5 نكته درباره توافق صلح امريكا و طالبان
ترجمه: هديه عابدي|
ايالات متحده امريكا و طالبان در آستانه امضاي توافقي تاريخي هستند كه هدف آن متوقف‌سازي طولاني‌ترين جنگ امريكاست. انجام اين كار يكي از وعده‌هاي انتخاباتي اصلي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور اين كشور را برآورده مي‌كند. وب‌سايت خبري- تحليلي «هيل» نزديك به كنگره امريكا در مطلبي در اين باره نوشت: قرار است اين كار ابتدا يك هفته به صورت آزمايشي انجام شود. اين دوره «كاهش خشونت» يك هفته‌اي از بعدازظهر روز جمعه به وقت واشنگتن آغاز شد. توافق اوليه كاهش خشونت پيش از امضاي توافقنامه صلح اصلي و با هدف ايجاد اعتماد صورت گرفته است. در صورت كاهش خشونت، مذاكره‌كنندگان امريكا و طالبان در 29 فوريه توافقنامه اصلي را امضا مي‌كنند. اين مرحله با عقب‌نشيني نيروهاي نظامي امريكا آغاز مي‌شود و طالبان در ازاي آن تضمين مي‌كند كه از افغانستان به عنوان پايگاه حملات تروريستي عليه غرب استفاده نخواهد شد. اما اين پايان روند صلح نيست. پس از امضاي توافقنامه ميان امريكا و طالبان، تازه مذاكرات داخلي افغانستان آغاز مي‌شود. مرحله‌اي بحراني كه احتمال از بين رفتن كل فرآيند در آن وجود دارد. بسياري از جزييات توافق و نحوه عملكرد آن همچنان در هاله‌اي از ابهام قرار خواهد داشت. اما در اينجا 5 نكته وجود دارد كه بايد در مورد توافق صلح ميان ايالات متحده و طالبان بدانيد.
توافق يك هفته‌اي به معناي آتش بس نيست
توافقنامه كاهش خشونت لزوما به معناي آتش‌بس نخواهد بود و طالبان آن را رد كرده است. اما انتظار مي‌رود امريكا، طالبان و نيروهاي دولتي افغانستان تا حد زيادي به همه اقدامات خشونت‌آميز در سراسر كشور پايان دهند. واشنگتن هنوز همه معيارهاي سنجش موفقيت در دوره كاهش خشونت را اعلام نكرده است اگرچه يكي از مقامات ارشد اين دولت به خبرنگاران آلماني گفته است كه اصطلاحات به كار برده شده در اين توافق «بسيار خاص» هستند. گزارش‌ها حاكي از آن است كه اين توافق براي طالبان به معناي اتمام بمب‌گذاري كنار جاده‌اي، حملات انتحاري و حملات موشكي است. در همين حال از امريكا و نيروهاي افغان انتظار مي‌رود كه به عمليات‌هاي ضد تروريستي عليه داعش و القاعده ادامه دهند. در جلسه توجيهي پنتاگون كه هفته گذشته برگزار شد، ويليام بايرن از ستاد مشترك ارتش امريكا گفت، ژنرال اسكات ميلر كه رهبري نيروهاي امريكايي و ناتو را در افغانستان بر عهده دارد در مورد اينكه آيا كاهش خشونت اجرا مي‌شود يا خير، «ارزيابي مداوم» خواهد داشت.
