صنعت هوانوردي ايران يكي از مهم‌ترين صنايعي است كه همزمان با پيروزي انقلاب اسلامي، تحريم‌هاي متعددي را تجربه كرده است. اين تحريم‌ها در مقاطعي صنعت هوانوردي را با مشكلات جدي مواجه و شرايط را براي شركت‌هاي هواپيمايي سخت كرده است. با يك بررسي كلي مي‌توان فهميد كه فرودگاه‌ها به دليل گران بودن قيمت بليتي كه ناشي از هزينه‌هاي پرواز و همچنين مشكل تامين قطعات است با كاهش پرواز و كاهش محسوس مسافران همراه بوده‌اند. حقيقتا ادامه اين روند صنعت هوانوردي را با مشكلات بيشتر و جدي‌تري مواجه خواهد كرد. از يك طرف مشكل تامين قطعات هواپيما و قيمت‌هاي سرسام‌آور آن و از طرفي ناوگان فرسوده كشور و استفاده از هواپيماهاي كار كرده و قديمي، مشكلاتي را براي صنعت هوانوردي كشور ايجاد كرده است. به راستي چه آينده‌اي در انتظار صنعت هوانوردي است؟ راه برون‌رفت از اين شرايط در حال حاضر هوانوردي چيست؟
در صنعت هوانوردي همانند صنايع ديگر ۳ فاكتور اصلي نيروي انساني، تجهيزات و دانش كافي و منابع مالي حائز اهميت است كه هر سه فاكتور در فرودگاه‌ها و شركت‌هاي هواپيمايي به واسطه نيروي انساني كارآمد تبلور پيدا مي‌كند و اهميت خود را نشان مي‌دهد.
در اين مطلب به راه‌هاي برون‌رفت از مشكلات پيش روي صنعت هوانوردي خواهيم پرداخت.
نيروي انساني
حوزه نيروي انساني، شامل زيرشاخه‌هايي از قبيل مديريت، نيروي اجرايي و نيروي متخصص است.
در بحث مديريت، متاسفانه كشور ما در صنعت هوانوردي از نبود يك نقشه راه جامع كه داراي چشم‌اندازي دقيق باشد رنج مي‌برد. نقشه راهي كه تمامي اركان اجرايي و تصميم‌گير صنعت موظف به اجراي آن باشند تا از اتخاذ تصميمات سليقه‌اي و خلق‌الساعه‌اي جلوگيري كند. يكي ديگر از نكات مهم در بحث نيروي انساني، موضوع آموزش در صنعت هوايي است كه بايد در آن اصلاحات بنيادين انجام شود. از اين رو ارتباط صنعت با دانشگاه و مراكز جذب و آموزش و توليد و ورودي نيروي انساني لازم و كارآمد براي صنعت هوانوردي، ارتباط بيشتر و تنگاتنگ يك سازمان برتر در اين امور را مي‌طلبد كه اين حركت را دقيق‌تر و بهتر هدايت كند؛ از اين‌رو آموزش‌هاي صنعت هوانوردي بايد همسو و در راستاي آموزش‌هاي بين‌المللي بوده و از يك چارچوب خاص تبعيت كنند با اين كار مي‌توان از خروج سرمايه‌هاي انساني به خارج از كشور جلوگيري كرد و حتي اقدام به بازگشت بسياري از آنان كرد.
