فقر ناشي از كوويد 19 در جهان تشديد مي‌شود

گروه اجتماعي

 با گذشت 160 روز از شيوع ويروس كرونا در جهان، در حالي كه مسوولان نهادهاي بين‌المللي اميدوار بودند با فرا رسيدن موج گرما در دو نيمكره جنوبي و شمالي، از شدت فعاليت ويروس كرونا كاسته شده و همه‌گيري فروكش كند، ديروز سازمان جهاني بهداشت درباره ورود موج دوم كوويد 19 هشدار داد. اين هشدار توسط مايك رايان، مدير امور اضطراري سازمان جهاني بهداشت اعلام شد و اين مقام مسوول با اشاره به اينكه جهان در حال حاضر در ميانه موج اول شيوع ويروس است، هشدار داد كه موج دوم بيماري هم در اواخر سال جاري (ميلادي) فرا خواهد رسيد.  بنا به تاكيد رايان، همه‌گيري‌ها اغلب چند موج دارد و بنابراين، اگر برخي كشورها، حالا با كاهش آمار ابتلا مواجه هستند، بايد خود را براي موج دوم همه‌گيري آماده كنند و البته حذف زودهنگام محدوديت‌ها مي‌تواند فرا رسيدن موج دوم را سرعت بخشد. به دنبال اين اعلام، سعيد نمكي؛ وزير بهداشت هم از موضع سه ماهه «كرونا را شكست مي‌دهيم» كه حالا براي جامعه درمانگران حاضر در بيمارستان‌هاي محل بستري و پذيرش مبتلايان كوويد 19 به يك شعار و تبليغ تصويري در فضاي مجازي تبديل شده، عقب‌نشيني كرد و در صفحه توييتر خود نوشت: «تا پيروزي نهايي فاصله داريم.» رهاورد ويروس كرونا ظرف 5 ماه گذشته، براي تمام كشورهاي جهان، مشكلات و چالش‌هاي عميق اقتصادي بوده است؛ ورشكستگي صنعت و تجارت به دليل تعطيلي‌هاي كوتاه‌مدت اما پرهزينه خطوط توليد و خدمات، زمينگيري نيروي كار و سرمايه، دامنه رو به گسترش بيكاري‌ها و حتي توقف روابط اقتصادي كشورها، حالا اولين نمودهاي حاصل از شيوع اين ويروس است و هنوز نهادهاي بين‌المللي جرات برآوردهاي دقيق از ميزان خسارت اقتصادي به دنبال انتشار ويروس كرونا را ندارند و صرفا به تخمين‌هاي اوليه با مشاهده همان نمودهاي ظاهري در تابلوهاي چشم‌انداز اقتصادي كشورها اكتفا كرده‌اند. واقعيتي كه حالا در 5 ماهگي اين ويروس مي‌توان گفت، اين است كه آسيب اقتصادي شيوع اين ويروس، براي كشورهاي با نظام سرمايه‌داري، به مراتب سنگين‌تر و شديدتر از كشورهاي با نظام سوسياليستي بوده است چرا كه در كشورهاي سرمايه‌داري كه حيات اقتصادشان را به پويايي فرهنگ مصرف‌گرايي گره زده‌اند، دلبستگي كاذب و رويايي دولت‌ها به حيات ابدي قدرت خريد شهروندان و چرخش دائمي چرخ توليد و مصرف در تمام اين دهه‌ها باعث شده كه عمق چاله فقدان نظام‌هاي حمايتي، عميق‌تر و عميق‌تر شود در حالي كه در سوي مقابل، نظام‌هاي سوسياليستي، با آن آينده‌نگري نهادينه در تفكر سياسي و اجتماعي، قائل به ضرورت حمايت از اقشار متوسط و كم‌درآمد جامعه به عنوان حاميان دوام اين نظام هستند. ظرف 5 ماه گذشته، تاثير