از درگذشت ايوان پاسر تا حراج نسخه‌اي از كتاب شكسپير
ايده‌هاي جنجالي نولان با بودجه‌اي هنگفت
گروه هنر و ادبيات
در روزهاي گذشته اتفاقات مهمي در دنياي هنر و ادبيات جهان روي داد. كارگردان متولد چك در 86 سالگي در امريكا درگذشت. ايوان پاسر فيلمسازي بود كه در شكل‌گيري موج نوي سينماي چك سهم بسزايي ايفا كرد. گزارشي از عملكرد گيشه سينماها در سال 2019 منتشر شده است كه نشان مي‌دهد كمپاني ديزني سلطه سينماهاي جهان را با فيلم‌هاي ابرقهرماني و انيميشنش در دست دارد. نولان تابستان آينده تازه‌ترين اثرش، «انگاشته» را روي پرده مي‌برد؛ اثري كه نولان و عوامل سازنده‌اش از درز كردن خط داستاني آن شديدا خودداري كرده‌اند. حتي نولان رابرت پتينسون را در اتاقي كه درش قفل بود نشاند و فيلمنامه را به او داد. در انتهاي اين مطلب سري به دنياي ادبيات مي‌زنيم و از حراج نسخه مجموعه آثار نمايشي ويليام شكسپير در كريستيز خواهيم گفت.
كارگردان موج نوي چك درگذشت
ايوان پاسر، كارگردان متولد چك كه بيشتر او را براي تريلر كالت امريكايي‌اش «راه كاتر» مي‌شناسيم، پنجشنبه در شهر رينوي ايالت نوادا درگذشت. خبر درگذشت اين كارگردان موج نوي سينماي چك را روزنامه آنلاين كشور چك «iDnes» منتشر كرد اما به علت آن اشاره‌اي نكرده است. پاسر اهل پراگ بود و در مدرسه‌اي كه آنجا مي‌رفت با ميلوش فورمن، كسي كه در آينده به كارگرداني برجسته بدل شد و واتسلاف هاول، رييس‌جمهور جمهوري چك، همكلاسي بود. پس از آن در معتبرترين مدرسه فيلم كشور به نام FAMU ثبت‌نام كرد. پاسر با فيلمنامه‌نويسي آثاري براي فورمن از جمله درام موزيكال ضدجنگ «مو»، كمدي «مجلس رقص آتش‌نشانان» و كمدي «عشق‌هاي يك بلوند» در دهه 1960 به شهرت رسيد. اما پاسر كارگرداني را براي نخستين‌بار با ساخت فيلم بلند «كنج روشن» (1965) تجربه كرد. پاسر به موج نوي سينماي چك اسلواكي تعلق داشت كه علاوه بر فورمن، ويه‌را خيليلووا و يان نيمتس نيز در شكل‌گيري آن سهم داشتند. سينماي آنها انحراف از ژانر رئاليسم سوسياليستي را كه حكمرانان كمونيست معرفي كرده بودند، برجسته كرد. در پي حمله شوروي به چك‌اسلواكي در سال 1968، پاسر و فورمن از كشور گريختند و در نهايت مسيرشان به امريكا ختم شد.
شناخته‌شده‌ترين فيلم امريكايي پاسر تريلر نئو نوآر «راه كاتر» (1981) با نقش‌آفريني جان هرد و جف بريجز است.
ركورد بي‌سابقه فروش فيلم در گيشه جهاني
طبق گزارشي وبسايت سينمايي «Comscore»، گيشه جهاني در سالي كه گذشت 42 ميليارد دلار و 500 ميليون دلار فروش كرد اما مجموع فروش بليت‌هاي سينما در خود امريكاي شمالي 11 ميليارد و 400 ميليون دلار بود. يعني چهار درصد كمتر از ركورد سال 2018 كه رقم 11 ميليارد و 880 ميليون دلار را ثبت كرد. اين كسري، سقوط آزاد سينماهاي امريكا در پنج سال اخير را رقم زده است.
رشد فروش سينماها به واسطه افزايش فروش فيلم‌هاي خارجي است. 31 ميليارد و صد ميليون دلار از درآمد سالانه سينماي جهان از گيشه سينماهاي بين‌الملل (كشورهايي به غيراز امريكا) به دست آمده و نخستين‌باري است كه درآمد اين گيشه با رشد ۴ درصدي به رقمي بالاتر از ۳۰ ميليارد دلار رسيده است. چين، ژاپن، كره‌جنوبي، فرانسه، آلمان، روسيه، مكزيك، اسپانيا، برزيل و ايتاليا از مهم‌ترين بازارهاي بين‌المللي سينما در سال گذشته ميلادي بودند.
