درباره خطرناك‌ترين مسابقه قايقراني جهان
در بيكران دريا بر بادهاي شرقي
بهرام سرگوسرايي
مسابقه قايق‌هاي بادباني سيدني – هوبارت، يكي از خطرناك‌ترين مسابقات رسمي دريانوردي در سطح جهان است و صدها ناخدا به همراه ملوان‌هاي‌شان پا به چالشي مي‌گذارند كه ممكن است در راه آن جان‌شان را از دست بدهند. اين مسابقه اواخر سال ميلادي برگزار مي‌شود و تماشاگران بسياري در خشكي و دريا خودشان را به سيدني و هوبارت، مبدا و مقصد اين مسابقه مي‌رسانند تا تلاش‌هاي خستگي ناپذير ديوانه‌هاي دريا را از نزديك ببينند. در زمان برگزاري اين مسابقه، بادهاي سهمگيني از سمت شمال شرقي مي‌وزد. قايق‌هايي كه در اين مسابقه استفاده مي‌شوند همه از نوع بادباني بوده و ظرفيت حمل يك گروه 20 نفره را دارند. هيچ‌گونه ابزاري اعم از پارو و موتور براي هدايت قايق‌ها استفاده نمي‌شود و تنها چيزي كه مي‌توانند به آن اتكا كنند قدرت ذهن، تصميم‌گيري صحيح و باد است.
شيوه پيمايش مسير
قايق‌ها از شمال بندر سيدني خارج مي‌شوند و سپس به راست مي‌پيچنند و به سمت هوبارت در تاسماني حركت مي‌كنند. مسافت اين مسابقه 628 مايل دريايي، معادل حدود 1163 كيلومتر است. بعد از شروع مسير، چالش‌ها آغاز مي‌شوند. جايي كه از بندرگاه‌هاي زيباي سيدني دور مي‌شوند و به درياي ناآرام تاسماني مي‌رسند. در اين فصل بادهاي شديد شمال شرقي كمك مي‌كنند تا قايق‌ها با نهايت سرعت به سمت مقصد حركت كنند، اما اتفاق بدي كه در اين ميان رخ مي‌دهد توفان‌هاست. اين باد شديد كه نيروي محركه قايق‌ها را تامين مي‌كند، تلاطم شديدي در دريا به وجود مي‌آورد. به‌خصوص زماني كه به شب‌هنگام برسيم، كار ملوان‌ها بسيار سخت خواهد شد. به خاطر طولاني بودن مسير و خطرهاي احتمالي كه ممكن است به وجود بيايد، گروه‌هايي متشكل از حدود 10 تا 20 نفر در هر قايق حضور دارند. اين افراد تخصص‌هاي مختلفي دارند و همه تحت فرمان ناخدا هستند. شب اول سخت‌ترين مرحله اين مسابقه مرگبار است. شرايط دريانوردي در اين مسير بسيار دشوار است و به واقع توانمندي ملوان‌ها را به چالش مي‌كشد. منطقي بودن و عكس‌العمل‌هاي بسيار سريع لازمه زنده ماندن در اين مسير است. ناخدا نه‌تنها بايد به فكر پيمايش مسير در كمترين زمان ممكن باشد، بلكه بايد به فكر تامين امنيت ملوان‌ها و حفظ قايق هم باشد.
اي باد شرطه برخيز...
احتمالا بزرگ‌ترين آرزوي هر ملواني در اين مسابقه اين است كه باد موافق بوزد و اسير بادهاي مخالف نشوند. قايقران‌ها بر پهنه بيكران دريا تنها به باد وابسته هستند و هر باد مخالف مي‌تواند آنها را از مسير اصلي دور كند. اسير نشدن در بادهاي شرقي و توفان‌هاي جنوبي، يكي از سخت‌ترين چالش‌هاي اين مبارزه سخت است. برخي از قايق‌ها هرگز به خط پايان نمي‌رسند و در طول تاريخ چندين ملوان در اين مسير كشته شده‌اند. در سال 1993 دو سوم ناوگاني كه مسابقه را آغاز كردند به خط پايان نرسيدند. در سال 1998 6 ملوان در اوايل درياي تاسماني جان‌شان را از دست دادند. ويل اكسلي از استراليا كه دو بار فاتح اين مسابقه شده در خصوص سختي‌هاي سيدني هوبارت مي‌گويد: «نبايد اين مسابقه را دست‌كم گرفت. من 350 هزار مايل دريايي دريانوردي كرده‌ام، سخت‌ترين و خطرناك‌ترين تجربه دريانوردي‌ام مربوط به اين مسابقه بود.» در طول مسير براي رسيدن به هوبارت، بايد با جزر و مدهاي رودخانه‌هايي كه به دريا مي‌رسند و بادهايي كه متوقف مي‌شوند، مبارزه كرد. ممكن است بسياري از قايق‌ها به جاي پيشروي، پسروي كنند. در هيچ مسابقه ديگري چنين چيزي ديده نمي‌شود كه برخي قايق‌ها به جاي اينكه به جلو حركت كنند به سمت عقب حركت كنند. جريان‌هاي دريايي و آب‌وهوايي با همدستي يكديگر بلايي سر قايق‌هاي كوچك‌تر مي‌آورند كه ديگر توان ادامه مسابقه را نخواهند داشت.
