برايان فوگل، كارگردان فيلم «منتقد»:
همه از مستند قتل خاشقجي مي‌ترسند
هما بختياري
الك بالدوين و شان پن، بازيگران امريكايي، مجري نمايش و جلسه پرسش و پاسخ فيلم «منتقد» كه تازه‌ترين ساخته كارگردان برنده جايزه اسكار برايان فوگل است، بودند. در اين مستند پرونده قتل جمال خاشقجي در سال 2018 بررسي مي‌شود. اين مستند كه به قتل جمال خاشقجي، ستون‌نويس روزنامه واشنگتن‌پست و منتقد سياست‌هاي عربستان مي‌پردازد، نخستين‌بار با اميد يافتن پخش‌كننده‌اي در جشنواره ساندنس روي پرده رفت و فوگل در آنجا تمام تلاشش را كرد تا استوديو‌ها و رسانه‌هاي جاري را به خريد اين فيلم ترغيب كند. اين مستند شواهدي عليه دولت سعودي و بن‌سلمان را مورد بررسي قرار مي‌دهد.
مستند بلند «منتقد» زندگي و مرگ جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار اهل عربستان را به تصوير مي‌كشد كه قاعدتا به مذاق آل سعود خوش نمي‌آيد. فوگل طي جلسه پرسش و پاسخ كه روز چهارشنبه در آژانس استعدادهاي متحد برگزار شد، درباره فيلمش گفت: «فهميده‌ام كه پخش‌كننده‌هاي بزرگ جهاني از اين فيلم مي‌ترسند و به دست آوردن جايزه اسكار (بهترين مستند بلند براي فيلم «ايكاروس» 2017) براي نت‌فليكس هم به اندازه كافي قانع‌شان نمي‌كند كه بخواهند پخش «منتقد» را برعهده بگيرند.»
برخي گمان مي‌كنند پخش‌كننده‌هاي هاليوودي و كمپاني‌هاي ادغام‌شده‌اي كه اتفاقا كمپاني‌هاي كوچكي هستند از «منتقد» دوري مي‌كنند چون پخش آن معامله‌هاي تجاري با خانواده سلطنتي سعودي‌ها را به خطر مي‌اندازد چراكه اين فيلم با اطمينان مي‌گويد محمد بن‌سلمان، شاهزاده عربستان، دستور قتل خاشقجي را در سفارت عربستان در استانبول صادر كرد. مقامات سعودي بعدتر تاييد كردند خاشقجي، منتقد صريح خانواده سلطنتي، در اين سفارت از دنيا رفته اما اصرار دارند بن سلمان هيچ نقشي در مرگ او نداشته است. از طرفي سرويس‌هاي جاسوسي امريكا گفته‌اند در اينكه بن سلمان دستور قتل او را داده هيچ شكي نيست.
برخي مي‌گويند در فيلم «منتقد» از هاليوودي‌ها تصوير بهتري ارايه شده است. در فيلم، فوگل نشان مي‌دهد كه جف بزوس، رييس آمازون و محمد بن سلمان از طريق پيامرسان واتس‌آپ تا زمان ناپديد شدن خاشقجي با همديگر صحبت مي‌كنند اما همان موقع بزوس بلافاصله رابطه‌اش را با بن سلمان قطع مي‌كند.
فوگل براي ساخت اين فيلم از نسخه صوتي‌اي كه روند قتل خاشقجي روي آن ضبط شده، استفاده كرده است. اين نوار شامل اعتراض‌هاي اين روزنامه‌نگار در داخل اتاق و بيهوش شدن و مثله كردنش مي‌شود. پس از انتشار خبر قتل خاشقجي بسياري از تاجران امريكايي از عربستان‌سعودي فاصله گرفتند. پيش از اين اتفاق، كمپاني‌هاي بزرگي مثل آمازون و ديزني رايزني‌هايي را براي فراهم كردن دسترسي به محتواي سرگرمي امريكايي در عربستان آغاز كرده بودند، اما اين كمپاني‌ها در واكنش به مثله كردن خاشقجي، از ادامه رايزني امتناع كردند. كشور عربستان گام‌هايي در جهت مدرنيزه شدن برداشته است. پس از دهه‌ها ممنوعيت بالاخره سينماها از جمله سالن‌هايي كه كمپاني‌هاي غربي مانند AMC آنها را اداره مي‌كردند، بازگشايي شدند. نماينده فرهنگي عربستان‌سعودي در جشنواره كن 2018 شركت كرد تا استوديوهاي هاليوودي را به فيلمبرداري آثارشان در اين كشور ترغيب كند.