نگاهي ديگر به كرونا

آنچه اين روزها در ارتباط با كرونا چه در ايران و چه در ساير كشورها ديده مي‌شود اين است كه كرونا حداقل در جامعه ايراني تغييراتي را ايجاد كرده است. مهم‌ترين تغيير اين است كه بسياري از ايراني‌ها بازگشت دوباره به خانه داشتند. سابق بر آن بسياري از هموطنان به خاطر نوع نظام معيشتي‌شان كم‌كم در حال دور شدن از فضاي خانواده بودند. كرونا، عليرغم تمام سختي‌ها و مشكلاتي كه براي جامعه بشري و به خصوص ايراني‌ها ايجاد كرده، آنها را مجبور به برگشتن به خانه كرد و اين موضوع در سبك زندگي آنها بسيار تاثير گذاشت. با برگشت به خانه، تامل نسبت به خانه، گفت‌وگويي كه در خانه مفقود شده بود مجددا بازگشته است. بسياري از هم‌وطنان رفته رفته در حال تغيير عادت‌هاي تغديه‌اي بودند اما با شيوع اين ويروس دوباره به غذاهاي خانگي بازگشته‌اند. غذاهايي كه ما را از آسيب هاي غذاهاي بيرون بر و فست فودها دور نگه مي دارد و مي‌تواند سلامت ما را حفظ كند و در نهايت هزينه هاي درماني‌مان را نيز به شكل فزاينده اي كاهش دهد.
علاوه برآن امروز فرصت و فراغتي ايجاد و نوعي بازگشت به خويشتن اتفاق افتاده تا تاملي درباره خودمان انجام دهيم و اندكي در مقابل ميل فزاينده‌اي كه در مورد رفتن به بيرون وجود دارد بايستيم و در خانه بمانيم و خودمان را بار ديگر مورد وارسي‌هاي مختلف قرار دهيم.اين در خود فرورفتن مي تواند به شناخت بيشتري از خودمان منجر شود و سويه هاي مختلف شخصيت مان را به ما بازنماياند.
نكته مهم ديگر اينكه قدر داشته‌هاي خود را بدانيم. داشته‌هاي مهمي كه سابق بر اين، يا به آن توجه لازم را نداشتيم و يا حتي كفران نعمت مي‌كرديم. اتفاقي مانند ديدن پدر و مادر يا ديدار عزيزان، مهماني‌هايي كه داشتيم، ممكن بود خيلي راحت از كنارشان رد مي‌شديم اما حالا به دليل نداشتن آنها به خاطر كرونا، همين‌ها براي ما عزيز شده‌اند.  اگر در گذشته تلاش مي كرديم از جمع فاصله بگيريم و در محافل به ويژه خانوادگي حاضر نشويم اين روزها بسياري به ارزش اين محافل و نقش آنها در سلامت رواني شان پي برده اند.
از سوي ديگر همين كه نگران يكديگر هستيم و حداقل جوياي حال آنها ولو با تلفن هستيم، به هم تاكيد مي‌كنيم مراقبت خود باشيم، باز هم سبكي موقت است كه بر زندگي ما جاري و ساري شده. توجه به انفاق و اينكه خورد و خوراك و مشكلات بهداشت ديگران را مورد توجه قرار دهيم گرچه در بخش‌هايي از زندگي ما وجود داشت اما اين بار پررنگ‌تر از هميشه است. 
كرونا به ما يادآور شده فقط بار خود را نبنديم و صرفا به خودمان توجه نكنيم، به گرسنگي ديگران، به مشكلات ديگران، به كرايه خانه ديگران و در مجموع به نيازهاي ديگران توجه كنيم و اين موضوع نيز ولو به شكل موقت به زندگي نفوذ پيدا كرده است. در بحث مطالعه نيز اتفاقات خوبي در جريان است. در آمارهايي كه داده مي‌شود به نظر مي‌رسد فرصت بهتري براي مطالعه يافته‌ايم.  مجموعه‌اي از اين اتفاقات، سبك جديدي است كه در زندگي ايراني وارد شده است. البته ما چنين تجربيات سختي را پيش از شيوع اين ويروس هم داشتيم، تجربه‌هايي مانند دوران جنگ و مشكلات اقتصادي. امروز نيز كرونا يك تهديد به حساب مي‌آيد. شايد بتوان گفت كرونا براي رابطه اجتماعي فرصت‌هاي خوبي ايجاد كرده است، اما بايد فرصت‌هاي ايجاد شده در راه كمك كردن‌ها را ادامه دهيم، كارهايي همچون بهره‌وري از اقتصاد، استفاده از روابط عاطفي، بازگشت به مراقبت‌هاي شخصي و ديگران و فرصت‌هايي از اين دست كه نمونه آن را كمك‌هايي كه در بلاياي طبيعي سيل و زلزله كرديم ديده‌ايم. اما مشكل اين است كه تجربه تاريخي ما مي‌گويد اگر به اينها توجه ويژه نكنيم، اينها مي‌تواند دولت مستعجل باشد. وقتي كرونا تمام شد ما هم دوباره باز گرديم به همان سبك زندگي كه خودمان هم داشتيم از آن كلافه مي‌شديم و به آنها خيلي احساس خوشايندي نداشتيم و تا حدي مي‌توان گفت مشكلات جدي را ايجاد كرده بود.  به عقيده من امروز معلمان تعليم و تربيت، روانشناسي، جامعه شناسي، اقتصاد، سياست حتي فيلسوفان و اصحاب رسانه به اين امر توجه كنند كه چگونه مي‌شود اين فرصت‌هايي كه در سبك زندگي كرونايي براي ما ايجاد شده نهادينه كنيم و توجه داشته باشيم كه بسياري ازآنها اگر پايدار و نهادينه شود قطعا مي‌تواند خيلي از مشكلات ما را مرتفع كند. شكاف‌هايي كه بين خانواده ايجاد شده، شكاف‌هاي طبقاتي كه در جامعه ايجاد شده، اين فاصله گرفتن‌ها و بريز و بپاش‌هايي كه در بخشي از جامعه ما صورت مي‌گيرد و در فقدان آنها هيچ خللي در زندگي‌مان به وجود نمي‌آورد بلكه عكسش مي‌تواند زمينه ساز حل مشكلات ديگري شود، بايد به اين موضوعات توجه ويژه كرد و دوباره مراقب باشيم چنين فرصت‌هايي را از دست ندهيم.