يك درجه تا جهنم
در ميان اين توفان‌ها و ناملايمات آب‌وهوايي، قايق‌هايي هستند كه هرگز تاسماني را نخواهند ديد. بندر هوبارت كه مقصد اين مسابقه است در تاسماني قرار دارد. ملوان‌ها و ناخداها بايد بهترين مسير را انتخاب كنند و بهترين مسير، چيزي نيست كه هر سال يكسان باشد. همه ساله جريان‌هاي دريايي و آب‌وهوايي در اين مقطع از سال دچار تغييرات غيرقابل پيش‌بيني مي‌شوند. انتخاب بهترين مسير و عبور از خليج توفان و رسيدن به رودخانه دراونت، كاري بسيار دشوار است. حتي اگر يك درجه در زاويه بادبان اشتباه پيش آمده باشد، بايد مسافت اضافه‌اي طي شود كه دمار از روزگار ملوان‌ها درخواهد آورد و ممكن است آنها جهنم را در درياي توفاني به چشم ببينند. در اين مسابقه شركت‌كنندگان از يك نقطه آفتابي و خوش آب و هوا به منطقه‌اي سرد و زمستاني مي‌روند.
خدا برنده را تعيين مي‌كند
راجر بدهام، يك كارشناس هواشناسي است كه از سال 1982 به صورت تخصصي روي اين مسابقه تحقيقات مي‌كند. او معتقد است اين خداست كه برنده مسابقه را تعيين مي‌كند. بدهام اعتقاد دارد زماني كه اين مسابقه آغاز مي‌شود، ملوان‌ها نبايد فقط به فكر زود رسيدن به مقاصدشان باشند، بلكه بايد در بهترين زمان به آنجا برسند. اين بدان معناست كه اگر ظهر به خليج توفان برسيد ممكن است اسير اتفاقات بد جوي بشويد و در صورتي كه اگر بعدازظهر به اين نقطه برسيد بدون مشكل از آن عبور خواهيد كرد. جهت وزش باد هر ساعت در حال عوض شدن است و حتي يك كارشناس باتجربه هواشناسي هم نمي‌تواند پيش‌بيني درستي از اين مسير داشته باشد. بنابراين ناخداها بايد تنها به تجربه و اميد خدا دل ببندند تا سريع‌تر از بقيه به مقصد برسند.
انسان بر طبيعت پيروز مي‌شود
اين مسابقه يك چالش بسيار بزرگ براي مبارزه با طبيعت است. در سال 1945 نفر اول اين مسابقه طي 6 روز و 14 ساعت و 22 دقيقه به مقصد رسيد. 10 سال بعد، برنده مسابقه موفق شد طي 4 روز و 18 ساعت به هوبارت برسد. دهه بعد، برنده تنها به 3 روز و 20 ساعت زمان نياز داشت. در سال 1975 سريع‌ترين قايق طي 2 روز و 14 ساعت از خط پايان عبور كرد. در سال 2017 يك قايقران استراليايي موفق شد تنها طي يك روز و 9 ساعت و 15 دقيقه و 24 ثانيه به مقصد برسد و ركورد اين مسابقات را از آن خود كند. براي ثبت چنين ركوردي علاوه بر مهندسي و ساخت قايق با بهترين كيفيت، تجهيزات فوق‌العاده مدرن و كارآمد، تجربه بسيار زياد ناخدا و همكاري تيمي فوق‌العاده نيازمند ياري طبيعت هم هستيد.