فقط 16 زن در تهران نام‌شان براي راي‌دهندگان آشناست
سينا قنبرپور
حسن روحاني، رييس‌جمهور در سومين روز مهلت تبليغات رسمي نامزدهاي انتخابات مجلس شوراي اسلامي كه همزمان با ميلاد حضرت فاطمه و روز زن بود، گفت: «زنان مي‌توانند سرنوشت انتخابات را تغيير دهند» و علاوه بر اين تاكيد كرد: «شور انتخابات با خانم‌ها است و هميشه اين‌چنين بوده است. در تمام انتخابات، اگر خانم‌ها تصميم بگيرند شور انتخاباتي را درست مي‌كنند و خانم‌ها قادرند افرادي را كه مي‌بينند افكار آنها و نيات و تصميمات و اذهان‌شان براي پيشرفت كشور مفيدتر است آنها را برگزينند و انتخاب كنند.» حالا كه اين مطلب را مي‌خوانيد فقط 2 روز از مهلت قانوني تبليغات نامزدها باقي است و پرسش اين است كه چگونه قرار است شور انتخاباتي ايجاد شود. آنچه وضعيت زنان در انتخابات كنوني را با دوره قبلي متفاوت مي‌كند بحث مطالباتي بود كه براي زنان و توسط زنان مطرح شده بود؛ «تغيير چهره مردانه مجلس» يكي از سرفصل‌هايي بود كه به كمپين تبديل شد و زنان بسياري را روانه ثبت‌نام براي ورود به كارزار انتخابات مجلس دهم كرد. اما امسال هيچ خبري از مطالبه‌گري زنان نبود. حالا در شرايطي كه در تهران از يك‌هزار و 415 نامزد تاييد صلاحيت شده 201 نفر زن هستند و ظرفيت كمتري از فهرست‌هاي موجود هم به آنان اختصاص پيدا كرده پرسش اين است كه چگونه رييس‌جمهور انتظار دارد زنان مثل دفعات قبل شور انتخاباتي ايجاد كنند و سرنوشت انتخابات را تغيير دهند.
وضعيت زنان در تهران چه مي‌گويد؟
بررسي فهرست نامزدهاي تاييد صلاحيت شده براي حوزه انتخابيه تهران، ري، شميرانات، بومهن و اسلامشهر كه توسط فرمانداري تهران منتشر شده است، نشان مي‌دهد 14درصد از نامزدها را زنان تشكيل داده‌اند. از 201 زني كه وارد كارزار انتخاباتي مجلس يازدهم در پايتخت شده‌اند تنها 16 نفر نام‌آشناترند. اين نام‌آشنايي نيز نه به‌واسطه فعاليت حزبي كه بيشتر به سبب مسووليت و سابقه نمايندگي آنها بوده است. اين در حالي است كه در انتخابات دوره دهم مجلس شوراي اسلامي 600 زن در كل كشور تاييد صلاحيت شدند. زناني كه براي حوزه انتخابيه تهران، ري، شميرانات، بومهن و اسلامشهر در سال 1394 ثبت‌نام كردند 466 تن بودند كه در نهايت 169 نفر از آنها تاييد صلاحيت شدند و باتوجه به آنكه فهرست موسوم به گام دوم راي آورد 8 زن از اين تعداد به مجلس راه يافتند. البته تعداد زنان تاييد صلاحيت شده در سال 94 به نسبت مردان 13درصد بود كه اين دوره 14 درصد شده است.
حالا و در شرايطي كه تنها 2 روز ديگر به مهلت قانوني تبليغات انتخاباتي نامزدها باقي است پرسش اين است كه چه تعداد از اين زنان نزد مردم شناخته شده هستند. اين پرسش وقتي معنادار مي‌شود كه بدانيم امسال و در اين دوره اصلاح‌طلبان فهرست واحد براي حوزه انتخابيه تهران، ري، شميرانات، اسلامشهر و بومهن نداده‌اند. از سوي ديگر نگاهي به فهرست گروه‌هاي مختلف سياسي از جمله اصولگرايان نشان مي‌دهد كه تعداد اندكي از زنان را به فهرست‌هاي خود راه داده‌اند.
اين موضوع از آن رو اهميت دارد كه براي مشاركت سياسي زنان كه از شاخص مطلوبي در ايران برخوردار نيست راهكار تبعيض مثبت پيشنهاد شد و در دوره دهم مجلس اين موفقيت به دست آمد كه تعداد زنان بيشتري راهي مجلس شدند، به ويژه از تهران كه اصلاح‌طلبان با لحاظ كردن سهم 30درصدي براي زنان موفق شدند راي مردم براي ورود 8 زن به مجلس را كسب كنند.
حالا كه اصلاح‌طلبان به دليل آنكه چهره‌هاي شاخص خود را رد صلاحيت شده ديدند و فهرست واحد ارايه نكرده‌اند اين موضوع دوباره پررنگ شده است كه در كارزار انتخاباتي كه زنان كمتر شناخته شده هستند چگونه قرار است راي مردم را از آن خود كنند. نگاهي به فهرست‌هاي اندكي كه از سوي اصلاح‌طلبان از جمله حزب كارگزاران سازندگي منتشر و اعلام شده است نيز نشان مي‌دهد اين گروه سياسي هم نخواسته يا نتوانسته سهم 30درصدي به زنان را حفظ كند.
