گروه اقتصادي
با روند باثبات نرخ ارز در ماه‌هاي گذشته و نوسانات پايين در بازارهاي موازي، حالا نرخ تورم نيز آرام آرام مهارشدني به نظر مي‌رسد چرا كه آخرين گزارش مركز آمار ايران از نرخ تورم سالانه دي‌ماه ١٣٩٨ براي خانوارهاي كشور نشان از رسيدن اين عدد به ٣٨,٦ درصد دارد؛ رقمي كه نسبت به آذرماه امسال، ١.٤ واحد درصد كاهش داشته و نشانه‌هايي از تخليه شوك ارزي به دست مي‌دهد.
گزارش مركز آمار ايران حاكي است نرخ تورم سالانه دي‌ماه امسال در مقايسه با آذرماه ١,٥ واحد درصد كاهش يافته است. نرخ تورم سالانه گروه عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» با كاهش 4 دهم درصدي به ٢٤ درصد و گروه «كالاهاي غيرخوراكي و خدمات» با كاهش ٠.٣ واحد درصدي به ٢٧.٤ درصد رسيده است.منظور از نرخ تورم نقطه‌اي، درصد تغيير عدد شاخص قيمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است. نرخ تورم نقطه‌اي در دي‌ماه ١٣٩٨ به عدد ٢٦,٣ درصد رسيده است؛ يعني خانوارهاي كشور به‌طور ميانگين ٢٦.٣ درصد بيشتر از دي ١٣٩٧ براي خريد يك «مجموعه كالاها و خدمات يكسان» هزينه كرده‌اند.
اين در حالي است كه نرخ تورم نقطه‌اي براي خانوارهاي شهري ٢٦,٢ درصد بوده كه نسبت به ماه قبل ١.٤ واحد درصد كاهش داشته است. همچنين اين نرخ براي خانوارهاي روستايي ٢٧.٠ درصد بوده كه نسبت به ماه قبل ١.٩ واحد درصد كاهش داشته است.
كاهش نرخ تورم ماهانه
منظور از نرخ تورم ماهانه، درصد تغيير عدد شاخص تورم، نسبت به ماه قبل است. نرخ تورم ماهانه دي امسال به ٠,٨ درصد رسيده كه در مقايسه با نرخ تورم ماهانه در آذر، ٢.٤ واحد درصد كاهش داشته است. تورم ماهانه براي گروه‌هاي عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» و «كالاهاي غير خوراكي و خدمات» به ترتيب ٠.٣- درصد و ١.٤ درصد بوده است.اين در حالي است كه نرخ تورم ماهانه براي خانوارهاي شهري ٠,٩ درصد است كه نسبت به ماه قبل، ٢.١ واحد درصد كاهش داشته است. همچنين اين نرخ براي خانوارهاي روستايي ٠.٥ درصد بوده كه نسبت به ماه قبل ٣.٧ واحد درصد كاهش داشته است.
كاهش نرخ تورم سالانه
منظور از نرخ تورم سالانه، درصد تغيير ميانگين اعداد شاخص قيمت در يك سال منتهي به ماه جاري، نسبت به دوره مشابه قبل از آن است. نرخ تورم سالانه دي‌ماه ١٣٩٨ براي خانوارهاي كشور به ٣٨,٦ درصد رسيده كه نسبت به همين اطلاع در ماه قبل، ١.٤ واحد درصد كاهش نشان مي‌دهد.
اين در حالي است كه نرخ تورم سالانه براي خانوارهاي شهري ٣٨,٠ درصد است كه نسبت به ماه قبل ١.٣ واحد درصد كاهش داشته است. همچنين اين نرخ براي خانوارهاي روستايي ٤٢.٢ درصد بوده كه نسبت به ماه قبل ١.٦ واحد درصد كاهش داشته است.
تغييرات قيمت‌ها در ماه جاري
در گروه عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» بيشترين افزايش قيمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «ميوه و خشكبار» (انار، موز و هندوانه) است. در گروه عمده «كالاهاي غيرخوراكي و خدمات» گروه «حمل ونقل» (انواع اتومبيل سواري) بيشترين افزايش قيمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند.همچنين گروه «سبزيجات» (گوجه‌فرنگي) و گروه «گوشت قرمز، سفيد و فرآورده آنها» (گوشت گاو، گوشت گوسفند) نسبت به ماه قبل، كاهش قيمت داشته است.
درصد تغييرات تورم در دهك‌هاي هزينه‌اي
آن‌گونه كه مركز آمار ايران گزارش داده، دامنه تغييرات نرخ تورم سالانه در دي‌ماه ١٣٩٨ براي دهك‌هاي مختلف هزينه‌اي از ٣٨,١ درصد براي دهك اول تا ٤٠.٣ درصد براي دهك دهم متغير بوده است.
