فرار بولسونارو از واقعيت

«سرجيو مورو وزير دادگستري برزيل از سمت خود استعفا داد.» اگر بخواهيم به موضوع ساده نگاه كنيم اين اتفاق يك خبر معمولي است كه به راحتي مي‌توان از كنار آن عبور كرد. ولي اگر به سابقه مورو نگاه كنيم، مي‌بينيم كه اين موضوع را نمي‌توان بدون تبعات دانست و به راحتي از آن عبور كرد. چراكه سرجيو مورو كه به عنوان وزير دادگستري در دولت خاوير بولسونارو منصوب شد تا پيش از اين رسيدگي به پرونده‌هاي فساد اداري زيادي را برعهده داشت و توانسته بود، افراد صاحب نفوذ بسياري را در امريكاي لاتين محكوم كند. او در نهايت روز جمعه و در اعتراض به اخراج رييس پليس برزيل توسط بولسونارو از سمت خود استعفا داد.  او در نطق استعفاي خود به ‌شدت عليه بولسونارو انتقاد كرد و گفت كه رييس‌جمهور در تلاش است، وزارت دادگستري را سياسي كند. به نوشته واشنگتن‌پست اين اتفاق اكنون يك شوك سياسي بزرگ به بزرگ‌ترين كشور امريكاي لاتين وارد كرده زيرا اكنون برزيل با بدترين بحران بهداشت عمومي خود درگير است. وزير دادگستري در بخش‌هاي ديگري از سخنانش تاكيد كرد كه تنها انگيزه‌هاي سياسي و نادرست باعث شده كه بولسونارو، مائوريسيو واليسكو، رييس پليس فدرال را از سمت خود اخراج كند. او بولسونارو را متهم كرد كه رييس پليسي را مي‌خواهد كه به او اجازه دسترسي گزارش‌هاي محرمانه و درخواست‌هاي تحقيقاتي را بدهد و اين موضوع استقلال سياسي اين نهاد را به خطر مي‌اندازد. مورو گفت: نقش پليس فدرال ارايه اين نوع اطلاعات به رييس‌جمهور نيست.  گفته مي‌شود، پيام‌هايي كه بولسونارو براي بركناري رييس پليس برزيل ردو بدل كرده نيز منتشر شده است. با مطرح شدن اين موضوع دادستان كل برزيل خواستار تحقيق درباره اين اتهامات شده است. با اين وجود بولسونارو در يك سخنراني هر گونه رفتار نادرست را رد كرد. اما اخبار شبانگاهي پيام‌هايي را از سوي مورو منتشر كرد كه به نظر مي‌رسيد، ادعاهاي بولسونارو را تحت‌الشعاع قرار مي‌داد.  بولسونارو مدعي شده كه سعي نكرده در پليس فدرال مداخله كند. اما پيام‌هاي واتس‌آپي كه توسط برنامه تلويزيوني در برزيل منتشر شده، نشان مي‌دهد كه بولسونارو خواستار حذف رييس پليس به دليل تحقيقات در مورد هواداران و نزديكانش بوده است.  آگوستو آراس، دادستان كل برزيل پس از مطرح شدن اين مباحث اعلام كرد كه در صورت اثبات ادعاهاي مورو، اين موضوع نشان مي‌دهد كه رييس‌جمهور به شكل آشكار دست به اقدامات غيرقانوني زده است. اين استعفا باعث مي‌شود كه بولسونارو يكي از مهم‌ترين متحدان خود را از دست بدهد و بيش از پيش به دليل عميق‌تر شدن بحران شيوع كرونا در برزيل در انزوا قرار گيرد.  به نوشته واشنگتن پست، همزمان با سرعت گرفتن شيوع ويروس كرونا در برزيل چشم‌انداز سياسي در اين كشور به همان اندازه در حال تغيير است. بولسونارو بارها و بارها سعي كرده اين بيماري را ناديده بگيرد و تنها آن را يك آنفلوآنزاي خفيف مي‌داند كه نبايد از ترس آن مشاغل و مدارس را تعطيل و يك قرنطينه ملي برقرار كرد. تا كنون در برزيل بيش از 3400 نفر بر اثر كرونا جان خود را از دست داده‌اند و51 هزار نفر آلوده به اين ويروس شده‌اند. اما سياست‌هاي بولسونارو مورد نقد بسياري از متحدان او نيز قرار دارد و اكثر مردم با او مخالف هستند. فرمانداراني كه زماني از او حمايت مي‌كردند، رفتار او را بي‌پروا خوانده‌اند. برزيلي‌ها نيز به نشانه اعتراض، پنجره‌هاي منازل خود را باز مي‌كنند و فرياد رفتن بولسونارو و حذف او از قدرت را سر مي‌دهند. 

