رهبران اروپايي حاضر در كنفرانس امنيتي مونيخ، هشدارهاي امريكا درباره تهديد پكن را نشنيده گرفتند.وبسايت خبري تحليلي «فارن پاليسي» در مطلبي نوشت: امريكاييها در اين نشست با توپ پر آمده بودند. مارك اسپر، وزير دفاع واشنگتن در كنفرانس امنيتي مونيخ به متحدان امريكا هشدار داد كه اكنون زمان «بيداري و آگاهي» در خصوص خطر چين است. مايك پمپئو، وزير خارجه امريكا نيز اعلام كرد در مقابله با چين، غرب در حال «پيروزي» است. يكي ديگر از مقامات ارشد دولت ترامپ نيز اظهار داشت كه اگر اروپا با ديد «ما عليه آنها» به چين نگاه نكند، قطعا به اهميت اين خطر پي نبرده است.
اروپاييها همچنين از يك عضو جمهوريخواه كنگره امريكا شنيدند كه ويروس كرونا «فرصت» خوبي است تا مردم چين را به شورش عليه حكومتشان تحريك كنيم. نانسي پلوسي، رييس مجلس نمايندگان امريكا از حزب دموكرات نيز شركت مخابراتي «هواوي» را به «نوعي تهاجم موذيانه» متهم كرد.
اما هيچيك از اين سخنان و اظهارات كه در اين نشست سه روزه بيان شد، به گوش كسي مهم نيامد. همه ساله رهبران، ديپلماتها و متفكران برتر سياست خارجي جهان در اين كنفرانس گرد هم ميآيند تا در مورد چالشهاي بينالمللي با يكديگر بحث و گفتوگو كنند. آنچه بيش از همه در تمام پنلها، جلسات صبحانه و بحثهاي جانبي در مورد چين ديده ميشد، اين بود كه واشنگتن و اروپا بر سر موضوع پكن اختلاف نظر شديدي با يكديگر دارند. و با وجود اين شرايط، تنظيم يك دستور كار فرامنطقهاي براي پاسخ به تهاجم چين بسيار سخت و حتي غيرممكن است.
دونالد ترامپ، رييسجمهور امريكا در ماههاي آينده ميتواند به تنهايي چشمانداز اين همكاري را از بين ببرد، اگر تهديد قبلي خود مبني بر اعمال تعرفه بر روي خودروهاي اروپايي را اجرا كند. اين تصميم دقيقا باعث ايجاد مانع بزرگ ديگري در برنامه مشترك خواهد شد: از بين رفتن تدريجي اين حس كه اروپا هنوز ميتواند به حرف و عمل دولت امريكا اتكا كند. از زمان روي كار آمدن ترامپ و خروج امريكا از توافقنامه اقليمي پاريس و توافق هستهاي با ايران، اعتماد ميان كشورهاي آن سوي اقيانوس اطلس كمتر و كمتر شده است. تصميم او در ماه اكتبر گذشته مبني بر خروج ناگهاني نيروهاي نظامي از خاك سوريه بدون هشدار به متحدان خود در ابتدا باعث بر هم زدن جو پايتختهاي اروپايي شد. و ادعاهاي مكرر او كه اروپا بدتر از چين است را به سختي ميتوان با سخنان پمپئو و اسپر تطبيق داد. پمپئو دائما اطمينان خاطر ميدهد كه همهچيز در غرب عالي است و اسپر ميخواهد كه اروپاييها در مقابله با چين به نيروهاي امريكايي بپيوندند.
در مونيخ، زماني كه مقامات امريكايي اقرار كردند تهديدهاي مكرر آنها مبني بر كنترل تبادل اطلاعات با انگليس و ديگر كشورهاي اروپايي كه از هواوي براي شبكه نسل پنجم خود استفاده ميكنند، بلوفي بيش نيست، وجود بينظمي در سياستهاي امريكا بيشتر احساس شد. آنها به طرز غير منتظرهاي تمامي اين تهديدها را انكار كردهاند. يك ديپلمات اروپايي ميگويد: « ما ياد گرفتيم كه نميتوانيم هر چه آنها ميگويند را باور كنيم، يعني هيچكدام را باور نميكنيم.»
ميزبانان محترمانه به هشدارهاي امريكا در مورد چين گوش دادند. اما حتي ولفگانگ ايشينگر، ميزبان اين كنفرانس كه يك ديپلمات كهنه كار آلماني است نيز اين سخنان را نپذيرفت و به حضار يادآور شد كه چين اكنون درگير مقابله با ويروس كرونا است، اين يك بيماري همهگير است كه پيامدهاي آن دامن همه كشورهاي جهان را ميگيرد. او گفت: «من فكر ميكنم چين مستحق شفقت، همكاري، جملات حمايتي و تشويق است نه فقط انتقاد.» فرانك والتر اشتاينماير، رييسجمهور آلمان در آغاز كنفرانس امريكا، چين و روسيه را به عنوان چالشهاي اصلي اروپا معرفي كرد و گفت: «ايالات متحده به عنوان نزديكترين متحد ما، تحت دولت فعلي، دركي از جامعه جهاني ندارد.» اروپا و امريكا در مورد هر آنچه كه در توسعه چين در دوره رياستجمهوري شي جينپينگ نميپسندند، با يكديگر توافق دارند. اين اتفاق نظر شامل بازار تجاري ميشود كه شي 3 سال پيش در مجمع جهاني اقتصاد در داووس وعده داده بود، اما درهاي آن، هنوز آن طور كه بايد به روي سرمايهگذاران خارجي باز نشده است. موضوع ديگري كه اروپا و امريكا با آن مخالفند، ظهور يك حكومت امنيتي و ويرانشهري است كه همه شهروندان خود را زير نظر دارد. اكنون چين دارد اين نوع حكومت را به كشورهاي ديگر، از آفريقا گرفته تا امريكاي لاتين، صادر ميكند. اروپا و امريكا هر دو با تدابير سركوبگرانه چين در هنگكنگ، تايوان و فراتر از آن نيز مخالفند.
