سرمايه‌گذاري دولت روحاني به داد روزهاي كرونايي رسيد
گروه اجتماعي| به نظر مي‌رسد يكي از مولفه‌هاي موفقيت ايران در مديريت شيوع ويروس كرونا و اجراي دقيق برنامه‌هاي زمان‌بندي و مهار بيماري كوويد19 را بايد در اجراي طرحي ديد كه زماني از آن به عنوان برگ برنده «حسن روحاني» ياد مي‌كردند. گرچه انتقادات بسياري هم به اين طرح كه «طرح تحول سلامت» نام گرفته بود مي‌شد اما بايد توجه داشت آنچه ايران را در پوشش بيماران مبتلا به ويروس كرونا آن هم در شرايط تحريم‌هاي سخت ياري داد، انرژي و سرمايه‌گذاري قابل توجهي بود كه دولت يازدهم در اين زمينه انجام داد. شايد آن روزها از پرداخت كارانه‌هاي سنگين به پزشكان بحث‌هايي به ميان مي‌آمد كه موجب دلگيري پرستاران كه بار اصلي درمان بر دوش آنها بود، شد اما مزيت‌هايي هم داشت كه از آن جمله مي‌توان به ماندگاري پزشكان در مناطق محروم اشاره كرد. حالا در شرايطي كه 75 روز از ثبت رسمي نخستين موارد مرگ ناشي از ويروس كرونا در ايران گذشته كافي است وضعيت كشورهاي پيشرفته را از نظر بگذرانيم. دست‌كم ايتاليا كه در قاره سبز و در جمع كشورهايي اروپايي است كه قرار بود در پي تحريم‌هاي ظالمانه امريكا و مسدود كردن كانال‌هاي انتقال دارو به ايران كمك حال ما باشند ديديم كه چه وضعي رقم خورد و چه ميزان مرگ رخ داد. يكي از مشكلات ايتاليا نداشتن تخت و امكانات پزشكي كافي بود. اما در ايران و در حالي كه با شيطنت‌هاي عربستان محموله‌هاي مرتبط با تشخيص ويروس كرونا توقيف مي‌شد يا مشكلات ناشي از نبود دارو دامن سيستم درماني را گرفته بود وضع به گونه‌اي مديريت شد كه هر ناظري به تلاشگران عرصه سلامت آفرين مي‌گويد. امسال وارد هفتمين سال اجراي طرح تحول سلامت شده‌ايم و اين در حالي است كه با اجراي اين طرح بسياري از مصوبات معوقه حوزه سلامت به سرانجام رسيد و بيش از هشت ميليون و هشتصد هزار نفر كه از هيچ نوع پوشش بيمه سلامتي برخوردار نبودند، تحت پوشش بيمه همگاني قرار گرفتند.
كاهش سهم پرداختي بيماران
يكي از اهداف منظور شده در طرح تحول سلامت، كاهش پرداخت هزينه‌هاي درمان از جيب مردم بوده است. بيماران تا پيش از اجراي اين طرح، سهم بالايي از پرداختي‌ها را برعهده مي‌گرفتند و پرداختي بيمار از هزينه بستري به صورت ميانگين ۳۷ درصد بوده كه تا برخي موارد به ۹۵ درصد هم مي‌رسيده است. همچنين ارجاع بيماران به خارج از بيمارستان براي خريد دارو، تجهيزات مصرفي و تصويربرداري‌هاي پزشكي امري رايج بود كه اگر هزينه‌هاي آنها به رقم فوق‌الذكر اضافه شود، سهم بيمار از هزينه‌هاي درماني بيشتر نيز مي‌شده است كه هزينه‌هاي مستتر و اعلام نشده‌اي به بيماران تحميل مي‌شد كه در هيچ صورت‌حسابي به آنها اشاره نمي‌شد. اما با اجراي طرح تحول سلامت، سهم پرداختي بيماران داراي بيمه پايه سلامت از خدمات بستري در بيمارستان‌هاي تحت پوشش وزارت بهداشت در مناطق شهري به ۶ درصد از كل پرونده و براي روستانشينان، عشاير و ساكنان شهرهاي زير ۲۰ هزار نفر به ۳ درصد از كل پرونده كاهش يافت. اما بايد به اين نكته توجه كرد كه با اعمال هزينه دارو و ملزومات، اين اعداد به ۱۰ و ۵ درصد مي‌رسد. يكي از چالشهاي ديگري كه بيماران با آنها مواجه بوده‌اند، دسترسي به اقلام دارويي در بيمارستان بوده است و آنها مجبور بودند براي تهيه اقلام اقدام كنند. با اجراي اين طرح، اقلام دارويي موجود در بيمارستان‌ها از ۳۲۰ قلم به ۷۵۰ و به همين ترتيب دسترسي به ملزومات مصرفي نيز افزايش يافت. يكي ديگر از مشكلاتي كه تا پيش از اين وجود داشت، ارايه خدمات سرپايي ضعيف در بيمارستان‌هاي دولتي وابسته به وزارت بهداشت بود و به‌طور معمول بيماران براي دريافت خدمات تخصصي به اين بيمارستان‌ها مراجعه نمي‌كردند، اما با اجراي طرح تحول سلامت و ارايه خدمات تخصصي سرپايي در قالب كلينيك‌هاي ويژه، سه هدف كلان محافظت مالي مردم در برابر هزينه‌هاي درماني، بهبود عدالت در دسترسي به خدمات درماني و ارتقاي كيفيت خدمات درماني تامين شد.