فرودگاه‌ها
با توجه به پيش‌بيني‌ها مبني بر افزايش تعداد مسافران و تقاضا براي سفرهاي هوايي در جهان به خصوص قاره آسيا و اقيانوسيه و تصميم و تاكيد دولت‌ها و سرمايه‌گذاران جهت ساخت فرودگاه‌هاي جديد در جهان به دليل اينكه بتوانند پاسخگوي نياز مسافران و شركت‌هاي هواپيمايي باشند اما ساخت و تاسيس فرودگاه جديد در ايران داستان ديگري دارد. به دليل ناوگان فرسوده، توقف ورود هواپيماهاي جديد به داخل كشور و وجود فرودگاه در مناطق پرترافيك هوايي، نياز كشور به فرودگاه تا ۱۰ سال ديگر اشباع شده است و به جاي ساخت فرودگاه جديد نياز به بازسازي و گسترش ترمينال‌هاي فرودگاهي و مجهز كردن آنها به سيستم‌هاي ناوبري پيشرفته به منظور فراهم كردن بسترهاي ورود هواپيماهاي به روز دنيا را در آينده داريم به‌طوري كه هر فرودگاه يكي از جاذبه‌ها و نقاط جذاب براي يك مسافر در آن شهر باشد.
يكي ديگر از راه‌هاي بهبود شرايط هوانوردي كشور در حوزه فرودگاه‌ها، تاسيس فرودگاه‌هاي نسل سوم است. فرودگاه‌هاي نسل سوم فرودگاه‌هايي هستند كه توسط دولت‌هاي محلي (استانداري و شهرداري‌ها) از محل بودجه استاني و محلي اداره مي‌شوند به اين ترتيب شركت فرودگاه‌ها در بودجه و درآمد اين فرودگاه‌ها دخالتي ندارد و مقامات محلي با استفاده از ظرفيت‌هاي داخلي استان يا شهر مربوطه به اداره فرودگاه مي‌پردازند و مي‌توانند اين فرودگاه‌ها را به پايگاه‌هايي براي گسترش هوانوردي عمومي تبديل كنند اين موضوع سبب مي‌شود هوانوردي عمومي سهم بيشتري از هوانوردي تجاري را در اين صنعت كسب كند. از آثار مثبت ديگر اين طرح مي‌توان به كاهش فشار مالي و اقتصادي از دوش شركت فرودگاه‌ها، رونق آموزشگاه‌هاي هوانوردي و رونق خدمات هوانوردي در سطح عمومي مانند تاكسي هوايي، پست و آمبولانس هوايي اشاره كرد.
شركت‌هاي هواپيمايي
شركت‌هاي هواپيمايي به عنوان يكي از اركان اصلي در صنعت هوايي هر كشور، نقش بسزايي را در رشد و گسترش هوانوردي و گردشگري آن كشور ايجاد مي‌كند.
شركت‌هاي هواپيمايي مي‌توانند با رعايت موارد ذيل سفر را براي مردم لذت‌بخش‌تر و براي خود سودآور‌تر كنند. شركت‌هاي هواپيمايي نبايد كلكسيوني از هواپيما داشته باشند زيرا نمي‌توانند به سودآوري برسند. وقتي تنوع هواپيما وجود داشته باشد بايد براي هر كدام يك نظام پشتيباني متفاوت وجود داشته باشد كه طبيعتا هزينه بالايي دارد.
شركت‌هاي هواپيمايي، به منظور افزايش بهره‌وري بايد با يكديگر تعامل سازنده‌تري داشته باشند. ايرلاين‌هاي ايراني دليلي ندارد كه باهم چالشي و پرهزينه رقابت كنند بلكه مي‌توانند با بهره‌گيري از امكانات يكديگر به افزايش بهره‌وري در سود كمك كنند.
ايرلاين‌ها در ايران بايد به سمت تورگرداني بروند يعني با انعقاد قراردادهاي ما بين انجمن‌هاي تورگردانان و هتلداران به افزايش مسافر خود كمك كرده و تامين سرمايه كنند.
شركت‌هاي هواپيمايي بايد اقدام به برندسازي كنند. يكي از وظايف بخش بازاريابي و تبليغات و خدمات يا به عبارت ديگر روابط عمومي در هر سازمان و شركت هوايي تبليغات موثر و هدفمند و توسعه برند آن شركت هواپيمايي است كه در جلب و جذب مسافر نقش پررنگي را ايفا مي‌كند.