برايان هوك: «از هر راهي براي تمديد تحريم تسليحاتي ايران استفاده مي‌كنيم.» محمدجواد ظريف: «ايالات متحده جايگاهي در برجام و قطعنامه 2231 براي اظهارنظر در اين باره ندارد.» اين گفت‌وگوي خصمانه نه‌چندان غيرمستقيم ميان مقام‌هاي متفاوت ايران و ايالات متحده تقريبا هر روز تكرار مي‌شود و البته در چند روز اخير پاي مقام‌هاي چين و روسيه را هم بيش از گذشته به ميدان باز كرده است. تيم دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده همچنان در حال جست‌وجوي ليست‌هاي سياه و تحريمي جديدتر براي افزودن نام ايران است. سياست فشار حداكثري امريكا بر ايران طبيعتا فشارهاي اقتصادي بسياري را بر مردم ايران وارد كرده است اما هدف مدنظر واشنگتن را تامين نكرده لذا تنها راه پيش روي كاخ سفيد آن هم در سال انتخابات، افزودن بر فشار به اميد رسيدن به مطلوب در اين پرونده است.
ليست‌هاي سياه بي‌پايان واشنگتن
در تازه‌ترين دور اين فشارهاي سياسي، وزارت امور خارجه امريكا همزمان با سفر «مايك پمپئو» وزير خارجه امريكا به اراضي اشغالي اعلام كرد كه ايران را به همراه چهار كشور ديگر يعني كوبا، ونزوئلا، سوريه و كره‌شمالي به دليل آنچه عدم همكاري كامل با ايالات متحده در زمينه مبارزه با تروريسم توصيف كرده، در ليست سياه قرار داده است. وزارت خارجه امريكا مدعي شده است كه پنج كشور مذكور در سال ۲۰۱۹ با تلاش‌هاي امريكا در زمينه مبارزه با تروريسم همكاري نكرده‌اند. يكي از پيامدهاي قرارگيري در ليست سياه امريكا، منع صادرات نظامي امريكا به كشورهايي است كه در اين ليست قرار مي‌گيرند. برخي تحليلگران اين حركت امريكا را در راستاي تلاش‌هاي وزارت خارجه اين كشور براي تمديد تحريم تسليحاتي ايران كه طبق قطعنامه 2231 در ماه اكتبر سال جاري برداشته مي‌شود، مي‌دانند.
سيد عباس موسوي، سخنگوي وزارت امور خارجه كشورمان در صفحه توييترش و در واكنش به ادعاي امريكايي‌ها مبني بر عدم همكاري ايران با امريكا در مبارزه با تروريسم نوشت: «ايالات متحده با آن سابقه ايجاد، تامين مالي و تسليحاتي گروه‌هاي تروريستي مختلف، اعمال تروريسم دولتي و نيز حمايت آشكار از يك رژيم تروريستي ديگر (رژيم صهيونيستي) معيار خوبي براي ارزيابي تلاش‌هاي ضدتروريستي نيست. امريكا بايد به تروريسم دولتي خود پايان دهد.»
همزمان وزارت امور خارجه امريكا، دفتر كنترل دارايي‌هاي وزارت خزانه‌داري و گارد ساحلي اين كشور دستورالعملي را با هدف اجراي سخت‌گيرانه‌تر تحريم‌ها عليه چند كشور از جمله ايران منتشر كردند. به گزارش فارس، وزارت خارجه امريكا در بيانيه‌‌اي گفته هدف از صدور اين دستورالعمل، كمك به صنعت دريانوردي و فعالان بخش انرژي و فلزات براي مقابله با «اقدامات فريبكارانه‌اي در كشتيراني» است كه براي دور زدن تحريم‌هاي اعمال شده عليه كشورها به خصوص ايران، كره شمالي و سوريه مورد استفاده قرار مي‌گيرند. وزارت خارجه امريكا همچنين هشدار داده «اقدامات فريبكارانه» تشريح شده در اين گزارش ممكن است باعث ايجاد خطرات تحريم براي افراد و سازمان‌هاي دخيل در اين صنايع شود.
در بخشي از متن بيانيه وزارت خارجه امريكا آمده است: «اين دفترچه راهنما، دستورالعمل‌هاي قبلي صادرشده توسط دولت امريكا را به‌روزرساني كرده و توسعه مي‌دهد. هدف از آن، ارايه اطلاعات و ابزارهاي لازم به فعالاني است كه از صنايع دريانوردي براي تجارت استفاده مي‌كنند تا بتوانند با روش‌هاي فعلي و جديد مورد استفاده براي گريز از تحريم‌ها در كشتيراني و خدمات مرتبط مقابله كنند. اين دفترچه راهنما تشريح روش‌هاي فريبكارانه‌اي است كه كشورهايي مانند ايران، كره شمالي و سوريه از آنها استفاده مي‌كنند.»
