كرونا فرصت بازنگري در سبك حمل و نقل شهري
نرگس يونسي
در روزهايي كه با بحران فراگيري ويروس كرونا سپري مي‌شود، چگونگي رويارويي با سبك زندگي در اين دوران بسيار چالش‌برانگيز و تغيير برخي عادت‌هاي پيشين در روش زندگي كه لازمه عبور از اين بحران است در اكثر رفتارهاي روزمره ما نمايان شده است. در واقع كرونا نوعي سبك زندگي خاص به مردم تحميل كرده كه نمي‌توان با سبك زندگي پيش از كرونا به زندگي پساكرونا پرداخت. يكي از مهم‌ترين رفتارهايي كه نياز به بازنگري دارد سبك رفت و آمد در سطح شهر و استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي است. باتوجه به اينكه در استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي همچون مترو و اتوبوس به دليل ناكافي بودن تعداد اتوبوس و واگن نسبت به مسافران، رعايت فاصله اجتماعي ناممكن و به دنبال آن ريسك ابتلا به ويروس نيز در چنين محيط‌هاي متراكمي بسيار بالاست و همچنين امكان استفاده از خودروي شخصي براي قشر متوسط پر‌هزينه يا امكان‌پذير نيست، در چنين شرايطي مناسب‌ترين وسيله حمل و نقل كه مي‌تواند شهروندان را از محيط پرجمعيت و آلوده دور نگه دارد و تردد امن را براي‌شان فراهم كند، دوچرخه است. جابه‌جايي با دوچرخه در سطح شهر مي‌تواند علاوه بر صرفه اقتصادي براي مردم، بهترين روش خودمراقبتي در روزهاي كرونايي باشد. از سويي حمل و نقل با دوچرخه بر سلامت افراد فاقد بيماري نيز تاثيرگذار است. دوچرخه‌سواري موجب وارد شدن حجم زياد اكسيژن به ريه‌ها و پاكسازي آن خواهد شد. اما در اين راستا آنچه بيشترين تاثير را در عدم استقبال شهروندان از اين وسيله مناسب و به‌صرفه را دارد، نبود بسترسازي‌هاي مناسب براي حمل و نقل با دوچرخه در سطح شهر است. هر چند در سال‌هاي اخير تعداد دوچرخه‌سواران در سطح شهر نسبت به سال‌هاي گذشته بيشتر شده و طرح استفاده از دوچرخه‌هاي اشتراكي نيز نقش موثري در اين زمينه داشته، اما در راستاي ساخت مسيرهاي ويژه دوچرخه‌سواري و سياست‌هاي حمايتي براي تشويق شهروندان به استفاده كاربردي از اين وسيله حمل و نقل پاك، پيشرفت محسوسي حاصل نشده است. تهديد دوران كرونا كه پايان آن نامشخص است، مي‌تواند به بهترين فرصت براي اجرايي شدن راهكاري پاك و پايدار در حمل و نقل شهري تبديل شود. واضح است كه استفاده از خودروي شخصي نمي‌تواند براي مدت زيادي به عنوان راه‌حل مناسب جهت ايمن ماندن از ابتلا به ويروس مذكور باشد. از طرفي مشكلات ديگري نيز همچون آلودگي هوا، ترافيك يا نبود پاركينگ خودرو براي مردم به دنبال خواهد داشت. بنابراين لازم است نگاه جدي به استفاده از دوچرخه در تصميم‌گيري مسوولان شهري لحاظ شود و علاوه بر طرح‌هاي تشويقي در ايجاد زيرساخت‌هاي مناسب از جمله مسيرهاي ويژه در نواحي پرتردد و كاربردي شهر، برنامه‌ريزي لازم مدنظر قرار گيرد. مطالعات و پژوهش‌هاي بسياري در جهت امكان‌سنجي ايجاد مسيرهاي ويژه دوچرخه‌سواري در نقاط مختلف شهر تهران انجام شده كه شهرداري و سازمان‌هاي شهري مي‌توانند از آن بهره‌گيري كنند. اميد است در آينده شاهد اختصاص بيشتر معابر براي دوچرخه‌سواري باشيم و تهديد كرونا تبديل به فرصتي براي تغيير و اصلاح در سبك رفت و آمد در جهت حمل و نقل سبز شود.