جهان و ايران، سال را با «كرونا» آغاز كردند

گروه اجتماعي

بنا بر آخرين اعلام وزارت بهداشت، تعداد مبتلايان كوويد 19 در كشور از مرز 53 هزار نفر گذشت. كيانوش جهانپور؛ سخنگوي وزارت بهداشت، ظهر ديروز در ارايه گزارش روزانه از تعداد مبتلايان، بهيبود يافتگان و قربانيان كوويد 19 در ايران، خبر داد كه در فاصله ظهر 14 فروردين تا زمان ارايه اين گزارش – ظهر 15 فروردين - 2715 بيمار جديد آلوده به ويروس كرونا در كشور شناسايي شده‌اند و در همين بازه زماني، 134 نفر از مبتلايان، فوت كرده‌اند. بنا بر اعلام جهانپور، تعداد كل مبتلايان كوويد 19 در ايران حالا به ۵۳ هزار و ۱۸۳ نفر رسيده كه از كل اين تعداد، ۳۲۹۴ نفر فوت كرده، ۴۰۳۵ نفر از بيماران در وضعيت شديد ابتلا قرار دارند و ۱۷ هزار و ۹۳۵ نفر از بيماران هم بهبود يافته و ترخيص شده‌اند.
بيش از 120 روز از انتشار ويروس كرونا در جهان مي‌گذرد. گذشت زمان به متخصصان علم پزشكي در سراسر دنيا كمك كرده تا نسبت به اولين روزهاي انتشار اين ويروس، حالا با تامل بيشتر درباره ماهيت ويروس كرونا صحبت كنند. بنا بر اعلام سازمان بهداشت جهاني و منابع رسمي، ويروس كرونا - عامل ابتلا به كوويد۱۹ – كه گفته مي‌شود كانون انتشار آن، شهر «ووهان» در كشور چين بوده و مثل ويروس سارس و مرس، منبع حيواني داشته اما انتقال بين انساني آن صددرصدي است، نرخ مرگ و مير 2 الي 3 درصدي را در جمعيت مبتلايان رقم خواهد زد. اين ويروس از طريق قطرات تنفسي ناشي از سرفه و عطسه فرد آلوده به ديگران منتقل مي‌شود و ناقل ويروس، ممكن است تا 14 روز و در دوره نهفتگي ويروس، هيچ علامتي حاكي از ابتلا نداشته باشد در حالي كه در همين مدت، امكان انتقال به ساير افراد را دارد. در حالي كه گفته مي‌شود هر فرد ناقل ويروس، مي‌تواند 3 الي 4 نفر را مبتلا كند، برآورد متخصصان پزشكي از ماندگاري 3 الي 10 روزه ويروس بر سطوح حكايت دارد. در حالي كه از اولين روزهاي انتشار ويروس در كشور چين، تاكيد متخصصان عفوني اين بود كه در صورت پاندمي ويروس كرونا، هيچ نژاد و گروه سني و جنسيتي از ابتلا به بيماري مصون نخواهد بود اما هشدار مي‌دادند كه افراد كم‌توان (سالمندان، زنان باردار) مبتلايان بيماري‌هاي زمينه‌اي (بيماري‌هاي تنفسي، ديابت، قلبي و عروقي، اچ‌آي‌وي ايدز، سرطان، نقص سيستم ايمني، فشار خون) و مردان بيش از ساير گروه‌هاي جمعيتي در معرض خطر آلودگي به ويروس كرونا هستند.
