تاملي بر فيلم «عروس» كه از فيلم‌هاي مهم سينماي ايران است
عروس و بدعت‌هايي در سينما
احمد طالبي‌نژاد
30 سال پيش وقتي براي اولين بار فيلم «عروس» بهروز افخمي در جشنواره فيلم فجر به نمايش در آمد، اغلب كساني كه در سالن سينما حضور داشتند هنگام خروج با تعجب به هم نگاه مي‌كردند و به نظرشان مي‌رسيد براي اولين بار است يك فيلمي حرفه‌اي در سينماي پس از انقلاب ديده‌اند؛ آن هم از طرف فيلمسازي كه گرايش مذهبي داشته و پيش از اين سريال «كوچك جنگلي» ساخته و مدتي هم مدير فيلم و سريال شبكه يك بود. اينكه يك بچه مسلمان توانسته فيلمي تين‌ايجري و مدرن بسازد براي همه تعجب‌برانگيز بود. يكي از نكات بسيار چشمگير فيلم «عروس» تكنيك و فضاسازي آن بود؛ استفاده از كادر اسكوپ كه به قول تهيه‌كننده فيلم «عروس» سيدضيا هاشمي، افخمي فكر مي‌كرد كادر اسكوپ ويتامين دارد در حالي كه با امكاناتي كه سينماي ايران دارد با كادر اسكوپ فيلم گرفتن بسيار دشوار است. به هر جهت براي دومين بار درباره فيلم «عروس» براي مجله فيلم با افخمي مصاحبه كردم و آنجا بحث تاثير‌پذيري از سينماي امريكا با او مطرح شد كه افخمي اقرار كرد عاشق سينماي امريكاست و از سينماي اروپا به خصوص فيلم‌هاي هنري‌اش اصلا خوشش نمي‌آيد. البته پيش از آن هم براي اولين‌بار با افخمي در زمان پخش سريال «كوچك جنگلي» براي مجله فيلم با او مصاحبه كرده و تا حدودي با سليقه و نگاهش آشنا بودم و اساسا سريال «كوچك جنگلي» همان طور كه افخمي پيش‌تر ثابت كرده بود در راستاي سينماي ايدئولوژيك او بود. چيزي كه اهميت دارد اينكه افخمي با فيلم «عروس» بدعت‌هايي در سينماي آن دوران به وجود آورد از جمله معرفي بازيگر خوش چهره يا به قول زنده‌ياد دكتر كاووسي، خانم وجيه‌المنظر به نام نيكي كريمي كه البته پيش‌تر در فيلم «وسوسه» بازي كرده بود ولي آن فيلم كيفيت زير متوسطي داشت ولي در فيلم «عروس» وجاهت منظر كريمي خيلي‌ها را غافلگير كرده بود و او جزو اولين ستاره‌هاي واقعي پس از انقلاب شد و درخشش ديگري پيدا كرده بود (البته بعد از افسانه بايگان).
همچنين بهروز افخمي، ابوالفضل پورعرب را كه سوابقي در تئاتر داشت به عنوان يك جوان اول بااستعداد به سينماي ايران معرفي كرد هر چند كه اين بازيگر قدر خودش را ندانست. نعمت حقيقي هم در اين فيلم كارش فوق‌العاده بود و سنگ‌تمام گذاشت. در مجموع مي‌توانم بگويم فضاي سينماي ايران به نوعي با فيلم «عروس» عوض شد و به سمت يك سينماي جوان‌پسند رفت كه گرايش‌هاي ايدئولوژيكش شعاري نبود. به اين نكته هم اشاره كنيم كه اگر چه فيلم «عروس» از اولين فيلم‌هاي افخمي به شمار مي‌رود اما او قبل از «عروس» با سريال «كوچك جنگلي» در واقع 18 فيلم داستاني ساخته بود كه تجربه فوق‌العاده گرانقدري است.