نيك و بد اينترنت در روزگار كرونا
بهنام ناصري
از نيك و بد اينترنت و خاصه آنچه «حاكميت موبايل» در فضاي رسانه‌اي خوانده مي‌شود، بسيار گفته شده. بدش اينكه اينترنت كه بنا بود به بهبود كيفيت زندگي - چه در بعد مادي و چه از حيث معناي زندگي- كمك كند، از جنبه‌هايي خود جاي معناي زندگي را گرفته و حقيقت زندگي را به مجازيات و دلمشغولي‌هاي مجازي خود فروكاسته است. از خوبش هم - كه البته به سبب وضوح مزاياي اين پديده هزاره سومي كمتر محل بحث است- اينكه حفره‌هاي موجود در فضاي اطلاع‌رساني در ابعاد رسمي تنها با اينترنت به مثابه رسانه‌اي همگاني است كه پر مي‌شود. به بيان ساده‌تر، آسيب‌‌شناسي سبك زندگي متكي به اينترنت اين‌طور تحليل مي‌كند كه اينترنت به سبب كثرت داده‌هاي سطحي و قلت محتواهاي عميق، سطحي‌نگري را نزد اهالي هزاره سومي شايع كرده و جذابيت‌هاي صوري و مادي را جايگزين «معناي زندگي» كرده است. از سوي ديگر همين رسانه متهم به رواجِ سطحي‌نگري، به دلايل مختلف از زندگي انسان امروز قابل حذف نيست، چراكه تاثير آن در فضاي خبري و اطلاع‌رساني چنان مشهود است كه حتي با دوره پيشااينترنت قابل قياس هم نيست. كافي است روزي را تصور كنيم كه اينترنت –حتي موقتا و براي مثلا چند روز- از فضاي رسانه‌اي دنيا حذف شود؛ آن وقت است كه مشقت‌ها براي توليد و انتشار اخبار و اطلاعات براي فعالان رسانه‌اي آغاز مي‌شود و از سوي ديگر مردم شاهد كسر كوچكي از حجم اطلاعاتي خواهند بود كه پيش از آن روزانه در اختيارشان قرار مي‌گرفت. نمونه‌اش قطعي اينترنت در روزهايي از نيمه دوم سال جاري بود كه حتي نگارنده اين سطرها را ناگزير كرد كه براي درآمدن به موقع صفحه‌اي در روز موعودش، مطلبي را از يكي از نويسندگان صفحه كه در مركز خوزستان سكونت دارد، به صورتي يادآور روزگار رونق پست چاپاري، صبح يك دوشنبه از طريق سرويس اتوبوس اهواز-تهران دريافت كند تا عصر وارد صفحه و صبح سه‌شنبه روي دكه‌هاي مطبوعاتي برود. با اين حال در روزهاي كرونا و قرنطينه بي‌ترديد مزاياي اينترنت بيشتر از معايبش بوده. اگرچه شايعات و اطلاعات نادرستي در باب ويروس كرونا در اينترنت و بين كاربران فضاهاي موبايلي اينترنت دست به دست مي‌شد و بعد كاشف به عمل ميآمد كه بي‌اساس بوده اما اينها به هيچ روي نافي اهميت و نقش‌آفريني اين رسانه نوظهور در آگاهي دهي به مردم در روزرهاي قرنطينه خصوصا در باب رفتارهاي بهداشتي و پيشگيرانه نيست.در اين مجال كوتاه بنا ندارم در باب وجه سرگرم‌كننده اينترنت در روزهاي قرنطينه چيزي بگويم، چراكه گم مي‌شود. باشد كه اينترنت جايگاهي درخور كاركردي كه شايسته آن است در زندگي ما ايفا كند، نه بيشتر.