چرا تورم كاهش يافت؟
به نظر مي‌رسد بخش عمده دلايل كاهش تورم در سبد كالايي خانوارهاي كشور را بايد در پايين آمدن نرخ تورم توليدكننده جست‌وجو كرد. شاخص بهاي توليدكننده يكي از معيارهايي است كه به منظور سنجش عملكرد اقتصادي، از سطح عمومي قيمت‌ها محاسبه و منتشر مي‌شود. از اين رو، تاثير قابل‌توجهي بر تصميم‌گيري صاحبان صنايع، سرمايه‌گذاران و حتي سياستمداران خواهد داشت. هدف از محاسبه شاخص بهاي توليدكننده، اندازه‌گيري تغييرات قيمت‌هايي است كه توليدكنندگان در ازاي فروش كالاها و خدمات خود دريافت مي‌كنند؛ به عبارت ديگر مي‌توان عنوان كرد كه اين شاخص، قيمت كالاها در كارخانه و مبدا توليد را در نظر مي‌گيرد. اين شاخص به صورت يك شاخص وزني از قيمت عمده‌فروشي كالاها يا قيمت‌هاي توليدكننده محاسبه مي‌شود؛ به همين دليل برخي شاخص بهاي توليدكننده را شاخصي مي‌دانند كه روندهاي قيمتي در بازارهاي عمده‌فروشي، صنايع توليدي و بازار كالاها را منعكس مي‌كند. اما اهميت اين شاخص در اقتصاد چيست؟ در ادبيات اقتصادي از اين شاخص به عنوان يك شاخص پيش‌نگر (Leading Indicator) ياد مي‌شود؛ به اين معني كه با بررسي اين شاخص مي‌توان از سطح تغيير قيمت‌ها در بازار كالا و خدمات مصرفي يا تورم اطلاع كسب كرد؛ به بيان ديگر هر افزايش يا كاهش قيمت در شاخص بهاي توليدكننده با يك وقفه زماني در شاخص بهاي مصرف‌كننده نيز مشاهده مي‌شود. از اين رو از تغييرات شاخص بهاي توليدكننده به عنوان پيشگويي براي تورم عنوان مي‌كنند.
آن‌گونه كه مركز آمار ايران گزارش داده شاخص قيمت توليدكننده بخش‌هاي خدمات كشور نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) در فصل پاييز ١٣٩٨ به ٢٧,٨ درصد رسيد كه در مقايسه با همين اطلاع در فصل قبل (٣٠.٩) ٣.١ واحد درصد كاهش داشته است.
تورم فصلي
تغييرات شاخص قيمت توليدكننده بخش‌هاي خدمات كل كشور نسبت به فصل قبل (تورم فصلي) در فصل پاييز ١٣٩٨ به ٦,٢ درصد رسيد كه در مقايسه با همين اطلاع در فصل قبل (٧.٣) ١.١ واحد درصد كاهش دارد. كمترين تورم فصلي به ترتيب مربوط به بخش‌هاي «خدمات واسطه‌گري‌هاي مالي (بيمه) و خدمات مستغلات، اجاره و فعاليت‌هاي كسب و كار (١.٤ درصد) و بهداشت و مددكاري اجتماعي
(٦.٢) است. بيشترين تورم فصلي توليد نيز مربوط به «خدمات آموزش» (١٧.١ درصد) مي‌شود.
تورم نقطه به نقطه
تغييرات شاخص قيمت توليدكننده بخش‌هاي خدمات كل كشور نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) در فصل پاييز ١٣٩٨ به ٢٧,٨ درصد رسيد كه در مقايسه با همين اطلاع در فصل قبل ٣.١ واحد درصد كاهش داشته است؛ به عبارتي، ميانگين قيمت دريافتي توسط ارايه‌دهندگان خدمات به ازاي توليد خدمات‌شان در داخل كشور، در فصل پاييز ١٣٩٨ نسبت به فصل پاييز ١٣٩٧، ٢٧.٨ درصد افزايش دارد. در بخش‌هاي خدمات كمترين نرخ مربوط به بخش «خدمات مستغلات، اجاره و فعاليت‌هاي كسب و كار» (١٤.٧ درصد) و بيشترين نرخ مربوط به بخش «خدمات هتل و رستوران»
(٤٦.٣ درصد) است.
تورم سالانه
تغييرات ميانگين شاخص كل قيمت توليدكننده بخش‌هاي خدمات در چهار فصل منتهي به فصل پاييز ١٣٩٨ (تورم سالانه) به ٣٠,٥ درصد رسيد كه نسبت به همين اطلاع در فصل قبل (٣٠.١) ٠.٤ واحد درصد افزايش نشان مي‌دهد. در فصل مورد بررسي، در ميان بخش‌هاي خدمات در كشور، كمترين تورم سالانه مربوط به بخش «خدمات مستغلات، اجاره و فعاليت‌هاي كسب و كار» (١٧.٩ درصد) و بيشترين آن مربوط به بخش «خدمات هتل و رستوران» (٥١.٢ درصد) است.