ميزان تاب‌آوري ما در برابر زلزله چقدر شده است؟
سامانه گسلي قطر- كازرون به عنوان يك سامانه گسلي مهم ايران اين گسل داراي چند قطعه است كه از جمله مي‌توان به قطعات گسل «برازجان»، «كنار تخته»، «كازرون» و گسل «دنا» اشاره كرد. زمين‌شناسان معتقد هستند كه اين گسل تغييراتي در كف خليج‌فارس ايجاد كرده است؛ ولي اطلاعات زيادي درباره تغيير شكلي كه اين سامانه گسلي در كف خليج‌فارس ايجاد كرده، موجود نيست و تنها از نظر فيزيكي و شكلي در تصويرهاي ماهواره‌اي و بعضي برداشت‌هاي ژئوفيزيكي و همچنين ريخت‌شناختي مي‌توان اين سامانه را تا شبه جزيره قطر دنبال كرد. لرزه‌خيز‌ترين ناحيه ايران (كه بيشترين آمار رخداد زلزله‌ها به آن مربوط است) منطقه زاگرس است. در اين ناحيه بيشترين ميزان تغيير شكل در پوسته ايران رخ مي‌دهد، ولي فقط حدود 3درصد از تغيير كل به صورت لرزه‌اي و الباقي به صورت بي‌لرزه (تغيير شكل به صورت خزش و خمش) اتفاق مي‌افتد. مناطق لرزه‌خيز ديگر مهم ايران ناحيه البرز و كپه‌داغ در شمال-شمال‌شرقي ايران است كه حدود 30درصد از تغيير شكل در آن به صورت لرزه‌اي و حدود 70درصد به صورت بدون لرزه رخ مي‌دهد. همچنين منطقه ايران مركزي، آذربايجان و لوت ناحيه ديگر لرزه‌خيز ايران است كه حدود 10درصد از تغيير شكل در آن به صورت لرزه‌اي و 90درصد بدون لرزه است. در ايران نواحي كمتر لرزه‌خيز – به دليل ميزان كمتر تغيير شكل در پوسته هم وجود دارند كه مي‌توان به دشت خوزستان و نوار سنندج-سيرجان اشاره كرد. به‌‌رغم اينكه به لحاظ آماري 2 درصد از زلزله‌هاي دنيا در ايران رخ مي‌دهد، ولي از سده بيستم حدود 6 درصد از تلفات زمين‌لرزه‌ها به زلزله‌هاي ايران مربوط بوده است. اين نشان مي‌دهد كه آسيب‌پذيري ايران در مقابل خطر زمين‌لرزه بسيار بالاست. از سوي ديگر توسعه نامتوازن در 200 سال اخير آسيب‌پذيري ما در مقابل خطر زمين‌لرزه را بيشتر كرده است كه اگر يك ابرشهرمسكوني (شامل چندين شهر كه به فاصله نزديك از هم واقعند) از هشتگرد در غرب كرج تا رودهن در شرق تهران را به عنوان محل تمركز عمده جمعيت در استان‌هاي تهران و البرز در نظر گرفته شود، در ابتداي سال 1399، برآورد مي‌شود كه حدود 17.5 ميليون نفر (حدود 21درصد از كل جمعيت كشور) در اين محدوده -در منطقه‌اي با ريسك بالا از نظر خطر زلزله -زندگي مي‌كنند. از سوي ديگر اگر به همين محدوده كلانشهر كرج–تهران توجه كنيم، جمعيت ساكن در اين كلانشهر از 1335 (حدود 1.5 ميليون نفر) تا ابتداي سال 99، بيش از10 برابر شده است! در حالي كه جمعيت ايران در اين فاصله زماني از حدود 18 ميليون و 900 هزار نفر به حدود 83 ميليون نفر رسيده است (حدودا چهارونيم برابر شده است). جمعيت محدوده تهران و كرج نيز از ابتداي انقلاب اسلامي57 (حدود 5 ميليون نفر) تا امروز در سال 1399 حدودا سه‌برابر افزايش يافته است! (در حالي كه جمعيت كشور در همين فاصله از حدود 36 ميليون به حدود 83ميليون نفر رسيده است (حدودا كمي بيش از دوبرابر شده است). اين آمار به خوبي نشان مي‌دهد كه از حدود 20 سال قبل از انقلاب تاكنون طي 60 سال تمركزي شديد جمعيت در محدوده تهران رخ داده است (توسعه‌اي به شدت تمركزگرا) كه البته با توجه به خطر قابل انتظار زمين‌لرزه در محدوده تهران كاري بسيار خطرناك است. بدين ترتيب در اين60 سال تاب‌آوري ما در برابر خطر زلزله كم و آسيب‌پذيري‌مان بيشتر شده است.