شايد بزرگ‌ترين ضربه سياسي به بولسونارو زماني وارد شد كه لوييز هنريكه ماندتا، وزير بهداشت و درمان برزيل از سمت خود كناره‌گيري كرد. اين در حالي بود كه كنفرانس‌هاي خبري روزانه بسياري از برزيلي‌هاي مضطرب و نگران از اين بيماري را آرام كرده بود. او در حالي كه بارها و بارها انتقاداتي را نسبت به سياست‌هاي بولسونارو مطرح كرده بود و با توصيه‌هاي غيرعلمي او مخالفت مي‌كرد، هفته گذشته از سمت خود كناره‌گيري كرد.  در همين حال محققان، تحقيقات مربوط به نزديكان بولسونارو از جمله پسرش و يك سناتور فدرال را دنبال مي‌كنند. ماتياس اسپكتور، استاديار روابط بين‌الملل دانشگاه سائو پائولو گفت: تلاش براي مديريت اين ويروس او را به ‌شدت ضعيف كرده است. بولسونارو ميزان قابل توجهي از پشتيباني خود را از دست داده است. او حس مي‌كند، پرونده تحقيقات پليس به خانواده‌اش بسيار نزديك شده است بنابراين رييس پليس را بركنار كرد و همين موضوع او را در جايگاه مناسبي قرار نداده است.  براي بسياري مورو بيش از يك عضو كابينه بولسونارو بود. در برخي تظاهرات‌هاي سياسي، عكس او بر بالن‌ها نصب مي‌شد و او را سوپرمن خود مي‌دانستند. چراكه او در كشوري كه سال‌ها از فساد آزار ديده بود، تبديل به شخصيتي شد كه بسياري از مفسدان را به زندان انداخت و براي بسياري نماينده برزيل جديد بود.  تحقيقاتي كه مورو به راه انداخته بود، شخصيت‌هاي بزرگي را در امريكاي لاتين به دام انداخت و حتي فردي مانند لولا داسيلوا، رييس‌جمهور پيشين برزيل را نيز محكوم كرد. او باعث شد كه لولا نتواند براي يك دوره ديگر در انتخابات رياست‌جمهوري شركت كند. او در انتخابات سال گذشته پيشتاز بود و محكوميت او عملا مسير بولسونارو را براي رسيدن به رياست‌جمهوري هموار كرد. بولسونارو مديون مورو بود و همين موضوع باعث شد كه مورو را به عنوان وزير دادگستري خود منصوب كند.  قطعا استعفاي مورو و سخنان روز جمعه او جايگاه بولسونارو را متزلزل‌تر از قبل مي‌كند زيرا يك نگراني در خصوص بولسونارو همواره وجود داشت كه كشور را به سمت يك ديكتاتوري نظامي سوق دهد ولي حالا با كنار رفتن افرادي مانند مورو شرايط به نحوي پيش مي‌رود كه نگراني‌ها در خصوص موقعيت بولسونارو بيش از پيش شود. البته كه رييس‌جمهور برزيل مي‌گويد، دست به هيچ كار خلاف قانوني نزده و براي اخراج افراد، نيازي به اجازه كسي ندارد. بولسونارو اميدوار است با شيوه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا بتواند موقعيت خود را به نحوي تحت فشار حفظ كند ولي واقعيت آن است كه فرآيند استيضاح در برزيل بسيار راحت‌تر از آن چيزي كه در امريكا وجود دارد، پيش مي‌رود. دوستان اگر دشمن شوند قطعا مشكلات نيز بيشتر خواهد شد و بولسونارو بايد بپذيرد در برزيل به راحتي محبوبيت از دست رفته را به دست نخواهد آورد.