شهرداري تهران براي جمع‌آوري زباله‌هاي عفوني و مقابله با موش‌ها چه برنامه‌اي دارد؟
سكوت شهر؛ جولان موش‌ها و زباله‌ها
نيلوفر رسولي
موش‌ها شايد قربانيان كوچكي براي آزمايش‌هاي واكسن‌ها و داروهاي كرونا باشند، اما نژاد ديگري از آنها در پستوهاي فاضلاب تهران روي ديگري از اين سكه هستند كه شايد چندان به مذاق ما خوش نيايند؛ مخصوصا پس از ديدن فيلمي كه ادعا دارد از يكي از شيريني‌فروشي‌هاي ستارخان برداشته شده است و در آن فيلم، دو موش با سرعت در حال جويدن نان‌هاي پشت ويترين هستند. اين اولين‌باري نيست كه هراس از حمله موش‌ها در تهران ريشه زده است؛ پيش از اين زلزله سه سال پيش تهران بود كه خطر حمله موش‌ها و آدم‌خواري آنها را در شكل شايعه‌هاي مختلفي پخش كرد. همان موقع بود كه آمار متناقضي از تعداد همسايه‌هاي جونده تهران منتشر مي‌شد، آماري كه گاه تا چند ميليون هم بالا مي‌رفت اما به شهروندان تهراني اين اطمينان قلبي را مي‌داد كه در صورت وقوع زلزله، موش‌ها چندان خيال خوردن انسان‌ها را ندارند. پس از فروكش شدن شايعات حمله موش‌ها، حالا تصويري جديد اين سوال را به ذهن ما مي‌آورد كه در اين روزهاي خانه‌نشيني، موش‌هاي پرتعداد شهر ما مشغول چه كاري هستند و آيا شهرداري تهران براي دفاع از ساكنان شهر در مقابل اين عاملان موذي برنامه‌اي تدارك ديده است يا خير. گر چه صحت و سقم فيلم منتشر شده نه به تاييد مرجع خاصي رسيده است و نه زمان دقيق فيلمبرداري آن مشخص است؛ علي مفاخريان، مديرعامل شركت ساماندهي مشاغل تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» به شدت صحت اين فيلم را رد مي‌كند و مي‌گويد كه اطلاعاتي موثق از محل فيلمبرداري و زمان آن در دسترس نيست؛ با اين حال به زعم او چون موش‌ها در اين فيلم داخل ملك در حال فعاليت هستند، بنابراين رسيدگي به اين امر به خود مالك بستگي دارد و از حوزه مسووليت‌هاي شركت ساماندهي خارج است. مفاخريان در پاسخ به اين سوال كه آيا برنامه‌اي مشخص براي ضدعفوني شهرتهران در روزهاي شيوع كرونا تهيه شده يا خير، مي‌گويد: «بله، پروتكل‌هايي از پيش وجود دارند و طبق آن پروتكل‌ها عمل مي‌شود. اما برنامه جديد تا پيش از تصويب آن اطلاع‌رساني نمي‌شود.» به گفته مديرعامل شركت ساماندهي مشاغل تهران، برنامه‌هايي براي مقابله با موش‌هاي پايتخت در اين روزهاي تعطيل در دستور كار قرار دارد، اما از چند و چون اين برنامه‌ها فعلا خبري منتشر نمي‌شود. مدت‌هاست كه ساكنان شهر تهران به حضور مستمر موش‌ها در فاضلاب و جوي‌هاي شهري عادت كرده‌اند؛ با اين حال ديدن تصاويري از اين ناقلان بيماري چندان مسرت‌بخش نيست با اينكه تاكنون خبري مستند راجع به برنامه‌هاي شهرداري براي مقابله با اين همسايگان زيرزميني تهران منتشر نشده است و اقدامات قبلي، مثل سم‌پاشي، تله‌گذاري و مسدود كردن محل تجمع تاكنون نتيجه چشمگيري نداشته است. حضور فعال اين ناقلان بيماري كه مي‌توانند عفونت‌هاي فاضلاب را با خود همراه داشته باشند، شايد معضل بعدي تهران پس از مقابله با ويروس كرونا باشد. با اينكه تا زمان تنظيم اين گزارش همچنان برنامه اين شركت براي مقابله با موش‌هاي نروژي تهران اطلاع‌رساني نشده است، اما همراه با موش‌هايي كه اين روزها زير فاضلاب‌هاي شهري جولان مي‌دهند، دفن و جمع‌آوري زباله‌هاي عفوني شهري نيز از مهم‌ترين وظايف شهرداري تهران در روزهايي است كه به‌رغم خلوت بودن