در سال 2019 كمپاني ديزني با فيلم «انتقام‌جويان: پايان بازي» با فروش 2 ميليارد و 790 ميليون دلار در گيشه جهاني توانست ركورد پرفروش‌ترين فيلم تاريخ سينما را از فيلم «آواتار» (۲ميليارد و 780 ميليون دلار) بگيرد. «شيرشاه» «منجمد ۲» «كاپيتان مارول» «داستان اسباب‌بازي ۴» و «علاء‌الدين» پرفروش‌ترين فيلم‌هاي ديزني در سال گذشته بودند.
بودجه هنگفت فيلم نولان
بودجه فيلم‌هاي كريستوفر نولان، فيلمساز امريكايي هميشه با هياهو همراه بوده است. تابستان سال آينده فيلم تازه‌‌اي از نولان به نام «انگاشته» روي پرده مي‌رود؛ فيلمي كه گفته مي‌شود پرهزينه‌ترين فيلم نولان تا به امروز محسوب مي‌شود. تابستان سال گذشته در گزارش‌ها آمده بود كمپاني برادران وارنر اين اثر را با بودجه هنگفت 225 ميليون دلاري تهيه و توليد مي‌كند. نشريه‌هاي ورايتي و كلايدر همين هفته در گزارشي تاييد كرده‌اند كه بودجه «انگاشته» 205 ميليون دلار است. اين رقم كمتر از شايعه سال گذشته است اما باز هم گران‌ترين فيلمي است كه نولان جلوي دوربين برده است. به نظر مي‌رسد نولان با اين بودجه هنگفت قرار است ايده‌هاي جنجالي‌اش را روي پرده ببرد.
كمپاني برادران وارنر خط داستاني فيلم را به بيرون درز نداده است. در فيلم «انگاشته» جان ديويد واشنگتن و رابرت پتينسون نقش‌آفريني مي‌كنند. اين دو از بازيگراني هستند كه مثل بازيگران درجه يك- لئوناردو دي كاپريو و متيو مك‌كاناهي- مبلغ بالايي براي بازيگري درخواست نمي‌كنند. پس 205 ميليون دلاري كه نولان مي‌خواهد خرج اين فيلم كند، كجا مي‌رود؟ توليد اين فيلم در هفت كشور جهان از جمله دانمارك، استوني، هند، ايتاليا، بريتانيا و امريكا رقم خواهد خورد. شايد فيلمبرداري در شهرهاي مختلف دنيا هزينه توليد اين فيلم را افزايش داده است. پيش از اين گران‌ترين فيلم نولان «شواليه تاريكي برمي‌خيزد» شناخته مي‌شد. اين اثر تنها فيلم بلند اين كارگردان به شمار مي‌رفت كه بودجه توليدش بيشتر از 200 ميليون دلار بود. بقيه پروژه‌هاي سينمايي نولان مانند «شواليه تاريكي»، «تلقين» و «ميان ستاره‌اي» است كه هزينه ساخت‌شان بين 150 تا 180 ميليون دلار بود. او «دانكرك» را با بودجه متوسط 100 ميليون دلاري كارگرداني كرد. اغلب استوديوها از اختصاص چنين بودجه‌هايي به فيلم‌هاي غيراقتباسي و اصيل سر باز مي‌زنند اما نولان در سال‌هاي فعاليتش در حرفه كارگرداني، راي مسوولان برادران وارنر را به دست آورده است. اين كارگردان امريكايي طي دهه گذشته پشت سر هم فيلم‌هايي ساخته است كه هم به مذاق منتقدان خوش آمده و هم مخاطبان سينما.
فروش نسخه‌اي از كتاب شكسپير
نسخه كاملي از مجموعه نمايشنامه‌هاي ويليام شكسپير، شاعر انگليسي قرن شانزدهم كه با نام «First Folio» شناخته مي‌شود پس از 20 سال براي نخستين‌بار در حراجي كريستيز به فروش مي‌رود. كارشناسان ارزش اين اثر را بين 4 تا 6 ميليون دلار ارزيابي كرده‌اند. First Folio نخستين مجموعه نمايشنامه‌هاي شكسپير است كه يكي از مهم‌ترين كتاب‌هاي تاريخ ادبيات شناخته مي‌شود. عنوان رسمي اين اثر «آثار كمدي، تاريخي و تراژدي آقاي ويليام شكسپير است كه 36 نمايشنامه اين شاعر در آن گنجانده شده است. شكسپير در طول عمرش آثار نمايشي‌اش را منتشر نكرد و فقط آنها را روي صحنه مي‌برد. هفت سال پس از درگذشت شكسپير در سال 1616، جان همينگز و هنري كاندل دوستان اين نمايشنامه‌نويس و بازيگران تئاتر تصميم به انتشار آثار نمايشي او گرفتند و First Folio ميراث شكسپير نام گرفت.اين كتاب هفته آينده در سالن كريستيز لندن به نمايش درمي‌آيد. پس از آن در شعبه‌هاي اين حراجي در شهرهاي نيويورك، هنگ كنگ و پكن در معرض نمايش قرار مي‌گيرد. بيست‌وچهارم آوريل اين كتاب در كريستيز نيويورك چوب حراج مي‌خورد.