زندگي با گاندوها
علي‌اصغر مباركي
حجم بارندگي بسيار شديد از طغيان كردن رودخانه‌ها گذشته است و حالا سدها سرريز كرده‌اند و مردم سيستان‌وبلوچستان را درگير. حجم آب در كنار سرعت جريان آن باعث شده تمساح‌هاي پوزه كوتاه (گاندوها) نتوانند در برابر جريان آن مقاومت كرده و از زيستگاه خود جابه‌جا شوند. علاوه بر آن گل‌آلود بودن آب هم مزيد بر علت شده و درنهايت افرادي از اين گونه تلف شده‌اند، هر چند كه آمار دقيقي از اين تلفات نداريم.
گاندوهايي كه توانسته‌اند خود را از اين مهلكه بيرون بكشند، حالت تهاجمي و غيرطبيعي دارند، آنها تلاش مي‌كنند براي ادامه حيات خودشان را به هوتك‌ها برسانند همچنين در اين شرايط يكي از منابع تغذيه‌اي آنها در اين ايام احشام تلف شده اي است كه روي سطح آب شناورند. هر دو اين عوامل گاندوها را به نزديك زيستگاه‌هاي انساني مي‌كشاند. از سوي ديگر انتقال و جابه‌جايي اين گونه به محل سابق‌شان هم شرايطي هم ممكن نيست، زيرا زيستگاهي براي آنها وجود ندارد كه بار ديگر به آن بازگردند.
در نتيجه بايد در انتظار فروكش كردن آب و بازگشت شرايط به حالت عادي باشيم كه ممكن است سه الي چهار ماه طول بكشد و در آن زمان جابه‌جايي گاندوها به زيستگاه شان اتفاق بيفتد.
همه مي‌دانيم وضعيت مردم محلي در مناطق سيل‌زده استان سيستان‌وبلوچستان مساعد نيست، لاشه‌هاي احشام، گاندوها را به سمت مناطق مسكوني مي‌كشد و همين موضوع به تعارضات حيات‌وحش و انسان دامن مي‌زند، از طرف ديگر مي‌دانيم كه اصلي‌ترين زيستگاه گاندوها دشتياري و رودخانه سرباز است و سده‌هاست كه مردم محلي اين گونه را حفاظت كرده و آن را نمادي از آب و آباداني مي‌دانند.
تمام اين دانسته‌ها نشان از وضعيت پيچيده سيستان و بلوچستان دارد كه گاه در برخي مناطق برق و آب هم قطع شده است. به نظر مي رسد تنها راهكار در اين زمان فاصله گرفتن از گاندوها باشد. همچنين اهالي به محض مشاهده آنها با ماموران محيط‌زيست و گروه‌هاي امدادي تماس بگيرند تا بتوانند آنها را از محل زندگي مردم دور كرده و اين بحران را مديريت كنند.