آنها هر دو خواستار عقب راندن چين هستند. واكنش هر دو طرف به خريد گسترده شركتهاي بزرگ از سوي چين در سراسر جهان، اعمال محدوديتهاي شديدتر براي سرمايهگذاري چينيها بوده است. هر دو اقدامات چين در سينكيانگ را محكوم كردهاند. هر دو در مورد اتخاذ سياستهاي قدرتمند و جديد در حوزه صنعت صحبت ميكنند. تنها جايي كه اروپا و امريكا با هم توافق ندارند، چگونگي تعريف اين رقابت است. اگر امروز اروپا و امريكا بخواهند از همكاري نه چندان باثبات خود در مقابله با چين (مثلا در ناتو) فراتر روند و دستور كار فرامنطقهاي خود را گسترش دهند، اين قضيه اهميت پيدا خواهد كرد. اولين گام براي امريكاييها اين خواهد بود كه از لفظ «يا با ما يا عليه ما» كمتر استفاده كنند. با توجه به اظهارات رينهارد بوتيكوفر، از اعضاي قديمي حزب سبز آلمان در گفتوگو با «فارن پاليسي»، مقامات امريكايي هنوز به گونهاي در مورد چين با اروپاييها صحبت ميكنند كه انگار حرف آنها را «نفهميدهاند.» «هر چه امريكا، اروپاييها را بيشتر منع كند، آنها كمتر به حرفش گوش ميدهند.»
اما براي اتخاذ يك سياست مشترك، منسجم و محكم در قبال چين به تلاش هماهنگتري بين كشورهاي اروپايي نياز است، پس از يك سال نااميدكننده، اكنون كشورهاي اروپايي بايد براي اتخاذ يك سياست مشترك، منسجم و محكم در قبال چين، هماهنگتر از گذشته تلاش كنند.
از زماني كه اتحاديه اروپا در ماه مارس 2019 چين را «رقيب نظاممند» خود ناميد، روند دستيابي به يك رويكرد واحد در سرتاسر اروپا كند شده و بخشي از تقصير متوجه بزرگترين عضو اتحاديه، يعني آلمان است.اين موضوع با عدم تمايل آنگلا مركل، صدراعظم آلمان براي خشمگين كردن پكن آغاز شد، رويكردي كه در «سياست درهاي باز» آلمان در قبال شركت مخابراتي هوآوي نيز ديده ميشود و موجب جدايي دولت وي از انگليس، فرانسه و ديگر كشورهاي اروپايي شد. او حتي پيروزي ساي اينگ- ون را در دور دوم رياستجمهوري تايوان تبريك نگفت.
بروكسل و برخي از ديگر پايتختهاي اروپايي منتقد طرح مركل براي ميزباني نشستي در لايپزيك در ماه سپتامبر با حضور شي و رهبران هر 27 كشور اتحاديه اروپا هستند. صدر اعظم آلمان ميخواهد به چين فشار بياورد تا با كشورهاي اتحاديه اروپا توافق جامعي را در حوزه سرمايهگذاري امضا كند و راضي شود همكاريهاي خود را با اروپا در حوزه مقابله با تغييرات آب و هوايي و توسعه اقتصادي آفريقا گسترش دهد. اما گفتوگوها با چين به كندي پيش ميرود و با وجود ويروس كرونا، بعيد است نشست لايپزيك به نتيجه قابل توجهي برسد.
ميكو هوتاري، رييس موسسه مطالعات چين مركاتور مستقر در برلين، ميگويد: اگر آلمان دقت لازم را به خرج ندهد، اين نشست ميتواند به جاي تقويت اتحاد ميان كشورهاي اروپايي در موضوع چين باعث تضعيف آن شود. نبايد اجازه داد دو ماه پيش از انتخابات امريكا، اين نشست براي شي تبديل به فرصتي براي عكس تبليغاتي شود.
امانوئل مكرون، رييسجمهور فرانسه، در مونيخ تصريح كرد كه تا وقتي خود اروپاييها نتوانند به اتحاد لازم دست يابند، رسيدن به چنين پيشرفتي با ايالات متحده (در موضوع چين) بسيار دشوار خواهد بود. مكرون تا كنون دو بار - يك بار در جريان سفرش به واشنگتن در سال 2018 و بار ديگر در جريان نشست گروه 7 در بياريتز در سال 2019 - تلاش كرد ترامپ را متقاعد كند همكاري خود با اروپا را بر سر موضوع چين گسترش دهد، اما هر دو بار اين خواسته او رد شد.اما اگر اروپا براي دستيابي به همگرايي با امريكا ملزم به افزايش اتحاد داخلي خود باشد، در آن سو واشنگتن نيز بايد در برخورد با متحدان خود، با لحن و كلماتي صحبت كند كه بتوان به آن اتكا كرد.