آيا چين و امريكا به سمت جنگ سرد مي‌روند؟
ترامپ به دنبال قطع ارتباط با پكن
ميثم سليماني| دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده در طول دوره حدود چهارساله رياست‌جمهوري خود نشان داده هيچ راه‌حلي براي مسائل ندارد بلكه تلاش مي‌كند صورت مساله‌ها را پاك كند. نمونه عيني اين اتفاق را مي‌توان در بحث روابط با چين ديد. دونالد ترامپ به شرايطي رسيده كه عملا نمي‌تواند مساله خود با چين را حل كند و حالا براي يك بهره‌برداري انتخاباتي به سمت پاك كردن صورت مساله پيش مي‌رود. او در مصاحبه‌اي كه با فاكس نيوز روز پنجشنبه انجام داد در خصوص مقابله با چين گفت: كارهاي بسيار زيادي وجود دارد كه مي‌توانيم انجام دهيم. ما مي‌توانيم كل روابط با چين را قطع كنيم. ترامپ مدعي شده است كه اگر امريكا روابط خود با چين را قطع كند نزديك به 500 ميليارد دلار را نجات داده است.
ايالات متحده و برخي كشورها مدعي هستند كه چين عامل اصلي شيوع كرونا در جهان است و نتوانسته جلوي بيشتر شيوع اين بيماري در جهان را بگيرد. از طرفي برخي ديگر اين انتقاد را مطرح مي‌كنند كه چين شفافيت لازم را در بحث جدي بودن اين بيماري نداشته است. چين اما هرگونه انتقاد را رد كرده و بارها تاكيدكرده با قرنطينه كامل ووهان به جهان فرصت داده تا براي مقابله با اين ويروس آماده شود. چين همچنين عنوان كرده كه دولت ترامپ تلاش مي‌كند با انتقاد عليه چين، به نحوي پاسخ ضعيف خود به بحران را خنثي كند. با اين حال دونالد ترامپ طي روزهاي اخير انتقادات خود را عليه چين شديدتر از گذشته كرده است. ترامپ مدعي شده قطع رابطه با چين موجب صرفه‌جويي خواهد شد. ترامپ در پاسخ به سوال خبرنگار فاكس در خصوص اينكه اگر رابطه با چين قطع شود چه اتفاقي رخ خواهد داد، گفت: اگر كل رابطه را قطع كنيد، حدود 500 ميليارد دلار پس‌انداز خواهيد كرد. اما اين رقم از كجا مي‌آيد. اگر به ميزان تجارت امريكا و چين نگاهي داشته باشيم رقم آن به حدود 600 ميليارد دلار مي‌رسد. در سال 2018 امريكا حدود 558 ميليارد دلار از چين كالا و خدمات وارد كرده است و اين در حالي است كه تنها امريكا 178 ميليارد دلار به چين صادر كرده است. ترامپ از زمان انتخابات رياست‌جمهوري سال 2016 انتقادات شديدي را عليه چين و تراز تجاري دو كشور بيان مي‌كرد. او بارها از زمان ورود به كاخ سفيد نگراني‌هاي خود در خصوص كسري تجاري ميان دو كشور را بيان كرده است زيرا ايالات متحده در طول تاريخ بيش از اينكه به اين كشور صادرات داشته باشد از اين كشور واردات داشته است. از همين رو اين اختلاف و درگيري تنها محدود به روزهاي مربوط به شيوع كرونا نيست. ترامپ براي جبران كسري تجاري خود با چين از اواسط سال 2018 روي صدها ميليارد دلار كالاي چيني تعرفه وضع كرده است. همين امر باعث شد چين نيز به اين موضوع پاسخ دهد. اين اتفاق يك جنگ تجاري را رقم زد و تحليلگران تخمين زدند كه صدها هزار شغل در ايالات متحده به خطر افتاد و واردكنندگان امريكايي نيز مجبور شدند ميلياردها دلار بيشتر از قبل تعرفه پرداخت كنند. اما با امضاي فاز اول توافق نامه تجاري ميان دو كشور اوضاع به شكل اميدواركننده‌اي به سمت حل و فصل پيش