شكست تبعيض و برقراري عدالت آموزشي
شاد نسل‌ها را به‌هم نزديك كرد
سپيده سعيدي| اين روزها اجراي طرح شاد (آموزش آنلاين) در حالي در آموزش و پرورش محقق مي‌شود كه هنوز بسياري از دانش‌آموزان در مناطق مختلف نتوانسته‌اند به ساده‌ترين ابزار براي رسيدن به اين شيوه از آموزش دست پيدا كنند. البته اين محروميت سخت‌افزاري اين‌‌بار از نبود ميز و نيمكت استاندارد و سقف‌هاي مستحكم كلاس‌ها به نبود گوشي هوشمند يا تبلت تبديل شد. اما اين شيوه از آموزش يك تفاوت فاحش و بزرگ با شيوه مرسوم هميشگي دارد و آن برقراري عدالت آموزشي است كه شايد بتوان به جرات اظهار كرد اين قوه بالفعل مي‌تواند به تنهايي كاستي سخت‌افزاري را پوشش دهد. در سال‌هاي پيشين به‌‌رغم تاكيد و توجه مقام معظم رهبري مبني بر تحول بنيادين آموزش و پرورش و تحقيق و پژوهش بسياري از نخبگان در اين عرصه، وزارت آموزش و پرورش همچنان يكي از نهاد‌هاي غيرمنعطف باقي ماند. تغييرات در سيستم آموزش و پرورش به كندي صورت گرفت و به سبب حساسيت‌هاي مختلفي كه بر وظايف اين نهاد سنگيني مي‌كند عملا به تناسب شرايط روز و تحولات اجتماعي پيش نرفت. از سوي ديگر تجربه‌هاي شكست خورده بسياري در آموزش و پرورش سراغ داريم كه هر يك به دليلي از كمك به بهبود كيفيت آموزشي باز مانده است. در همين دولت يازدهم و دوازدهم كه با تغييرات مديريت ارشد اين وزارتخانه مواجه بوديم تلاش براي راه‌اندازي شبكه تعاملي «سينا» در آموزش و پرورش كليد خورد اما به سرانجام نرسيد. عملا به سبب انحصارهايي در انتشار تصوير و ويديو كه در كشور وجود داشته و دارد هر سايت يا شبكه‌اي كه خواست به كمك آموزش بيايد و روش‌هاي نوين آموزشي را پيش ببرد با شكست روبه‌رو شد. از نظر كيفيت آموزش معلماني كه در مناطق برخوردار تدريس مي‌كنند و معلماني كه در مناطق كم‌برخودار تدريس مي‌كنند در يك سطح نيستند (اختلاف سطح آموزش‌هاي ضمن خدمت براي معلمان) و همواره چرخه عدالت آموزشي در سطح كشور معيوب ماند. حال مي‌توان اميدوار بود با شيوع ويروس كرونا و اجبار به تعطيلي مدارس و نيز شروع دوركاري، پروسه سخت، پيچيده و طولاني شاد با تدبير و همت جهادگونه تحقق پيدا كرد كه بايد قدردان بود. نخست مدارس و معلمان با همكاري هم سعي در برگزاري كلاس‌هاي آنلاين كردند. اين كار موجب شد معلماني كه كمتر اهل سر و كله زدن با موبايل و گوشي هوشمند و اينترنت بودند دست به كار تكنولوژي شوند. با پيچيده‌تر شدن اين روند برخي مدارس با توليد محتواي آموزشي و انتشار آن تحت وب سعي در برگزاري و استمرار كلاس‌هاي خود كردند و در اين شرايط اتفاقي بزرگ رقم خورد كه شايد در شرايط عادي تحقق آن 10 سال زمان مي‌طلبيد. سيستمي طراحي و به اجرا درآمد كه تحت عنوان شبكه آموزش دانش آموزشي يا «شاد» شناخته شد و امكان ارتباط همه دانش‌آموزان را فراهم كرد. در اين سيستم ديگر مهم نبود دانش‌آموز در تهران باشد يا در روستايي دور از مركز كه نه كتاب كمك‌درسي هست و نه معلم‌هاي به‌روز با سطح عالي. مهم دارا بودن اينترنت و گوشي هوشمند است. بدين‌ترتيب آموزش و پرورش كه به سختي ورود شيوه‌هاي جديد آموزشي را مي‌پذيرفت به ناگاه سيستمي مدرن و تكنولوژيك را پذيرا شد. دانش‌آموزان عموما آزمون و خطاهاي بسياري با موبايل و اينترنت كرده‌اند و حال زمان آن رسيده كه معلمان بيشتر با اين سيستم و تكنولوژي آشنا شوند. شاد نسل‌ها را به‌هم نزديك كرد؛ تنها در اين ميان دلخوري و آزرده خاطر شدن دانش‌آموزاني ادامه ماجرا را تلخ مي‌كند كه در مناطق بسياري منتقدان اين مهم را به بستري براي تبعيض بين دانش‌آموز غني و فقير تعبير كردند. اما اين نگاه يك‌بعدي و گاه غرض‌ورزانه هم بي‌جواب و بي‌راهكار نماند، چراكه مي‌توان با تكيه بر نوع‌دوستي مردم ايران و تلاش هميشگي خيران دانش‌آموزان را در مدت كوتاهي به گوشي هوشمند مجهز كرد. گرچه دولت از اين توجه بي‌نصيب نيست. اين در حالي است كه بعد از مجهز شدن دانش‌آموزان به سيستم هوشمند و اينترنت مطمئن هستيم كه در سراسر كشور همه دانش‌آموزان از عدالت آموزشي برخوردار خواهند بود.