روند ابتلا به بيماري كرونا همچنان افزايشي است و نمودار آن صعودي. همان‌طور كه وزير بهداشت نيز پيش از اين گفته بود در هفته پيك بيماري قرار داريم و در حال حاضر پيش‌بيني مشخصي مبني بر اينكه چه زماني اين روند افزايشي سير نزولي پيش گيرد، وجود ندارد. آن‌طور كه كيانوش جهان‌پور، سخنگوي وزارت بهداشت اعلام كرد تا ظهر دوشنبه تعداد افراد جديد مبتلا به كرونا ۵۹۵ بوده كه آمار كلي را به ۷ هزار و ۱۶۱ نفر رسانده است. همچنين بنا بر اطلاعات وزارت بهداشت تعداد بهبوديافتگان ۲هزار و ۳۹۴ نفر و فوتي‌ها ۲۳۷ نفر است. با استناد به اين آمار ايران چهارمين كشور از نظر تعدد مبتلايان به ويروس كوويد ۱۹ در جهان است كه در حال حاضر بعد از چين، كره جنوبي و ايتاليا قرار دارد. همچنين تهران با ابتلاي يك هزار و ۹۴۵ نفر بالاترين ميزان ابتلا و قم، گيلان و اصفهان به ترتيب پس از تهران قرار دارند. جلسات ستاد ملي مديريت كرونا به روال معمول برگزار شده و قرار است هر شنبه رييس‌جمهوري در اين جلسه حضور داشته باشد.
با اين حال جلسه فوق‌العاده كميسيون بهداشت مجلس درباره كرونا با حضور رييس مجلس و وزير بهداشت هم روز گذشته در صحن علني مجلس برگزار و فرصتي فراهم شد تا نمايندگان عضو كميسيون بهداشت و رييس مجلس از آخرين اقدامات وزارت بهداشت و درمان با خبر شده و دغدغه‌هاي درماني و پيشگيرانه‌شان را مطرح كنند. همزمان رييس اداره بهداشت و درمان ستادكل نيروهاي مسلح و سخنگوي قرارگاه مبارزه با كرونا نيروهاي مسلح نشست خبري با اين مضمون برگزار كرد و يكي از محورهاي مهم مطرح شده در هر 2 نشست مساله بررسي ادعا و گمانه‌هايي مبني بر «حمله بيولوژيك» بود. در چنين شرايطي اما سردار غلامرضا جلالي، رييس سازمان پدافند غيرعامل كشور هيچ واكنشي نداشته و مدتي است در رسانه‌ها حضور ندارد تا آنجا كه صداي اعتراض مجري صداوسيما را هم درآورده كه در چنين شرايطي رييس يكي از مرتبط‌ترين سازمان‌ها براي بررسي حمله بيولوژيك دقيقا كجاست و چه مي‌كند كه سكوت در پيش گرفته است؟
قرنطينه؛ شدني يا ناممكن؟!
فارغ از اينكه بالاخره ادله محكم و متقني براي «حمله بيولوژيك» يافت خواهد شد يا نه، در حال حاضر آنچه به صورت عيني و واقعي مشهود است، شمار رو به افزايش مبتلايان به كوويد ۱۹ است. تقريبا در روزهاي گذشته بين ۲۰۰ تا ۵۰۰ نفر به صورت روزانه به شمار مبتلايان اضافه شده‌اند. همچنين وضعيت بيمارستان‌ها، كادرهاي درماني و امكانات بهداشتي و پيشگيرانه با نواقص و كمبودهاي بسياري مواجه و كار را سخت كرده است. در اين ميان بسياري ناظران معتقدند كه با برقراري قرنطينه در شهرهايي كه شمار مبتلايان آنها بالاست، سلامت مردم تضمين خواهد شد. موضوع قرنطينه از ابتدا در مورد شهر قم كه شيوع كرونا از آنجا بود، مطرح و البته مخالفت‌هاي زيادي با آن صورت گرفت. برخي بر اين باور بودند كه به دليل نبود امكانات زيرساختي و روساختي امكان اعمال قرنطينه وجود ندارد در مقابل عده‌اي همچنان معتقدند كه تا قرنطينه در برخي شهرها اعمال نشود، وضعيت به همين منوال خواهد بود. دولت و ستاد ملي مديريت كرونا تا ديروز از مخالفان سرسخت قرنطينه شهرها بود. ديروز اما اظهارات وزير بهداشت نشان داد كه اين موضوع به صورت جدي در حال بررسي است. شنيده مي‌شود در جلساتي كه براي اعمال قرنطينه با وجود كارشناسان برگزار شده 2 گروه به هيچ نتيجه‌اي نمي‌رسند؛ چرا كه هر دوگروه _موافقان و مخالفان قرنطينه_ ادله‌هاي منطقي دارند كه خروجي گرفتن از اين جلسات را دشوار كرده است.