مي‌رفت. به نوشته نيوزويك حالا كه ايالات متحده با بيشترين تعداد مبتلايان از زمان شيوع ويروس كرونا و همچنين بيشترين تعداد كشته‌شدگان در جهان تبديل شده است، دولت ترامپ بيش از هر زماني براي مديريت اين بحران با انتقاد روبه‌رو شده است. دونالد ترامپ تا فوريه سعي مي‌كرد خطر كرونا را جدي نگيرد. حتي اظهار داشت كه اين ويروس به سادگي از بين مي‌رود. اما حاميان رييس‌جمهور تنها نكته مثبتي را كه در حمايت از وي بيان مي‌كنند محدود كردن سريع سفر از چين به امريكا بوده اما مشخص نيست كه چرا اين اقدام هيچ كمكي به جلوگيري و شيوع اين ويروس در امريكا نكرده است. در طرف مقابل چين با انتقادهاي قابل‌توجهي در مورد اين ويروس روبه‌رو شده است. چرا كه گفته مي‌شود مقام‌هاي چيني در ابتدا سعي داشتند اطلاع‌رساني در خصوص بيماري را محدود كنند و حتي گفته مي‌شود پزشكاني كه در ووهان در خصوص آن هشدار دادند را نيز بازداشت كرده است. ادعاهايي كه بارها چيني‌ها آن را رد كردند. از طرفي ديگر دونالد ترامپ و مايك پمپئو وزيرخارجه امريكا اصرار دارند كه بايد ويروس كرونا به عنوان ويروس ووهان شناخته شود. چرا كه معتقدند اين ويروس از آزمايشگاه‌هاي چين خارج شده و براي اين موضوع مدارك مستندي را نيز در اختيار دارند. اما نكته اينجاست كه مقام‌هاي بهداشتي امريكايي و متخصصان اين موضوع را رد كردند و بسياري معتقدند كه اين ويروس به شكل طبيعي از طريق حيوان به انسان منتقل شده است. البته در گزارشي كه اخيرا سيا گزارش داده عنوان شده است چين در ماه ژانويه سازمان بهداشت جهاني را تهديد كرده و از آنها خواسته وضعيت اضطرار بهداشت جهاني را اعلام نكنند. اما سخنگوي وزارت امورخارجه چين روز پنجشنبه اين ادعا را رد كرده و گفت: دولت ايالات متحده نتوانسته با همه‌گيري بيماري مبارزه كند و اين موضوع باعث از بين رفتن اعتماد مردم امريكا شده است. چرا كه هيچ چشم‌اندازي در مورد چگونگي بهبود اوضاع وجود ندارد. وي افزود: ما از امريكا مي‌خواهيم جلوي تهمت زدن و بي‌اعتبار كردن چين را بگيرد و از تصويب لوايح مربوط به تحريم‌ها عليه چين خود‌داري كنند. اما او هيچ گونه اظهارنظري در خصوص واكنش متقابل در صورت اجرايي شدن تحريم‌هاي امريكا انجام نداد. ولي در حال حاضر به نظر مي‌رسد با ادامه اين روند امريكا و چين هرچه بيشتر به سمت يك جنگ سرد تمام عيار پيش مي‌روند. اتفاقي كه چيني‌ها اصلا علاقه‌اي به آن ندارند ولي امريكا بيش از هرزمان ديگري تشنه يك جنگ جديد شده است و اگر جنگ رسما آغاز شود چين نيز ناگزير به ورود در اين بازي است كه شايد پيش‌بيني نمي‌كرد به اين زودي رخ دهد. حالا با شيوع ويروس كرونا و عدم موفقيت امريكا در مهار آن دونالد ترامپ در آستانه انتخابات سوم نوامبر بيش از هر زماني نيازمند آن است كه يك دشمن را عامل اين اتفاق معرفي كند تا مسووليت فاجعه‌اي كه باعث كشته شدن نزديك به 90 هزار نفر در امريكا شده را برگردن ديگري بيندازد. به نوشته واشنگتن‌پست حالا كه ترامپ بحث رويكرد قطع ارتباط و رويارويي مستقيم با چين را مطرح كرده به نظر مي‌رسد او در اين زمينه تنها نيست بلكه حتي متحدين وي سخت‌تر نيز هستند. سناتورهاي جمهوريخواه در حال اعمال