حالا با گذشت حدود 4 ماه از انتشار اين ويروس در سراسر جهان، فرضيه‌ها و نظراتي درباره چگونگي مهار بيماري و تحركات ويروس، دوران همه‌گيري و ريشه‌كني بيماري ابعادي متفاوت‌تر از روزهاي نخست شيوع بيماري كوويد 19 پيدا كرده است. در حالي كه در روزهاي اول، فرضياتي توسط اپيدميولوژيست‌ها در ايران و جهان مطرح بود با مضاميني از جمله «ويروس كرونا، در هواي گرم زمين‌گير مي‌شود، ويروس كرونا در دماي منفي صفر نابود يا منفعل مي‌شود، جوانان و كودكان، كمتر در معرض ابتلا به كوويد 19 هستند، اين ويروس به نيم‌كره جنوبي نمي‌رسد، بهبود يافتگان، از خطر ابتلاي دوباره جسته‌اند، مصرف مواد غذايي حاوي ويتامين C و ويتامين D از ابتلا به كوويد 19 پيشگيري مي‌كند، پاندمي بيماري، در تضعيف ويروس موثر خواهد بود و...» حالا نتايج آخرين گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه 206 كشور جهان در نيم‌كره شمالي و جنوبي گرفتار شيوع ويروس كرونا هستند و تعداد كل مبتلايان از مرز يك ميليون نفر هم رد شده و ايالات متحده امريكا، ايتاليا، اسپانيا، چين، آلمان و فرانسه كه اتفاقا از تكنولوژي پيشرفته و تجهيزات روزآمد و بودجه‌هاي تحقيقاتي قابل توجه بهره مي‌برند، حالا در رديف‌هاي اول تا ششم تعداد مبتلايان كوويد 19 ايستاده‌اند و وضعيت نگران‌كننده‌اي از بابت شيوع بيماري دارند چنانكه حالا آمار ابتلا در ايالات متحده امريكا، ايتاليا و اسپانيا سه رقمي شده و روند سريع شيوع در اروپا و امريكا مي‌تواند مويدي بر همان فرض اوليه اپيدميولوژيست‌ها باشد كه در اولين روزهاي انتشار اين ويروس مي‌گفتند «كرونا» حدود 80 درصد جمعيت جهان را با شدت و ضعف خفيف تا شديد، گرفتار خواهد كرد تا از نفس بيفتد و آرام بگيرد.
حالا، مهم‌ترين نگراني اعضاي جامعه پزشكي ايران و جهان، احتمال ابتلاي دوباره بهبوديافتگان است به‌خصوص آنكه چندي قبل، پزشكان چيني، نتايج آزمايش مجدد بر چند بهبوديافته كوويد 19 را مثبت اعلام كرده و اين فرض را قوت داده بودند كه اين ويروس، حتي پس از بهبود فرد مبتلا، حداقل تا دو هفته در بدن ميزبان زنده خواهد ماند تا به پايان دوره ماندگاري و حيات برسد. اگرچه هيچ‌يك از ويروس‌شناسان در دنيا هنوز نتوانسته‌اند نظر متقني درباره نحوه منفعل شدن ويروس ارايه دهند، تلاش‌هاي جهاني حالا بر آزمون و خطاهاي شبانه‌روزي براي دستيابي به فرمول‌هاي موثر بر مصون‌سازي انسان يا متوقف كردن فعاليت ويروس كرونا و در نهايت، بهبود قطعي مبتلايان كوويد 19 متمركز شده و هرازگاهي هم دولت‌ها اخبار نويد بخشي در اين باره اعلام مي‌كنند. در ايران هم به دنبال شناسايي اولين مبتلايان در استان‌هاي قم و گيلان، متخصصان بيماري‌هاي عفوني ضمن تاييد ناشناخته بودن ماهيت ويروس كرونا و بيماري نوپديد كوويد 19، با تعميم رفتارشناسي بيماري‌هاي ويروسي اين فرض را مطرح كردند كه شيوع بيماري، تا ابتلاي 40 الي 80 درصد جمعيت كشور ادامه خواهد داشت اما در كنار اين اعلام نگران‌كننده اين تاكيد را داشتند كه حدود 20 درصد مبتلايان، علائم ظاهري ندارند و باقي يا شدت ابتلا در آنها بسيار خفيف خواهد بود در حدي كه نيازي به بستري در