از سويي منع رفت‌و‌آمد به برخي شهرها و استان‌ها در حال اعمال است اما از آنجا كه در اين زمينه نيز تصميم‌گيري‌ها به شكل جزيره‌اي و نه از مركز و اعمال دقيق صورت مي‌گيرد، همچنان شهروندان ساكن در مناطق بحراني همچون شمال كشور از رفت‌و‌آمدها به استان‌ها و شهرهاي‌شان گلايه دارند. برخي ورودي‌ها تنها اجازه ورود به بوميان داده مي‌شود. برخي ورودي شهرها، غربالگري صورت مي‌گيرد و برخي ديگر، ممنوعيت مسافرت نوروزي اعلام شده است. در اين حال محمدجواد آذري‌جهرمي، وزير ارتباطات نيز در حساب كاربري توييترش از 3 مركز مهم پخش ويروس كرونا در ايران يعني بيمارستان‌ها، پمپ بنزين‌ها و سوپرماركت‌ها خبر داده كه به گفته او، درپي دريافت بخشي از اطلاعات مبتلايان به كرونا و تحليل اطلاعات حمل‌و نقل، پرداخت حضوري و... آنها توسط متخصصان داده‌كاوي و استخراج مدل شيوع اين وزارتخانه عملياتي شده است. با اين حال به نظر مي‌رسد كه نبود تصميم‌گيري‌هاي سريع و قاطعانه و رسيدن به اجماع در شرايط بحراني اينچنيني يكي از مهم‌ترين نقاط ضعف مديريتي است كه به چشم مي‌آيد.
از سويي به تعبير برخي كارشناسان تركيب ستاد ملي مديريت كرونا نيز باعث شده كه تصميم‌گيري‌ها قطعي و با هماهنگي تمام قوا و نهادها صورت نگيرد و اين در شرايط بحراني به هرج و مرج در تصميم‌گيري بينجامد. عباس سليمي‌نمين، تحليلگر اصولگرا در همين زمينه به خبرگزاري تسنيم گفته بود: «بر اساس بروكراسي‌هاي حاكم، يك وزير حتي نمي‌تواند ساير وزارتخانه‌ها را با خود همراه كند كه شاهد مثال اين مساله نيز نامه اخير آقاي دكتر نمكي به رييس‌جمهور بود كه در آن نامه از برخي ناهماهنگي‌ها ابراز گله‌مندي كرده و رييس‌جمهور را در اين زمينه فرا خوانده بود يا شاهد بوديم كه قوه قضاييه به شكل مستقل وارد شد و خطاب به وزير بهداشت اعلام كرد كه در صورت دريافت گزارشي از ستاد ملي مبارزه با كرونا به سرعت اقدامات لازم را انجام خواهد داد. اين موضوع به اين معنا است كه ستاد ملي مبارزه با كرونا در سطحي نيست كه در ذيل آن نمايندگاني از ستادكل نيروهاي مسلح، قوه قضاييه و نهادهاي مربوط به ساير ارگان‌ها حضور داشته باشند. بنابراين اين گلايه وجود دارد كه چرا به‌رغم تجربه‌اي كه در اين مدت به دست آمده سطح ستاد ملي مبارزه با كرونا ارتقا پيدا نمي‌كند.»