فقط 16 نفر آشنا
نگاهي به فهرست يك‌هزار و 415 نفره نامزدهاي تهراني و مروري بر 201 زني كه در ميان آن ديده مي‌شود موقعيت زنان در انتخابات پيش رو در تهران را بيشتر ترسيم مي‌كند. نگاهي به اين فهرست اين نام‌ها را متمايز مي‌كند؛ لاله افتخاري كه در مجلس نهم نماينده بوده است. الهام امين‌زاده نماينده مجلس هفتم و معاون حقوقي حسن روحاني در دولت يازدهم. زهره الهيان نماينده مجلس دوره هفتم و هشتم از تهران. فريده اولادقباد نماينده مردم تهران در دوره دهم. فاطمه آليا نماينده تهران در مجلس نهم. سهيلا جلودارزاده نماينده اصلاح‌طلب مجلس كه در دوره دهم هم نماينده بوده است. كبري خزعلي از زنان اصولگرا كه رييس شوراي اجتماعي فرهنگي زنان بوده است. الهه راستگو كه پيش‌تر به عنوان نماينده مجلس شناخته مي‌شد و با حمايت اصلاح‌طلبان به شوراي شهر تهران راه يافت ولي به سبب حمايت از شهردار شدن محمدباقر قاليباف از سوي گروه‌هاي اصلاح‌طلب طرد شد. فاطمه رهبر رييس فراكسيون زنان مجلس نهم و از نمايندگان اصولگراي تهران. زهرا ساعي كه دوره قبل از تبريز نماينده مجلس دهم شده بود و اينك كانديداي حوزه انتخابيه تهران شده است. اعظم صمصامي كه در فهرست حزب كارگزاران مطرح شده است. سكينه عمراني كه در مجلس نهم از سميرم به مجلس راه يافته بود و اينك از تهران نامزد شده است. نام فريده فرزين در فهرست‌هاي اصولگرا ديده مي‌شود . پروانه مافي نماينده دوره دهم. فاطمه واعظ‌جوادي معاون رييس‌جمهور و رييس سازمان حفاظت محيط‌زيست ايران در كابينه اول محمود احمدي‌نژاد بود. او برادرزاده آيت‌الله جوادي‌آملي است. يكي از زنان تاييدصلاحيت شده فاطمه دانشيان استاد دانشگاه اميركبير است. او مديرعامل بنياد اميد ايرانيان يعني همان نهادي بود كه محمدرضا عارف بنيانگذارش بود. اين فعال سياسي سابقه رزمنده بودن در سال‌هاي جنگ تحميلي را هم داشته است اما در فهرست‌هاي موجود نام او ديده نمي‌شود. با اين حال او از شركت در انتخابات انصراف داد.
كدام زنان در كدام فهرست‌ها
برخلاف آنچه انتظار بود اصولگرايان كه كانديداهاي بسياري براي مجلس يازدهم در تهران دارند يك فهرست واحد بدهند اما چنين اتفاقي نيفتاد. با اين حال فهرستي كه «شوراي ائتلاف نيروهاي انقلاب» به سرليستي «محمدباقر قاليباف» معرفي كرده‌اند از 30 نامزد 6 نامزد را به زنان اختصاص داده‌اند. زهره الهيان، عاطفه خادمي، سميه رفيعي، فاطمه رهبر، فاطمه قاسم‌پور و سوده نجفي اين 6 زن هستند. اگر فهرست حزب كارگزاران سازندگي را هم از نظر بگذرانيم تعداد زنان معرفي شده 5 نفر بيشتر نيستند. سهيلا جلودارزاده، پروانه مافي، اعظم صمصامي، فريده اولادقباد و زهرا ساعي اين 5 زن هستند. اين دو فهرست يك پرسش را برجسته مي‌كند و آن اين است كه آيا زنان نتوانستند از دستاورد خود در حوزه مشاركت سياسي نسبت به دوره قبل دفاع كنند و حداقل تهيه‌كنندگان فهرست را وا دارند همان سهم 30درصدي را در معرفي به مردم حفظ كنند؟
نام چند خواهر در فهرست نامزدها
نگاهي به 201 زني كه در انتخابات پيش رو وارد كارزار رقابت شده‌اند مشابهت‌هايي وجود دارد كه دست‌كم مي‌توان از مشابهت نام پدر اين نتيجه و فرض را درنظر گرفت كه دست‌كم 8 زن كه دو نفر دونفر با هم خواهر هستند در اين رقابت‌ها حضور دارند. حميده امين‌علي‌زاده و رعنا امين‌علي‌زاده هر دو فرزند حميد، راضيه خزعلي و كبري خزعلي هر دو فرزند ابوالقاسم، معصومه رضاييان قمي و نرگس رضاييان قمي هر دو فرزند فرزند حسينعلي، سميه‌سادات موسوي‌فر و نجمه‌سادات موسوي‌فر هر دو فرزند سيدجلال.