شهر، سطل‌هاي زباله همچنان مملو از زباله‌هايي هستند كه در ميان آنها گاهي دستكش‌ها و ماسك‌هاي مصرف شده نيز به چشم مي‌خورد. شينا انصاري، مديركل محيط‌زيست و توسعه پايدار شهرداري تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» به تشريح اقدامات شهرداري براي جمع‌آوري و دفن اين زباله‌هاي عفوني مي‌پردازد و مي‌گويد كه پيش از شيوع كرونا، بحث تفكيك در ايستگاه‌هاي پسماند مياني متوقف شده بود. علت اين امر به زعم انصاري جلوگيري از شيوع آلودگي در اين ايستگاه‌ها بود و اين روال پس از شيوع كرونا نيز ادامه دارد. انصاري در پاسخ به اقدامات شهرداري براي دفع زباله‌هاي عفوني، مثل دستكش‌ها و ماسك‌هاي احتمالا آلوده در پسماند شهري مي‌گويد كه سازمان زيباسازي شهري نحوه صحيح دفن زباله‌هاي عفوني را در بيلبوردهاي متعددي منتشر كرد؛ طبق اين بيلبوردها آموزش داده شد كه ماسك‌ها و دستكش‌ها زباله‌هاي عفوني تلقي مي‌شوند و لازم است شهروندان در دفع و امحاي صحيح آنها ياري برسانند تا با رها شدن آنها روي معابر شهري، احيانا ويروس منتشر نشود. به گفته مديركل محيط‌زيست و توسعه پايدار شهرداري تهران، زباله‌هاي عفوني بيمارستان‌ها با اتومبيل‌هاي مخصوصي به آرادكوه كهريزك منتقل شده و در سايت‌هاي جداگانه‌اي با رعايت پروتكل‌هاي ويژه بهداشتي دفن مي‌شوند. گر چه پيش از اين نيز دفن زباله‌هاي عفوني بيمارستان‌ها طبق پروتكل‌هاي ويژه‌اي صورت مي‌گرفت، اما حالا شهرداري براي دفن زباله‌هاي كرونايي بيمارستان‌ها از آهك و لاينر استفاده مي‌كند و نحوه دفن و امحاي اين زباله‌ها با همكاري اداره كل سلامت شهرداري تهران و وزارت بهداشت صورت مي‌گيرد. پيش از اين مديرعامل سازمان مديريت پسماند شهرداري تهران از افزايش ۲۰۰ تني پسماندهاي عفوني بيمارستان‌ها و كاهش 400 تني پسماند در دو هفته ابتدايي فروردين خبر داده بود. به گزارش ايسنا، صدرالدين عليپور با بيان اينكه بر اساس آمارهاي رسمي ميزان ابتلا به ويروس كرونا در هفته‌هاي ابتدايي فرودين افزايش پيدا كرده بود، گفته بود كه نتيجه مستقيم اين امر در افزايش توليد پسماند عفوني بيمارستاني مشهود شده است. وي خاطرنشان كرده بود كه در شرايط معمولي روزانه ۶۰ تا ۸۰ تن زباله بيمارستاني در تهران جمع‌آوري مي‌شد كه اين ميزان از ابتداي شيوع ويورس كرونا به حداكثر ميزان خود يعني ۸۰ تن رسيده است. به‌رغم افزايش پسماندهاي بيمارستاني، حجم زباله توليد شده در شهر تهران كاهش يافته است. به گفته مديرعامل سازمان مديريت پسماند، اگر در گذشته روزانه ۷ هزار و ۵۰۰ تن زباله در پايتخت توليد مي‌شد، با شيوع كرونا و در هفته نخست فروردين، توليد زباله در تهران با ۴۰۰ تن كاهش به روزانه ۶ هزار و ۸۰۰ تن رسيده است. در آخرين روزهاي سال ۹۸، تصاوير متعددي از دستكش‌ها و ماسك‌هاي رها شده در خيابان‌هاي تهران در فضاي مجازي دست به دست مي‌شد و تجربه حضور در شهر نيز گواهي بر اين بود كه پيش از حضور پاكبان‌ها، اطراف سطل‌هاي زباله و كنار كانال‌هاي آب‌هاي شهري اين زباله‌هاي عفوني پخش بودند، عليپور نيز در گفت‌وگو با ايسنا به اين معضل اشاره كرده و گفته بود كه اين مساله، معضل سازمان در روزهاي ابتدايي شيوع ويروس كرونا بود كه رها كردن دستكش‌ها و ماسك‌هاي احتمالا آلوده در معابر سلامت پاكبانان را به خطر مي‌انداخت، اما اين مساله با اطلاع‌رساني گسترده در روزهاي اخير تا حدودي كمتر شده است.