پتانسيل زياد اختلال‌گران
يكي از پرسش‌هاي اساسي در مورد مذاكرات صلح اين بوده كه آيا رهبران طالبان پس از مذاكره در دوحه و برقراري توافق مي‌توانند همه افراد خود را كنترل كرده و آنها را از اقدامات خودسرانه منع كنند؟ علاوه بر پرسش در مورد اينكه آيا تمام افراد طالبان به توافق پايبند خواهند بود يا خير، اين نگراني نيز وجود خواهد داشت كه گروهي افراطي مانند داعش بتواند با انجام يك حمله و انداختن تقصير گردن طالبان سعي در اخلالگري كند. از سوي ديگر نگراني‌هايي وجود دارد مبني بر اينكه طالبان بخواهد يكي از حملات خود را به گروه ديگري نسبت دهد. مقامات پنتاگون در مورد احتمال ارايه چنين اطلاعات غلطي مي‌گويند، قادر به تشخيص هويت گروهك مسوول خواهند بود. جاناتان هافمن، سخنگوي ارشد وزارت دفاع امريكا در اين باره گفت:«قرار نيست ما از حساب توييتر طالبان به عنوان معياري براي آنچه در افغانستان اتفاق مي‌افتد و نمي‌افتد، استفاده كنيم. ما مثل هميشه به كار خود ادامه داده و تحقيقات‌مان را انجام مي‌دهيم تا به نتايجي كه مي‌خواهيم برسيم و اطمينان حاصل مي‌كنيم كه يك مسير رو به جلو وجود داشته باشد.» در همين حال پاكستان كه مدت‌هاست به عنوان اخلالگر در افغانستان ديده مي‌شود از مذاكرات صلح دولت ترامپ حمايت كرده است. وزير خارجه پاكستان روز جمعه هفته گذشته در سخناني گفت:«پاكستان از ايجاد توافق ميان امريكا و طالبان استقبال مي‌كند. اميدواريم كه احزاب افغانستان اكنون از اين فرصت تاريخي استفاده كنند و براي دستيابي به صلح و ثبات در افغانستان و منطقه، اجراي يك توافق سياسي جامع و فراگير را در راس امور قرار دهند».
امريكا آماده خروج نيروهاي خود نيست
پنتاگون هنوز اعلام نكرده كه آيا ايالات متحده با خروج همه نيروهاي خود از خاك افغانستان موافق است يا خير، اما مقامات در مورد حفظ تعدادي نيروي ضد تروريستي در اين كشور صحبت كرده‌اند. 12000 سرباز امريكايي حاضر در افغانستان اكنون دو ماموريت دارند: كمك به نيروهاي افغان در مبارزه با طالبان و انجام عمليات ضد تروريستي عليه القاعده و داعش. مقامات نظامي امريكا از جمله مارك اسپر، وزير دفاع اين كشور معتقد است 8600 نيرو براي انجام ماموريت ضد تروريسم كافي است. او گفت، رسيدن به اين تعداد نيز«با گذشت زمان» اتفاق مي‌افتد. با اين وجود، طالبان همچنان اصرار دارند كه نتيجه نهايي روند صلح خروج كامل نظاميان امريكايي باشد. آنها روز جمعه در بيانيه‌اي اعلام كردند، توافق كاهش خشونت «تنها با خروج همه نيروهاي خارجي، زمينه‌ساز صلح در سراسر كشور خواهد شد.»
سخت‌ترين قسمت هنوز در راه است
افراد بدبين به تلاش‌هاي دولت ترامپ براي دستيابي به صلح مدت‌هاست كه مي‌گويند دشوارترين بخش، مذاكرات داخلي افغانستان خواهد بود. آنها مي‌گويند اين بحراني‌ترين بخش است چراكه صلح بدون آشتي سياسي در افغانستان اتفاق نمي‌افتد. طالبان پيش‌تر در مقابل مذاكره با دولت افغانستان مقاومت كرده است چراكه آنها را عروسك خيمه‌شب بازي امريكايي‌ها مي‌داند. آشفتگي سياسي در درون دولت افغانستان همچنين مي‌تواند روند مذاكرات را پيچيده‌تر كند چراكه دست اشرف غني، رييس جمهور اين كشور را نيز مي‌بندد.
نمايندگان مجلس همچنان بدبينند
با توجه به دشواري مذاكرات ميان افغان‌ها و ترديدهايي كه در مورد قابل اعتماد بودن طالبان وجود دارد، نمايندگان مجلس هشدار داده‌اند كه هنوز براي اعلام پايان جنگ افغانستان خيلي زود است. پس از آنكه دولت ترامپ روز جمعه اعلام كرد به زودي توافق با طالبان را اعلام مي‌كند، نمايندگان هر دو حزب گفتند هنوز راه زيادي تا رسيدن به آن نقطه باقي مانده است.