«اعتماد»؛ همچنان مصيبتي فراگير
آن‌طور كه مشخص است از دست رفتن «اعتماد عمومي» همچنان در صدر مصايب مديريت كرونا قرار دارد. گويي آنچه بيش از نبود ماسك و الكل و ژل ضدعفوني كننده بر سر سيستم مديريتي آوار مي‌شود، همين نبود يا كمبود اعتماد عمومي است كه براي ساختن و فروكاست از آن سال‌ها زمان نياز است. از همين‌رو شايد اغلب شهروندان بيش از آنكه به اخبار رسمي باور داشته باشند، در دنياي شايعه‌ها و نگراني‌هاي حاصل از آن زندگي مي‌كنند.
اين موضوع احتمالا آنقدر در كاركرد دولت و مسوولان ذي‌ربط تاثير گذاشته كه از ابتداي امر از سخنگوي دولت گرفته تا رييس‌جمهوري بر سياسي نكردن و توجه به مراجع رسمي خبري تاكيد داشته و دارند. با اين حال گويي اين تذكرها فايده‌اي ندارد كه سخنگوي دولت ديروز هم در يادداشتي براي انتشار در اختيار ايرنا قرار گرفته، اذعان كرده «متاسفانه در حال حاضر مشكلات ناشي از شيوع بيماري سوار بر بي‌اعتمادي‌هاي گذشته شده و با اعتماد لطمه خورده غلبه بر بحران با مشكل مواجه مي‌شود.» او در همين راستا پيشنهاد داده كه «از اين‌رو بايد گزاره‌هاي «اعتمادسازي» مجددا از حيث كاركرد مورد بازبيني قرار گرفته و زمان پساكرونايي مورد بررسي دقيق و موشكافانه قرار گرفته و تلاش شود تا اعتماد ازدست رفته بازسازي شود.» از همين‌رو شايد اعلام آمار مرگ و مير بالاي ۲ هزار نفر بيش از آمار رسمي فوتي‌هاي زير ۳۰۰ نفر باورپذير است.
مساله مخدوش شدن اعتماد عمومي به حاكميت در جريان فيلم‌ها و اظهارنظرهاي منتشر شده از سوي شهروندان در مورد تصميم‌گيري‌هايي چون قرنطينه كردن شهرها يا منع رفت‌و‌آمد غيربوميان و انتقاداتي كه به آنها وارد مي‌دانند، مشهود است.
مسوولان درگير «كرونا» و تحليل‌هاي آبكي
اما «كرونا» شايد جزو معدود مواردي باشد كه شرايط را براي مردم و مسوولان به يك اندازه بغرنج كرده و همچون شرايط بحراني اقتصادي تنها گريبان يك قشر يا طبقه خاص را نگرفته و كسي از آن مصون نيست. صبح ديروز با خبر درگذشت محمدرضا راه‌چمني، ازجمله چهره‌هاي شناخته شده آغاز شد. فعال سياسي كه سابقه نمايندگي در ۴ دوره مجلس شوراي اسلامي و رياست بر سازمان بهزيستي كشور را داشت. علاوه بر او، ايسنا خبر داد كه فرزاد تذري، معاون اسبق اداره سياسي سپاه و از بنيانگذاران هفته‌نامه «صبح صادق» نيز بر اثر ابتلا به بيماري كرونا در بيمارستان بقيه‌الله تهران درگذشته است. همچنين پيش از آن آيت‌الله رضا محمدي‌لنگرودي از شاگردان امام خميني و آيت‌الله بهجت در لنگرود نيز كه سال‌ها بود در قم زندگي مي‌كرد، بر اثر ابتلا به همين بيماري و كهولت سن دارفاني را وداع گفت.