بيمارستان و بخش مراقبت‌هاي ويژه ندارند و با رعايت قرنطينه خانگي و دستور العمل‌هاي ساده و رايج در زمان ابتلا به سرماخوردگي، بهبود خواهند يافت. اين فرض متخصصان ايراني امروز در تمام كشورهاي گرفتار شيوع ويروس كرونا هم قابل مشاهده است چنان‌كه حالا از مجموع جمعيت يك ميليون و 16 هزار نفري مبتلايان كوويد 19 در سراسر جهان، بيش از 213 هزار نفر (حدود يك پنجم مبتلايان) بهبود يافته و بيش از 53 هزار نفر هم فوت كرده‌اند علاوه بر آنكه بنا بر آخرين اعلام وزارت بهداشت، حالا از مجموع ۵۳ هزار و ۱۸۳ مبتلاي كوويد 19 در كشور هم، ۱۷ هزار و ۹۳۵ بيمار (بيش از 30 درصد مبتلايان) بهبود يافته و سلامت خود را به دست آورده‌اند اما از 30 بهمن ماه 1398 كه اولين موارد ابتلا در ايران شناسايي و به‌طور رسمي اعلام شد، با احتساب ضريب فوت 4 درصدي از جمع مبتلايان در ايران، حالا كه تعداد متوفيان كوويد 19 در ايران به 3294 نفر رسيده، بايد فرض كرد كه تعداد كل مبتلايان در كشور، بيش از 120 هزار نفر باشد كه حالا حدود 70 هزار نفر، هنوز شناسايي نشده‌اند. جامعه پزشكان و پژوهشگران ايراني كه همچون همتايان خود در ساير كشورها در تلاش براي دستيابي به داروهاي بهبود‌دهنده يا مصون‌كننده از ابتلا به كوويد 19 هستند، در اين ايام خبر داده‌اند كه توان توليد تست تشخيص كوويد 19 در كشور به ميزان قابل توجهي افزايش يافته و مدت زمان مورد نياز براي شناسايي فرد آلوده به ويروس كرونا هم كاهش پيدا كرده است. با وجود تجهيز تخت‌هاي مازاد به عنوان تخت بستري مبتلايان كوويد 19، وزارت بهداشت از خالي بودن ظرفيت‌ها به دليل كنترل اپيدمي در برخي استان‌ها خبر مي‌دهد و به نظر مي‌رسد تاكيدها و هشدارهاي جامعه پزشكي و دولت براي رعايت خود مراقبتي در كنار الزام‌هاي قانوني، موثر واقع شده و نتيجه واضح اين تاثير هم كاهش بسيار ملايم شيب ابتلا ظرف روزهاي گذشته است. نتيجه بسياري از رژيم‌هاي دارويي براي مبتلايان در ايران، موفقيت آميز بوده اگرچه كه طي دو ماه گذشته، جامعه پزشكي ضمن توجه به تجربيات جهاني، چند بار فهرست درمان دارويي را تغيير داده و داروهاي جديدي به اين رژيم اضافه يا داروهاي پيشين را حذف كرده كه قطعا اين آزمون و خطا در مواجهه با هجوم يك ويروس ناشناخته، بسيار طبيعي و حتي الزامي است. امروز و برخلاف اولين روزهاي پس از انتشار خبر اپيدمي بيماري در كشور، هيچ بيمارستاني گرفتار كمبود درمانگر نيست و گروه‌هاي جهادي در تمام استان‌ها، داوطلب ضدعفوني كردن معابر عمومي شده‌اند و مردم هم؛ جمعيت كثيري كه مي‌توان آنها را حدود 80 درصد جمعيت كشور برآورد كرد، گوش به توصيه‌ها و هشدارها و بايدهاي دولت و مسوولان وزارت بهداشت سپرده‌اند و حالا، مي‌شود ضمن لذت از از هواي لطيفي كه از اولين روزهاي بهار و به بركت بارش‌هاي مكرر در سراسر كشور وزيدن گرفته، اين اميدواري را داشت كه ويروس كرونا در ايران زودتر از آنچه پيش بيني مي‌شد از نفس بيفتد. يادمان باشد اما «ويروس كرونا، فقط از نفس خواهد افتاد، آن هم به تدريج و بسيار كند. كرونا، وارد زندگي ما شده. آن را جدي بگيريم، از آن بترسيم، و مراقب سلامتي‌مان باشيم.»