ديويد پيمن، معاون دستيار وزير خارجه امريكا گفته در اين توصيه‌نامه به فعالان صنايع كشتيراني هشدار داده از خاموش كردن ترانسپوندرها و ذخيره‌سازي نفت ايران اجتناب كنند.
كنايه ظريف به ترامپ
دولت امريكا فشارها بر شوراي امنيت سازمان ملل متحد را براي تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي عليه ايران افزايش داده است. به گزارش فاكس‌نيوز؛ امريكا روز چهارشنبه اعضاي شوراي امنيت را به نشستي پشت درهاي بسته براي بحث درباره قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت دعوت كرد. به نوشته اين رسانه، هدف از برگزاري اين نشست، بحث درباره اقدام ايران در روز ۲۲ آوريل براي پرتاب يك ماهواره نظامي بوده است. نماينده دولت امريكا در اين نشست ايران را به «نقض مستمر» تحريم‌هاي تسليحاتي متهم كرد. براساس متن برجام و قطعنامه 2231، تحريم تسليحاتي ايران در ابتداي پاييز سال جاري برداشته خواهد شد اما به اعتراف برايان هوك، مسوول گروه ايران در وزارت خارجه امريكا، اين كشور از هيچ تلاشي براي متوقف كردن اين روند دريغ نخواهد كرد. به نظر مي‌رسد كه جلسه روز چهارشنبه پشت درهاي بسته به رياست امريكا در راستاي همين تلاش‌هاي واشنگتن قابل تعريف است. ايالات متحده پيش‌نويس قطعنامه‌اي را براي راي‌گيري در شوراي امنيت سازمان ملل متحد جهت تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي عليه ايران آماده كرده است.تصويب اين قطعنامه نيازمند جلب نظر موافق ۹ عضو شوراي امنيت بدون وتوي چين، روسيه، امريكا، انگليس و فرانسه (اعضاي دايم شوراي امنيت) است.
در شرايطي كه چين و روسيه ضمن در اختيار داشتن حق وتو، مخالفت خود را با تصويب چنين قطعنامه‌اي اعلام كرده‌اند، پيش‌بيني مي‌شود كه تيم وزارت خارجه امريكا همچنان از طرح مساله عضويت امريكا در قطعنامه 2231 نااميد نشده است. محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان در تازه‌ترين اظهار نظر خود در خصوص ادعاهاي امريكايي‌ها درباره برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ گفت: ادعاهاي ابلهانه توسط مقامات امريكايي تازگي ندارد. از كساني (دونالد ترامپ) كه مي‌گويند ماده ضدعفوني بخوريد كه تميز شويد و كرونا نگيريد، بعيد نيست قطعنامه‌اي كه رسما از آن خارج شده‌اند و نوشتند كه به حضور و مشاركت خود در آن پايان داده‌اند، بگويند در آن عضو هستند.
«ميخاييل اوليانوف»، نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در وين نيز براي چندمين بار ادعاي امريكا مبني بر اينكه به‌رغم خروج از برجام از جايگاه يكي از طرف‌هاي مشاركت‌كننده در اين توافق هسته‌اي برخوردار است را «توهم» توصيف كرده است. اوليانوف در توييتر نوشت: «امريكا ادعا مي‌كند جايگاه يك طرف مشاركت‌كننده در برجام و همچنين حقوق مرتبط با آن را حفظ كرده است. [اين] توهم است. نظر مشورتي دادگاه بين‌المللي لاهه (۱۹۷۱) اينجا مصداق دارد: «نمي‌توان گفت طرفي كه از عمل به تعهداتش امتناع ورزيده يا آنها را اجرا نكرده حقوقش را حفظ كرده است.»
نمايندگي رسمي چين در سازمان ملل نيز در توييتي در اين باره نوشت: «امريكا با خروج از برجام در عمل به تعهداتش ذيل قطعنامه ۲۲۳۱ شكست خورده است. اين كشور هيچ حقي براي تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي عليه ايران ندارد چه برسد به اينكه بخواهد سازوكار بازگشت خودكار تحريم‌ها را فعال كند. حفظ برجام تنها روش صحيح براي حركت رو به جلو است.»