اين تفاوت كاركرد نظام‌هاي اقتصادي، در لحظه لحظه زندگي شهروندان ساكن در هر كشور تابع اين نظام‌ها، علني شد و حالا به مراحل پيش از خط پايان رسيده‌ايم؛ به پوچ بودن شعارهايي كه حاميان تفكر سرمايه‌داري و زندگي وابسته به موجودي كارت‌هاي اعتباري در بهتر بودن و اولي‌تر بودن اين نظام نسبت به ديگر روش‌هاي اقتصادمداري سر داده‌اند. واقعيتي كه جهان حالا به آن معترف است، ناتواني و تسليم نظام سرمايه‌داري در مقابل قدرت نمايي ويروسي با ابعاد 125 نانوميكرون است. علاوه بر اين، در جديدترين تخمين نهادهاي اقتصادي بين‌المللي از تبعات شيوع كوويد 19 تاكيد شده است كه: «به دنبال كاهش 3 چهارم درصدي توليد ناخالص داخلي در تمام كشورها، بزرگ‌ترين ركود اقتصادي ظرف 90 سال اخير، در راه است. سازمان ملل متحد پيش‌بيني مي‌كند كه وضعيت فقر روزانه تشديد خواهد شد و براي اين پيش‌بيني، سه مدل فرضي در نظر گرفته شده؛ فرض اول، افزايش ۱۲۴ ميليون نفر بر تعداد فقراي جهان است. در فرض دوم، تعداد فقراي جديد ۲۴۹ ميليون نفر و در فرض سوم، تعداد فقراي جديد بيش از 523 ميليون نفر برآورد شده است. اين پيش‌بيني‌ها، بر افزايش نگران‌كننده تعداد افراد دچار فقر شديد تاكيد دارد. افراد دچار فقر شديد در محاسبات نهادهاي بين‌المللي و سازمان ملل متحد، كساني هستند كه كمتر از ۱.۹ دلار در روز درآمد دارند. پيش‌بيني‌ها مي‌گويد كه شيوع كوويد 19 در جهان، باعث مي‌شود تعداد اين افراد، حدود ۴۱۹ ميليون نفر افزايش يابد و تعداد كل فقيرترين فقراي جهان به بيش از يك ميليارد و ۱۷۸ ميليون نفر برسد. در ساير گزارش‌هاي نهادهاي بين‌المللي از تبعات شيوع كوويد 19 بر زندگي شهروندان ۱۰۱ كشور – كه جمعيتي حدود 5 ميليارد و 700 ميليون نفر را در خود جا داده -  اين هشدار مطرح  شده كه از يك ميليارد و ۳۰۰ ميليون نفر جمعيت فقير ساكن در اين كشورها، ۴۷۲ ميليون نفر از دسترسي به آب آشاميدني سالم، هواي سالم و غذاي كافي محروم هستند. در اين گزارش‌ها اين هشدار مطرح شده كه بيشترين جمعيت محروم از آب آشاميدني سالم، هواي سالم و غذاي كافي در كشورهاي هند (۶۰ ميليون نفر)، نيجريه (۳۹ ميليون نفر)، اتيوپي (۳۸ ميليون نفر)، جمهوري دموكراتيك كنگو (۳۲ ميليون نفر)، چين (۱۶ ميليون نفر)، تانزانيا (۱۲ميليون نفر)، اندونزي (۱۱ ميليون نفر)، پاكستان (۱۰ميليون نفر)، افغانستان (۱۰ ميليون نفر) و اوگاندا (۹ ميليون نفر) ساكن هستند.  اين گزارش‌ها همچنين هشدار داده كه يك ميليارد و 300 ميليون نفر ساكن در آسياي جنوب شرقي، ۵۴۰ ميليون نفر ساكن در جنوب آسيا و ۵۷۰ ميليون نفر در جنوب آفريقا كه دچار فقر چندبعدي هستند، به دنبال شيوع ويروس كرونا دچار شرايط وخيم‌تري از بابت سلامت يا حتي بقاي عمر خواهند بود.