تحريم‌ها و وضع قوانين جديد با هدف مجازات چين به دليل نقش ادعايي در خصوص شيوع اين بيماري و ارايه اطلاعات غلط درمراحل اوليه شيوع اين بيماري هستند. وزارت خارجه نيز به عنوان بخشي از اقدامات مقابله‌اي با چين سعي دارد تا مجوز خبرنگاران خارجي مربوط به چين را محدود كند كه بسياري آن را اهرم ديپلماتيك امريكا مي‌دانند. از همين رو ويزاهاي روزنامه‌نگاران و خبرنگاران چيني كه در ايالات متحده فعاليت مي‌كنند محدود خواهد شد. برخي مقام‌هاي ناشناس در كاخ سفيد نيز اعلام كرده‌اند كه حتي ايالات متحده طرح به تعويق انداختن بدهي‌هاي خود به چين را در دستور كار قرار داده است كه كارشناسان بر اين عقيده هستند اين اتفاق مي‌تواند به اعتبارايالات متحده در صحنه جهاني لطمه وارد كند. موسسه پيو كه از سال 2005 شروع به انجام نظرسنجي در خصوص نگاه مردم امريكا به چين را آغاز كرده، اخيرا در نظرسنجي خود نشان مي‌دهد كه نگاه مردم امريكا نسبت به چين به‌شدت منفي شده است. همچنين اين نظرسنجي كاملا فضاي پيش از انتخابات را نشان مي‌دهد. چراكه جمهوريخواهان به شكل واضح مشتاق هستند كه توجه‌ها از سوءمديريت دولت در بحث كنترل كرونا دور كنند. اما بسياري از دموكرات از جمله جو بايدن نامزد انتخابات رياست‌جمهوري دموكرات‌ها و معاون سابق رييس‌جمهور تمايلي به رويارويي مستقيم با چين ندارند بلكه معتقدند بايد خط سخت‌تري را نسبت به چين دنبال كرد. آنها بر اين باورند بايد در مسير رويارويي با چين ساير قدرت‌هاي منطقه‌اي در آسيا را با خود همراه كنند و از طرفي به سمتي حركت كنند كه جلوي نفوذ چين در ديگر كشورها نيز گرفته شود.
مقام‌هاي واشنگتن و پكن به‌طور دوره‌اي تاكيد مي‌كنند كه نمي‌خواهند وارد يك جنگ سرد جديد شوند، اما به نظر مي‌رسد بادهاي ژئوپوليتيكي در اين جهت مي‌وزد.رويترز نيز اخيرا به گزارشي داخلي در وزارت امورخارجه چين به رهبران ارشد اين كشور دست يافته كه در آن هشدار داده است كه افزايش خصومت‌هاي جهاني عليه پكن كه بخشي از آن توسط امريكا ايجاد شده است از بدترين وقايع براي چين پس از حوادث ميدان تيان آنمن در سال 1989 بوده است. در اين گزارش همچنين عنوان شده است كه ايالات متحده به دنبال تضعيف حزب كمونيست چين است و اين كشور را نيز به عنوان يك تهديد اقتصادي و امنيتي مي‌داند.
ترس از جنگ سرد
كليت ويليامز يكي از مقام‌هاي اقتصادي سابق كاخ سفيد در گفت‌وگو با CNBC گفت: من مي‌دانم كه مردم از برخي اصطلاحات ناراحت مي‌شوند، اما فكر مي‌كنم ما بايد صادقانه عمل كنيم و آن را بيان كنيم. اين آغاز يك جنگ جديد است و اگر مراقب نباشيم اوضاع بسيار بدتر مي‌شود.
اورويل شل مدير مركز روابط ايالات متحده و چين در انجمن آسيا، به بيزينس اينسايدر گفت: ما اساسا در آغاز جنگ سرد هستيم. ما در حال سقوط به سمت چيزي هستيم كه به شكل جدي چين با آن مخالف است.
بتاني آلن ابراهيميان در آكسيوس مي‌نويسد: هنگامي كه مقام‌هاي دولتي چين صريحا از ذهنيت جنگ سرد در ايالات متحده انتقاد مي‌كنند به اين دليل نيست كه قصد دارند به رقابت ايدئولوژيك يا به رقابت بزرگ با امريكا پايان دهند بلكه نگران آن هستند كه امريكا برنامه‌هاي پكن را با مشكل مواجه كند.