در اين ميان خبر ابتلاي موارد جديد ابتلا به كرونا در ميان مسوولان نيز شنيده مي‌شود و ديروز ابتلاي اسماعيل نجار، رييس سازمان مديريت بحران نيز تاييد شد. او چند روز گذشته در بيمارستان بستري و تحت مراقبت بوده و ديروز براي گذران دوران نقاهت مرخص شده است. علي بختياري، سخنگوي سازمان مديريت بحران گفته كه «طي اين مدت اقدامات مربوط به سازمان مديريت بحران از طريق معاونان سازمان مديريت بحران و نيز پيگيري غيرحضوري و تلفني رييس سازمان انجام شده و از اين بابت مشكلي وجود ندارد.»
البته شايعه در مورد ابتلاي برخي مسوولان به اين بيماري ويروسي نيز تمامي ندارد. چند روزي بود كه شايعه ابتلاي اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهوري به كرونا در فضاي مجازي مطرح بود. اين خبر اما ديروز بالاخره تكذيب شد. سليماني، مدير روابط عمومي دفتر معاون اول رييس‌جمهوري در گفت‌وگو با آنا اين خبر را تكذيب كرد و گفت: «آقاي جهانگيري در دفتر كارشان حاضر هستند و با استانداران سراسر كشور در مورد ويروس كرونا تلفني گفت‌وگو كرده‌اند و مشكلي وجود ندارد.» اين شايعه در مورد مسعود سلطاني‌فر، وزير ورزش و جوانان نيز مطرح شد كه ساعاتي بعد از طرف مازيار ناظمي، سخنگوي اين وزارتخانه تكذيب شد و تاكيد كرد سلطاني‌فر امروز در دفتر كارش حضور داشته است. ابتلاي رضا رحماني، وزير صمت نيز چند روزي است كه تكذيب شده اما شايعه ابتلاي او و عدم حضورش در وزارتخانه همچنان مطرح است. همچنين گفته مي‌شود وضعيت جسمي ايرج حريرچي، سخنگوي سابق وزارت بهداشت نيز رو به بهبود است و ظرف چند روز آينده از قرنطينه خارج خواهد شد.
در اين گيرودار كه هر روز خبر ابتلا، درمان يا فوت فعالان سياسي و مقامات منتشر مي‌شود، كانال تلگرامي سپاه سايبري ايران با انتشار مطلبي زيرعنوان «اصلاح‌طلبان كرونا را شوآف كردند، اصولگرايان بر اثر كرونا فوت كردند» تلاش كرده حتي ابتلا به يك بيماري ويروسي را در تحليلي بي‌پشتوانه و خنده‌دار سياسي كند. در اين گزارش كوتاه نويسنده نوشته معصومه ابتكار در منزل ۲۴ ساعته تحت درمان است اما فاطمه رهبر در بهشت زهرا به خاك سپرده شده يا در حالي كه محمود صادقي رو به بهبود است حسن شيخ‌الاسلام درگذشته است. همچنين از ميان منتخبان انتخابات دوره يازدهم مجلس دو منتخب اصولگراي تهران و آستانه اشرفيه جان باخته‌اند. در ادامه هم اين كانال تلگرامي نزديك به جريان تندرو اصولگرا پرسيده كه «به راستي چرا بيش از مردم عادي، مسوولان و دولتمردان و نمايندگان مجلس و اساتيد حوزه و دانشگاه و حتي توييت‌نويسان و فعالان فضاي مجازي جبهه انقلاب بر اثر كرونا فوت مي‌كنند» اين مطلب درست روزي منتشر شده است كه در جلسه غيرعلني مجلس با وزير بهداشت مباحثي درمورد احتمال ترور بيولوژيك مطرح شده است اما اين كانال تلگرامي ظاهرا تنها تلاش دارد چنين مقوله پيچيده‌اي را به راست و چپ سياسي تقسيم‌بندي كند. كاش مشكلات اين‌طور حل مي‌شد اما مشكل جاي ديگري است.