تمجيد گونزالس ايناريتو از فيلم بونگ جون هو
گرفتار بي‌رحمي سيستم كشنده سرمايه‌داري
هما بختياري
نشريه ورايتي در ستوني با عنوان «كارگردان‌ها درباره كارگردان‌ها» از فيلمسازها مي‌خواهد فيلم محبوب سال را معرفي كنند و از دلايل خود براي محبوبيت آن بگويند. تا به حال گيلرمو دل‌تورو، مايكل مور، استيو مك‌كويين، مايكل مان، بروس اسپرينگتن، تام فورد، يورگوس لانتي‌موس، انگ لي و ديگران بهترين فيلم‌هاي 2019 را در اين ستون معرفي كرده‌اند و دلايل تمجيد از آن اثر سينمايي را برشمرده‌اند.
آلخاندرو گونزالس ايناريتو كه رياست هيات داوران هفتادودومين دوره جشنواره فيلم كن را بر عهده داشت فيلم «انگل» به كارگرداني بونگ جون هو، فيلمساز اهل كره جنوبي را ستوده است. اثري كه اتفاقا برگزيده همين دوره جشنواره كن نام گرفت و نماينده كشور كره جنوبي در بخش بهترين فيلم بين‌المللي اسكار نود و دوم است. ايناريتو در ستون «كارگردان‌ها درباره كارگردان‌ها» دلايل خود را براي انتخاب اين فيلم اين‌طور بيان مي‌كند:
فيلم «انگل» به سبك رمان آداب اجتماعي شروع مي‌شود كه در طول فيلم و بي‌وقفه از كمدي سياه به داستان ترسناك، تريلر روانشناختي و ژانر وحشت تغيير سبك مي‌دهد و در نهايت، ناگزير به داستان تراژيك دور از ذهن تبديل مي‌شود. امسال در جشنواره فيلم كن همه در مورد اهداي نخل طلا به «انگل» متفق‌القول بوديم و چهره‌ها و اشتياق اعضاي هيات داوران زماني كه افتخار اين را داشتيم كه اين اثر را براي نخستين‌بار در كن به دنيا معرفي كنيم، در ذهنم نقش بست. بونگ جون هو فقط با دو موقعيت، يكي خانه خانواده‌اي ثروتمند و ديگري خانه خانواده‌اي فقير، تقريبا شبيه به نمايش تئاتر، جنگ طبقاتي بي‌رحمانه، تكان‌دهنده و شرم‌آور ميان دو خانواده را كه نمايانگر جامعه كره جنوبي است، به تصوير مي‌كشد؛ جنگي كه در سطح جهاني يكي از بزرگ‌ترين چالش‌هايي است كه بشريت با آن دست‌وپنجه نرم مي‌كند.
در فيلم «انگل» شخصيت مثبت يا منفي نداريم؛ خبري از قهرمان و فرد شرور نيست. آدم‌هاي اين داستان– مثل همه ما- به شكل شخصيت‌هاي كهن‌الگويي در بي‌رحمي سيستم كشنده سرمايه‌داري كه انسانيت را فرسوده و قورت داده است، گير افتاده‌اند.
چيزي كه در فيلم‌هاي بونگ جون هو مي‌پسندم اين است كه مهم نيست ژانر چه باشد، او بر داستان مسلط است از طرفي با انسانيت و اظهارنظر جامعه‌شناسانه صادق، چيزي تازه به آن مي‌افزايد. اما درخشش و منحصربه‌فردي «انگل» نه‌تنها بر اين حقيقت استوار است كه ژانرها را به صورت يكپارچه ادغام كرده (كه تقريبا ويژگي ناممكن هر كارگرداني است و چيزي است كه به امضاي حرفه‌اي بونگ جون هو بدل مي‌شود) بلكه اين است كه هر سكانس، صحنه، زاويه دوربين و نقش‌آفريني به شدت دقيق است و ما را كم‌كم به زيرزمين و آخرين طبقه جهنم مي‌برد كه درست جلوي چشم‌هاي ما است؛ جايي كه وقتي نمي‌شود راهي براي استنشاق نكردن بوي آن پيدا كنيم، از آن رو برمي‌گردانيم.