پيرو اظهارات مدير بخش «به‌علاوه فجر» جشنواره تئاتر فجر
ضد جريان خصوصي شده‌ايد
بابك احمدي
با خداحافظي ندا هنگامي از مديريت بخش «به‌علاوه فجر» سي‌وهشتمين جشنواره بين‌المللي تئاتر فجر، خيام وقاركاشاني مسووليت اداره اين بخش را برعهده گرفت. طبيعي است كه وقاركاشاني زمان چنداني براي پي‌ريزي يا پيشبرد اهداف خاص نداشته و از او نيز انتظار چنداني نمي‌رود، اما اينكه انتظار نتيجه شاق نداريم دليل نمي‌شود انتظار حداقلي انتخاب دقيق واژه‌ها هنگام مصاحبه و اظهارنظر را هم كنار گذاشته باشيم. توضيح اينكه وقاركاشاني در گفت‌وگويش با خبرگزاري ايلنا مي‌گويد: «به دبير محترم پيشنهادي دادم مبني بر اينكه اين بخش را رقابتي كنيم. آقاي برهاني‌مرند رغبت چنداني بر رقابتي شدن جشنواره نداشت و از تعداد آثار رقابتي جدول بخش اصلي هم كم كرده بود، اما چون تماشاخانه‌داران مايل به رقابت در اين بخش بودند، ايشان هم موافقت كرد.» ضمن اينكه پيش‌تر نيز در پاسخ به سوالي درباره اطلاعيه يكي از سالن‌هاي خصوصي پيرامون عدم تمايل به مشاركت در جشنواره (كه به گفته وقاركاشاني تنها مربوط به امسال نيست و در چند سال اخير همواره چنين رويه‌اي داشته) مي‌گويد: «نمايش موردنظر از سالن مستقل حذف و به سالن ديگري منتقل شد.»
با نگاهي اجمالي به هدف موردنظر جامعه تئاتر و مديرانِ انگشت‌شمارِ همسو درخصوص تسهيل فرآيند دريافت مجوز موسسه‌هاي تك‌منظوره و چندمنظوره در دوران مديريت مهدي شفيعي در اداره كل هنرهاي نمايشي كه با همراهي علي مرادخاني، معاون وقت امور هنري وزير ارشاد به جريان افتاد، درمي‌يابيم هر دو اظهارنظر مدير بخش «به‌علاوه فجر» جشنواره سي‌وهشتم چه اندازه ضد جريان تئاتر خصوصي و در جهت ايجاد مشوق‌هايي به سوي هرچه دولتي‌تر شدن بخش خصوصي است. اول از دومي شروع كنم كه يك ادعاي خلاف واقع است؛ در اطلاعيه سالن خصوصي مورد اشاره به هيچ‌وجه بحث جلوگيري يا حذف هيچ گروه نمايشي نبوده، ضمن اينكه در انتهاي متن چندباره به اين نكته اشاره مي‌شود كه گروه طبق وعده قبلي بين كارگردان و سالن مي‌تواند به اجراهاي خود ادامه دهد، بنابراين تغيير سالن با همدلي و همراهي رياست و دبير جشنواره صورت گرفته است. اينكه وقاركاشاني در مقام يكي از منتفعان جريان فعاليت سالن‌هاي خصوصي چنين اظهارنظر كند در جهت ايجاد شكاف بيشتر عمل مي‌كند كه اصولا «حذف» كار هنرمندان نيست.
هدف از تشويق فعاليت سالن‌هاي خصوصي اتفاقا همين دوري جستن از رويكردهاي دولتي و فاصله گرفتن هر چه بيشتر از دريافت مشوق‌هاي دولتي بوده كه تنديس و جايزه نقدي جشنواره تئاتر فجر نيز در همين شمار است، اما با پيشنهادِ به‌زعم نگارنده غلطِ مدير بخش «به‌علاوه تئاتر فجر» بعضي (و نه تمام) سالن‌هاي خصوصي كه اتفاقا در طول سال برنامه‌ريزي دقيقي نداشته‌اند (چرايي‌اش دلايل متعدد دارد) به مشاركت در جشنواره‌اي تشويق مي‌شوند كه خصوصي نيست. پس جا دارد انتقاد كنم كه مدير اين بخش جاي تشويق به دولتي‌تر شدن سالن‌ها، بايد راهكاري براي برپايي جشنواره يا گردهمايي غيررقابتي ارايه مي‌داد كه متاسفانه نه‌تنها چنين نكرد، بلكه ضد جريان خصوصي گام برداشت؟ چراكه تجربه سي‌وهشت دوره برگزاري رقابتي جشنواره نشان مي‌دهد تنديس‌ها و تشويق‌ها چندان هم تضمين‌كننده فرداي روشن يك هنرمند نبوده، مديريت سالن خصوصي كه جاي خود دارد.