رشد ۳ برابري حضور پزشكان متخصص
در مناطق محروم
حضور پزشكان متخصص در مناطق محروم نيز يكي از چالشهاي موجود قبل از اجراي طرح تحول سلامت بود. پزشكان متخصص به عنوان نيروي طرح خدمات تخصصي به مناطق محروم اعزام مي‌شدند و غالبا به دليل نبود اقدامات لازم تشويقي براي ماندگاري آنها در مناطق محروم، اين مناطق را ترك مي‌كردند. اما با اجراي طرح تحول ۳۰۹ شهر/ شهرستان محروم و توسعه‌‌نيافته كشور و ۳۴۲ بيمارستان فعال در آن مناطق در برنامه حمايت از ماندگاري پزشكان در مناطق محروم مورد پوشش قرار گرفتند. همچنين تعداد پزشكان در مناطق محروم پس از اجراي برنامه ماندگاري شاهد رشد ۳ برابري بود كه فعاليت 6هزار و 150 پزشك ماندگار، به صورت تمام‌وقت جغرافيايي، در مناطق محروم كشور (هزار و 435 پزشك عمومي و 4هزار و 715 پزشك متخصص، فوق تخصص و فلوشيپ)، در برابر 2هزار و 200 پزشك پيش از اجراي اين برنامه را شامل مي‌شود. يكي از دستاوردهاي مهم اين طرح افزايش دسترسي مردم به خدمات سطح ۲ و ۳ در مناطق محروم كشور بوده كه باعث رشد حدود ۳ برابري در خدمات سرپايي و رشد ۶۵ درصدي خدمات بستري شده است. به دنبال اجراي طرح تحول سلامت اقدامات ارزشمندي در بخش زيرساخت‌هاي حوزه بهداشت و درمان اتفاق افتاد كه اگر اين اقدامات نبود، به‌طور حتم در دوران همه‌گيري كرونا كشور با بحران جدي مواجه مي‌شد كه از جمله اين اقدامات مي‌توان به ساخت 31هزار و 600 تخت بيمارستاني جديد در پنج سال و نيم اشاره كرد. شايان ذكر است كل تخت‌هاي بيمارستاني كشور در سال ۱۳۹۲ حدود 84هزار تخت بود كه بيش از نيمي از آنها فرسوده و با طول عمر بالاي ۴ دهه بودند. نوسازي كامل 45هزار تخت بيمارستاني موجود، راه‌اندازي ۳۷ پايگاه اورژانس هوايي، افزايش بيش از ۱۵۰۰ تخت اورژانس، بهسازي ۱۸۰ بخش اورژانس در كشور، ساخت و تجهيز 2هزار و 483 تخت مراقبت‌هاي ويژه جديد ICU، ساخت 7هزار و 500 واحد بهداشتي، همچنين تعمير، بازسازي، بهسازي و تجهيز بيش از 17هزار واحد بهداشتي، ساخت و تجهيز ۲۵۱ كلينيك ويژه داراي 6هزار و 440 مطب تخصصي از ديگر دستاوردهاي اجراي اين طرح در سال‌هاي اخير بوده است.