم را مي‌نويسم؛ در دو دوره‌اي كه من دبير علمي بودم از افراد مختلف براي داوري دعوت كرديم اما برخي از آنها نپذيرفتند. در يك جشنواره ديگر كه من هم داور بودم و اغلب داوران از همان جريان‌هاي «نمي‌آيم» و «نمي‌خواهم» بودند، شاهد بودم كه كتاب ها را بدون باز كردن و فقط بر اساس اسم ناشر از داوري حذف مي‌كردند.
جريان‌هاي نمي‌آيم و نمي‌خواهم، اساس هويت وجودي‌شان بر همين نيامدن و نخواستن است. بنابراين در هيچ شرايطي در هيچ كاري مشاركت نخواهند كرد.
پيشنهاد مشخص من اين است كه در جشنواره شعر فجر، مرجع داوري متمركز نباشد. يعني علاوه بر داوران اصلي مراجع متعدد داوري تشكيل شود و كتاب برگزيده را از منظر خودشان معرفي كند.
مثلا: داوران منتخب ناشران ادبيات، داوران منتخب روزنامه‌نگاران نقدنويس ادبي، داوران منتخب گروه‌هاي علمي دانشجويان ادبيات.
پيشنهاد ديگر من حذف جايزه نقدي و تخصيص اين پول به گسترش دامنه داوري و جلسات شعرخواني و نقد در طول مدت برگزاري جشنواره است.
به نظرم با اجراي اين دو پيشنهاد و البته جلب مشاركت حاميان مالي بخش خصوصي، زمينه‌اي فراهم خواهد شد تا در آينده برگزاري جشنواره شعر فجر به عنوان جشنواره ملي شعر از دست نهادهاي دولتي و نيمه دولتي دربيايد و به نهادهاي صنفي شاعران واگذار شود.